Welkom bij de Marktplaats Leefomgeving van 24 november 2010

Agenda 1.Opening 2.Vaststelling agenda 3.Windenergie en windmolens 4.Rondvraag 5.Sluiting

programma agendapunt 3 1.inleiding wethouder Jur Wiersum 2.presentaties van: dhr. mr. ing. W. Huizing (provincie Drenthe) dhr. ir. E.A.A. Bots (Windunie Development B.V.) dhr. dr. J.H.F. Jansen (Stichting Nederlands Kritisch Platform Windenergie (NKPW)) 3.discussie marktplaats 4.samenvatting en conclusies 5.afsluiting

toelichting op achtergrond, proces en regierol provincie de heer mr. ing. W. Huizing provincie Drenthe

WINDENERGIE in PROVINCIAAL BELEID Gemeente Aa en Hunze Willem Huizing, 24 november 2010

Historie Terughoudende opstelling (POPII-2004) Eén procent landelijke taakstelling: –15 MW in Coevorden (Defensie/Europark) –60 MW in Emmen (in voorbereiding)

Huidig beleid Omgevingsvisie (juni 2010) : –Zoekgebied in Zuidoost en Oost Drenthe –Gemeenten Coevorden, Emmen, Borger- Odoorn, Aa en Hunze en Tynaarlo –Maat en schaal van het landschap –Na 2020 ook elders niet uitgesloten –Kleine installaties: gemeentelijk belang Programma Klimaat en Energie (juni 2008) –Doelen klimaatverandering, energiebesparing en inzet duurzame energie

Voorwaarden Turbines van minimaal 3 MW Clusters van minimaal 5 turbines Niet hinderen LOFAR Rekening houden met: –Laagvliegroutes; –Natuur- en milieuwetgeving; –Kernkwaliteiten Geen minimale of maximale capaciteit

Stimuleren Organisatievormen met participatie bewoners Ontwikkeling door agrariërs als kansrijke tweede tak

Hoofdlijnen Windparken is een vorm van gebiedsontwikkeling Draagvlak is belangrijk Samenwerking met gemeenten, organisaties en bewoners Impuls voor het gebied

Hoe verder ??? Uitwerking hoofdlijnen in zoekgebied Coördinatie en afstemming in het zoekgebied Twee grote initiatieven tussen Gasselternijveen en Valthermond Overleg tussen provincie, gemeenten en rijk

toelichting op voordelen van windenergie en ruimtelijk / technische aspecten en proces rond plaatsing van windmolens de heer Ir. E.A.A. Bots Windunie Development B.V.

Windenergie in de gemeente Aa en Hunze: Oplossing of probleem? Eelco Bots, Windunie Development Versie 1.0

Over windenergie  Windunie en wind in Nederland  Waarom windenergie?  Wie wordt er straks beter van?  Ruimte en milieutechnische vragen  Hoe verder met wind?

Windunie Development  Coöperatie is grootste windproducent van Nederland  Waarom Windunie Development?  Door realisatie windprojecten versterking regionale economie en verdiencapaciteit agrarische sector  Behoud verdiensten uit wind voor leden Windunie

 2000 MW Windmolens in NL  3 MW is nu standaard (en soms 7,5)  Een windmolens levert ongeveer 25% van de tijd daadwerkelijk zijn vermogen  Een ashoogte van 80 tot 120 meter  Een tiphoogte van 130 tot 170 meter  Windmolens draaien ong. 25 jaar.

De uitdaging  Minder fossiele brandstoffen  Véél meer (duurzame) electriciteit  Toekomst voor de agrarische sector  Versterking verdiensten voor de regionale economie

Regeeraccoord CDA/VVD

Feiten en cijfers Duurzaam NL energiegebruik In 2009: 3,8% Doelstelling voor 2020: 14% Duurzaam NL Electriciteit in 2009: 8,9% Wind: 46 % Biomassa: 53 % Overig: 1 % Doelen wind 2020: 6000 MW op land Wind in Provincie Drenthe In 2009: 0,8 MW >> 60 MW in 2020

Wind wordt het belangrijkste gewas

Een fictief 30 MW project in Aa en Hunze (10 keer een 3 MW-molen): Na 45 mln investeringen volgen: -12 tot 15% rendement op geïnvesteerd vermogen = -6 kEuro/jaar voor eigenaren (en participanten) -3 kEuro/jaar voor grondeigenaren -4 kEuro voor gemeente (leges) -1 tot 2 kEuro/jaar OZB

Energie  Het voorbeeldproject levert Mwh per jaar.  Daarmee worden huishoudens van stroom voorzien.

