Biologie F. van Wielink M. Ummels M. Jansen H. Wolter  Regeling  Regeling door hormonen 1/13

Uit de gedragsleer:  Input: signaal uit de omgeving  Black box: verwerking in het organisme  Output: reactie Black box INPUT OUTPUT Klassieke gedragsleer bekijkt alleen prikkels en gedragingen, niet de verwerking van prikkels in het lichaam Regeling2/13

In de black box  Receptor =ontvanger zintuig ontvangt de input receptorconductoreffectorRegeling (hst 17) 3/13

In de black box receptorconductoreffector  Effector =uitvoerder spier of klier zorgt voor de outputRegeling4/13 (hst 26)

In de black boxRegeling receptorconductoreffector  Conductor =geleider geeft het signaal door en verwerkt het conductor 5/13

 Hormoonstelsel  Zenuwstelsel  Combinatie van beide receptorconductoreffector conductor (hst 18) In de black boxRegeling6/13

Hormoonstelsel  Signaalmolecuul = hormoon  Hormoon wordt afgegeven aan en vervoerd via het bloed  Hormoon bindt aan een receptoreiwitRegeling7/13

Centrale concepten in de biologie  Evolutie  Homeostase  Gedrag  Metabolisme  Ecologie  Erfelijkheid  8/13

9/13 Homeostase: het verschijnsel dat een variabele binnen de grenzen van een levend systeem, ondanks storende invloeden (uit het interne of externe milieu), op of dichtbij een normwaarde wordt gehandhaafd. Homeostase= interne balans, norm

Voorbeelden van homeostase  [Organische moleculen] (glucose, aminozuren, vetzuren, cholesterol)  pH  Osmolariteit  Lichaamsvochtvolume  Concentraties ionen (K+, Na+, Ca2+, PO43-, Mg2+)  gasspanningen (O2, CO2)  hormoonconcentraties (thyroxine, cortisol, geslachtshormonen)  [cellen] in het bloed  [stollingsfactoren] in het bloed  [antilichamen]  gewicht vetweefsel  temperatuur  bloeddruk  etc 10/13

Groter:sterrenkunde Kleiner:scheikunde en natuurkunde Organisatieniveaus  Biosfeer  Bioom  Ecosysteem  Populatie  Organisme  Orgaanstelsel  Orgaan  Weefsel  Cel  Organel  Molecuul Nu: Effecten op organisme-niveau van processen op cel- en molecuulniveau √ √ √11/13

Deze periode  Keuzevrijheid  Bronnenonderzoek  In groepjes van 3/4  Presenteren aan elkaar  Systematisch denken! 12/13

Onderwerpen:  Struma  Diabetes (suikerziekte)  EPO (doping)  Vrouwenanticonceptie  Obesitas (vetzucht)  Botontkalking vanwege boerka’s  Stress en Spanning  Kater √ 13/13