13.3 Soorten veranderen Evolutie

Leven op aarde Aarde 4.5 miljard jaar oud Eerst geen O2, dus geen leven Cyanobacteriën (blauw algen) ontstaan 3.5 miljard jaar geleden in het water. Produceren zuurstof! Er ontstond meer leven in het water.

Leven op aarde 2 miljard jaar geleden steeg de hoeveelheid O2 in de lucht. De ozonlaag ontstond; houdt schadelijk uv-straling tegen. 400 miljoen jaar geleden eerste landbewoners Alle organisme zijn voortgekomen ut de allereerste organismen op aarde!

Verwachtschap Soorten die uit elkaar zijn ontstaan  verwantschapsschema. Gemeenschappelijke voorouder  nauw aan elkaar verwant.

Gewervelde: 5 groepen Vissen, water, kieuwen Amfibieën, water/land, longen, eieren in het water. Reptielen, nagels, eieren met leerachtige schaal op het land. Vogels, warmbloedig, veren, eieren met kalkschaal. Zoogdieren, warmbloedig, vacht, jongen drinken melk.

Soorten Elke groep kun je onderverdelen in soorten. Soort die nu leeft, is ontstaan uit vroegere soorten. Orka: voorouders waren landdieren

Soorten veranderen Evolutie: het veranderen van soorten en het ontstaan van nieuwe soorten. Charles Darwin Variatie binnen elke soort. Verschillende soorten veel nakomelingen hebben. Niet alle nakomelingen planten zich voort.

Variatie Variatie in eigenschappen (verschillen: lengte, huidskleur, oogkleur etc.) Deel van die eigenschappen is erfelijk  ligt vast in DNA Veranderingen in het DNA  Mutaties Mutatie in voortplantingscellen kan voor een nieuwe eigenschap zorgen  zorgt voor variatie.

Natuurlijk selectie Huisjes van tuinslakken Lichtere slakken: voordeel Dus meer gele slakken planten zicht voort. Erfelijke eigenschap.

Berkenspanner

Overleven Survival of the fittest Alleen dieren die de omstandigheden (weer, ziektes, predatoren etc.) overleven, kunnen zich voortplanten. Een soort past zich hierdoor beter aan, aan zijn omgeving.

Ontstaan nieuwe soorten Galapagoseilanden: vinkenachtige vogels Erfelijke variatie in snavelgrootte. Eilanden verschillend Natuurlijk selectie Snavelvorm die bij de omstandigheden van het eiland past. Isolatie

Nieuwe soorten ontstaan Variatie in snavelgrootte Snavelgrootte is erfelijk Door verschil in voedsel treedt er selectie op De vinken zijn van elkaar geïsoleerd. Het duurt duizenden jaren voordat uit een soort een nieuwe soort ontstaat.

Victoria meer http://schooltv.nl/video/soorten-cichliden-ooggetuige-van-evolutie-in-het-taganyikameer/#q=evolutie

Huiswerk 13. 3: Maken opdracht 8 t/m 23 http://schooltv.nl/video/de-evolutie-de-geschiktste- leeft-voort/#q=evolutie