Natuur/ecologie

Landschap

Houdt meter afstand Geluid Slagschaduw

Ruimte en milieu  Ecologie  Landschap  Geluid/slagschaduw  Radar, laagvlieggebieden, Lofar, straalpaden  Veiligheid (gasleidingen) Conclusie: Windturbines zijn milieutechnisch bezien inpasbaar ten oosten van randveenontginning

Hoe verder  Hoe leidt je projectvoorstellen in goede banen? Wil de gemeente windturbines in Aa en Hunze? Ontwikkel een visie op landschap Draagvlak: Betrek de omwonenden en zorg dat ze ook beter worden van het project

Dank voor uw aandacht Vragen?

toelichting op de nadelen van windenergie en eventuele alternatieven de heer dr. J.H.F. Jansen voorzitter van de Stichting Nederlands Kritisch Platform Windenergie (NKPW)

Windenergie in Aa en Hunze J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW)

Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en levert geen noemenswaardige reductie van de CO 2 uitstoot. Windturbines hebben vele ongewenste neveneffecten voor mens, woonomgeving, landschap en natuur. Windenergie slokt zeer veel gemeenschapsgeld op, in het voorbeeld Aa en Hunze ca 42 miljoen euro plus van de omwonende burgers meer dan 18 miljoen euro, waarvan energiebedrijven en grondeigenaren profiteren. Deze gelden kunnen op andere manieren vele malen efficiënter aan duurzame energie worden besteed.

Opbrengst windenergie, in Nederland en in Aa en Hunze Geluid windturbines Waardedaling huizen Energiepolitiek

Windenergie in Nederland Energieverbruik Nederland: 930 miljard kWu, kWu per inwoner. Gemiddelde opbrengst Windturbines: 20% van topvermogen (productiefactor). Jaaropbrengst 1 MW: 1,75 miljoen kWu = energie voor 30 personen d.w.z. 1 MW windturbine compenseert de CO 2 productie van 30 personen. Nederland nu: opbrengst windturbines 3400 miljoen kWu of 0,4 % van het energieverbruik.

3900 MW windenergie fossiele energie huish.electriciteit tot. huish. energie tot. landelijke energie 3%10% 0,4% 10% 3%

plannen 18 MW Aa en Hunze 0,4% 3900 MW windenergie (2009) fossiele energie totaal landelijke energie

plannen Aa en Hunze Opgesteld vermogen 18 MW Dit is goed voor het energieverbruik van (18 x 30) 540 inwoners of 2,1 % van het totale energieverbruik van de gemeente Aa en Hunze. Dit is ook de stroom voor huishoudens of inwoners, maar deze getallen zeggen niets over de betekenis voor klimaat en toekomstige energieschaarste.

2 Dit kost aan oppervlakte: 68 km, of 24 % van het landoppervlak van de gemeente (278 km 2 ) Hiervoor zou nodig zijn: 850 MW opgesteld vermogen, of 280 windturbines van 3 MW Jaarlijks energieverbruik vaste bevolking ( personen): 1500 miljoen kWu Aa en Hunze zelfvoorzienend? Of een raster met mazen van 990 m en op elke hoek een 135 m hoge turbine van 3 MW over de hele gemeente.

Warmenhuizen, 2008 Lichtenau Westfalen, 1999 Wieringerwaard, 2004 Heerenveen, 2006 Lichtenau Westfalen, 1999

Flevoland

Annerveen Nieuwe Diep Gasselte

Geluidsoverlast Windenergie veroorzaakt geluidsoverlast. Wetenschappelijk onderzoek (Dr. Van den Berg, Universiteit Groningen) heeft aangetoond dat windturbines veel meer geluid produceren en veel verder worden gehoord dan men tot dusver dacht, bij stil weer tot op vele kilometers afstand. De wet- en regelgeving is op de oude, achterhaalde ideeën gebaseerd. Het ministerie van VROM heeft steeds gezegd dat de natuurwetten die deze effecten veroorzaken niet voor heel Nederland gelden.

