Biomassa in het Rivierenland Versterken Duurzame tuinbouw clusters Greenport Betuwse Bloem

Wat doen we met de rest? We gebruiken en eten maar een klein gedeelte.

Nieuws Siemens bouwt in Wenen de grootste biomassacentrale van Europa. Hier wordt duurzame energie opgewekt door verbranding van organisch afval. In de nieuwe centrale gaat het om ton houtsnippers per jaar. Deze centrale gaat elektriciteit leveren aan bijna huishoudens in de Oostenrijkse hoofdstad en warmte aan Huishoudens SER: ‘Groen en groei gaan hand in hand in het nieuwe bedrijvenbeleid van het kabinet.’ Dat zei minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I) donderdag 24 februari 2011 bij de in ontvangstname van een SER advies. Onlangs is bekend geworden dat de overheid van Nederland een topland wil maken op het gebied van drie duurzame technologieën: windenergie, zonnepanelen en de ‘biobased economy’. Biobased betekent een transitie van een op aardolie gebaseerde economie naar een economie gebaseerd op plantaardig materiaal. ‘ Getorreficeerde biomassa biedt een geweldige mogelijkheid, niet alleen voor RWE maar ook voor Nederland als geheel. Nederland heeft alle kaarten in handen om voor getorreficeerde biomassa hét grote logistiek centrum te worden voor Europa. Missen we wat in het Rivierenland?

SER advies: Bevorder regionale samenwerking – Regionale publiek-private samenwerkingsverbanden maken. keuzes op basis van regionale comparatieve voordelen. Regionale overheden en ondernemers leggen nadruk op verantwoord gebruik van reststromen. Rijksoverheid bewaakt complementariteit van regionale initiatieven Technische onderzoeksinstituten stemmen hun agenda af op regionale biobased ontwikkelingen.

Regionale uitwerking. Zoek naar kansen binnen de tuinbouwclusters Eerste nadruk op energie: Nieuwe producten Composteren op bedrijfsniveau Missen we iets? Moeten GBB initiatieven nemen? of moeten we aansluiten? Eerste conclusie voor Greenport Betuwse Bloem

Werkgebied Greenport Betuwse Bloem

Achtergronden GBB initiatief Opbouw Duurzame Tuinbouwclusters “Biomassa-verwerking” kan de tuinbouwclusters versterken, met – Energie opwekken uit biomassa – Energie opwekken uit biomassa in combinatie met andere nieuwe energieconcepten – Nieuwe producten uit biomassa (ver weg of dichtbij?) Logistiek…….. Voorkom veel rijden?

Positioneren GBB initiatief Verkenning WUR 2010: Er liggen kansen! Relatie strategische agenda Greenport Betuwse Bloem 2011: – BBE – Logistiek – Kennis Klimaatagenda Provincie- WUR Platform Agrologistiek wil nieuwe stromen voorkomen Kennis vanuit Food Valley/WUR/RUN mobiliseren

Biomassa uit de land - en tuinbouw Alle groene afval stromen – Snoeihout – Resten van uitgegroeide planten – Uitgegroeide planten (glastuinbouw) – Stobben – Rest uit verwerking van fruit (veel suikers> alcohol) – Champost – Etc.

Impressie Verse houtsoorten uit tuinbouwclusters: Groot verschil tussen beschikbaar ( ton/jaar) en potentie ( ton/jaar) Restant uit Glastuinbouw: Afzet via Contracten Champost: Afvoer naar buitenland (meststof) Restanten: voedingsmiddelenbedrijven (plantaardig): Afzet via contract: kansrijk (vergisten?).

Andere stromen…. Publieke partijen GFT van de burgers (scheiden bij de bron) Snoeihout van de gemeenten Natte stromen uit het water beheer (RWS/Ws/Gem.) Gras van de bermen (RWS en Ws.) Snoeihout uit de uiterwaarden (Agr. Natuurbeheer SBB en RWS)

Initiatieven en projecten 1.Haaften, mest(co)vergisting, i.c.m. RWZI, glastuinbouwcluster, steenfabriek 2.Beuningen, GFT-vergisting (naast slibvergister waterschap) 3.Buren, grootschalige mest(co)vergisting: initiatiefase - locatiekeuze 4.Huissen, co-vergisting mest, LPG-productie regionaal streekvervoer 5.Hemmen, houtgestookte warmtecentrale landgoed Hemmen 6.Nijmegen, bijstook houtpellets Electrabel 7.Kerkdriel, energieproductie uit champost i.c.m. glastuinbouw 8.Nijmegen, papierfabrikant Sappie – hergebruik vezelrijke afvalstroom (idee) 9.Geldermalsen, houtgestookte electriciteitsproductie AVRI - gestopt 10.Elst - houtkachel vleeskuikenhouderij 700 kW(gereed) 11.Nederasselt - houtkachel 80 kW (gereed) 12.Angeren - houtkachel glastuinbouwbedrijf 2000 kW (gereed) 13.Het Velpse bedrijf Hout-CV heeft in het rivierengbied ook houtkachels geplaatst in: Zaltbommel, Herveld, Bovenleeuwen Overasselt en Pannerden ( Voorbeelden randzone Gelderland: 1.Renkum, NSP Parenco (initiatief) 2.Duiven, torrefactiefabriek Topell (realisatiefase) 3.Zevenaar, houtgestookte woonwijk i.s.m. Eneco (gereed) 4.Veenendaal houtgestookte woonwijk (gereed) 5.Ede houtgestookte energiecentrale VIKA en woonwijk (initiatief) Bron:provincie Geld.

Wat gebeurt er nu mee? Een breed palet: "voor-studie kringloop ondernemen“ op boomteeltbedrijven. Onderzoek WUR naar compostering op boomteeltbedrijven Champost wordt vervoert naar Duitsland Restplanten uit de tuinbouw worden opgehaald en dan door naar de Compostering Enkele initiatieven die in het hogere waarde segment zitten. Houtsnippers verbranden bij een glastuinbouwbedrijf. Verbranden (groot en klein….houtkachels) Composteren (in Neerrijen, Duiven) Torrefactie: (RWE, Duiven) verhitting van biomassa bij C Vergisten in combinatie met zuiveringslib, mais, mest etc. (Kansen: Nijmegen met WSRL, Gorkum, BEB, Norsk Skog/Ws.) Veevoer voor dierentuinen Compostering (o.a. in Duiven) Verbrandingsovens (kleinschalig) Versnipperen onder de fruitbomen (evt. met melasse) Appelpitten voor de farmaceutische industrie Hout van wilgen naar dierentuinen (aspirine?)

Indrukken Grondstoffen Biomassa uit de tuinbouwketens beperkt Bedrijven uit de tuinbouwketens zien biomassa als een kostenpost Grote stromen uit de publieke wereld (SBB, Ws., gem, RWS) Duitsland trekt biomassa ?

Indrukken Logistiek Biomassa wordt op afstand verwerkt Locale initiatieven zijn beperkt. Er lopen onderzoeken/intiatieven om biomassa op bedrijfsniveau op te pakken Er zijn weinig verzamelpunten Er bestaat geen regionaal model voor het verzamelen van biomassa (schaalgrootte) ?

Indrukken Verwerken Thans nadruk op: – Composteren – Verbranden – Vergisten Biomassa wordt op afstand verwerkt Aansluiten op initiatieven en kennis in Kerkdriel (Biomassahaven) Initiatieven gericht op een hogere waarde ontbreken Locale initiatieven zijn beperkt. Aansluiten op biomassa-bedrijvigheid Er lopen onderzoeken/intiatieven om biomassa op bedrijfsniveau op te pakken Synergie op niveau van tuinbouwcluster kansrijk ?