Hoeveel geluid is toegestaan? De WNC-40 curve is niet bindend voorgeschreven, VROM adviseert voor landelijke omgeving 5 dB lager. Sommige gemeentes hanteren een lagere norm dan WNC-40 WNC-40 WNC-35

Annerveen “algemene” norm industriegebieden juiste norm netjes berekend Enercon E82, 3 MW ashoogte 90 m rotordiameter 90 m

Nieuwe Diep “algemene” norm industriegebieden juiste norm netjes berekend

Gasselte “algemene” norm industriegebieden juiste norm netjes berekend

400 m40 m 100 m 40 m 10 m

Rechterlijke uitspraken Onroerend Zaken Belasting vermindering restwaarde % ,5 15 7% 7 50 Littenseradiel '02 Termunterzijl '05Wunseradiel '06 Nijefurd '06Wormerland '06Ommen '06 Zijpe ‘09Sluis ‘09 (x 1000 € )

Enkele schadeposten van 18 megawatt windturbines Annerveen Aantal huizen binnen 2,5 km 350 ? Gemiddelde huizenprijs € Totale waarde huizen binnen 2,5 km, meer dan 60 miljoen € Schadepercentage 30% Totale planschade rond 18 miljoen €

Landelijke politiek VROM, wil naar 4000 MW op land. Maar er moet eerst een ruimtelijk plan komen, minister Cramer heeft beloofd dat het er in november 2007 zou zijn. Men denkt in de eerste plaats aan concentratie in grote parken (zoals de Maasvlakte, Noordzee). Minister Cramer (VROM) "Windmolens zijn zeker in de achtertuin niet gewenst... We moeten proberen ze te bundelen, liefst te zetten op plekken waar ook al industrie is... Zet ze vooral niet verspreid door ons land op plekken waar ook nog mooi open landschap is." Spijkers met Koppen, 26 januari 2008 Oplossing: Dit geldt alleen voor de “Nieuwe Politiek”. De “pijplijnprojecten” brengen we onder in de crisis- en herstelwet.

Windstroom komt wanneer het hard genoeg waait, maar ook weer niet te hard, in pieken dus. Deze pieken vallen niet met hoge vraag samen. De pieken moeten worden opgevangen door de kolen- en gascentrales. Beïnvloedt dit het rendement van de centrales? PIEKGEDRAG WINDMOLENS

GWh / 15 min

Kosten en baten 6 windturbines (18 MW) in Aa en Hunze Baten Energie voor 540 inwoners Subsidies voor energiebedrijf en landeigenaren (over 10 jaar) 42 miljoen € ter vergelijking: De kosten van het hele project bedragen ca 130 miljoen € Kosten voor samenleving Maatschappelijke kosten ”Natuur, rust en ruimte" worden verkwanseld? Geluidsoverlast voor velen, pulsgeluid? Andere hinder: slagschaduw, schittering, uitval electriciteitsnet ? Gevaar: omvallen, blikseminslag, ijsafzetting? Sociale problemen door belangentegenstellingen? Economische kosten Daling rendement bestaande centrale? Aanpassing electriciteitsnet? Opslag onmogelijk, uitverkopen en duur inkopen? Teruggang toerisme? Waardevermindering onroerend goed (bij 30%) meer dan 18 miljoen € Rijkssubsidies (over 10 jaar) 42 miljoen € Heel Nederland ( ’) totale verliezen op windenergie (0,4 %) 27 miljard € (5 x deltawerken, de Betuwelijn is goedkoper, rijksbegroting: 170 miljard €/jaar)

Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en kan ook geen noemenswaardige reductie van de CO 2 uitstoot leveren. Windturbines bederven de schaarse collectieve open ruimte in ons dichtbevolkte land. Windturbines hebben vele ongewenste neveneffecten voor mens, woonomgeving, landschap en natuur. Windenergie slokt zeer veel gemeenschapsgeld op aan subsidies ca 42 miljoen en van de inwoners van Aa en Hunze meer dan 18 miljoen, waarvan energiebedrijven en grondeigenaren profiteren. Dit subsidiegeld kan op andere manieren vele malen efficiënter ten bate van het milieu worden besteed. Het streven naar grootschalige windenergieparken is onverstandig. Dit geldt onverkort voor de plannen in de gemeente Aa en Hunze. F.H. Kreuger (2003) - Waar staan we met windenergie? Quantes. ISBN P. Lukkes (2003) - iewiewaaiweg. Stichting Frija. ISBN Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) -

F. Rovira 1990