1 Over woorden die beklijven Studiekring Psychologie, 2 oktober 2010 Sturen om een boodschap 26-7-2014.

Presentatie over: "1 Over woorden die beklijven Studiekring Psychologie, 2 oktober 2010 Sturen om een boodschap 26-7-2014."— Transcript van de presentatie:

1 1 Over woorden die beklijven Studiekring Psychologie, 2 oktober 2010 Sturen om een boodschap 26-7-2014

2 Een goederenlift Ingevolge de liftenverordening dienen de transportmiddelen in de breedte van de liftkooi te worden geplaatst. De gemeentesecretaris. 2 26-7-2014

3 Een goederenlift Ingevolge de liftenverordening dienen de transportmiddelen in de breedte van de liftkooi te worden geplaatst. De gemeentesecretaris. 3 WAGENTJES DWARS 26-7-2014

4 Aldus de journalist 1. Waarom moet ik dit weten? 2. Kan ik het volgen? 3. Wat moet ik ermee? (Sander Wieringa, 2004) 4 26-7-2014

5 Aldus de journalist/mediatrainer 1. Waarom moet ik dit weten? Aanleiding, urgentie, relevantie (afzender) 2. Kan ik het volgen? Structuur, toon, stijl 3. Wat moet ik ermee? (Handelings)perspectief (Sander Wieringa, 2004) 5 26-7-2014

6 Aldus de boodschappenpsycholoog Zakelijk aspect Expressief aspect Appellerend effect Relationeel aspect (Friedemann Schulz von Thun, 1982) 26-7-2014 6

7 Aldus de econoom Contact Contract Control (Transactiekostentheorie, Nooteboom) 26-7-2014 7

8 Aldus de filosoof (Aristoteles, Ars Rhetorica) 26-7-2014 8 LogosArgument Wat hoor ik? Hoofd PathosEmpathie Hoe voelt dit? Hart EthosGeloofwaardigheid Deugt dit? Buik

9 Aldus de communicatiewetenschapper Argumenten zijn interessant voor wie er naar op zoek is (Cees van Woerkum, WUR) 26-7-2014 9

10 Aldus de scheidende ambtenaar D 26-7-2014 10 A Workshop 9 april 2010 (Wagemans, 2002) Boodschapper B C C B

11 Aldus de spindoctor ‘It’s not what you say, it’s what people hear’ (Frank Luntz, Words that work, 2007) 26-7-2014 11

12 Aldus die andere spindoctor “If the facts don’t fit the frame, the brain simply reject them” (George Lakoff, 2004) 26-7-2014 12

13 ‘De bielzen mogen blijven liggen’ 26-7-2014

14 Winkelsluitingstijdenwet 26-7-2014 14

15 Men neme, een beleidsmaker Oordeelsvorming op basis van inhoudelijke overwegingen Betekenis voor samenleving (gemeenschappelijk belang) Nuance en details Voortouw hebben en houden Focus op minister, politieke omgeving en media Onzekere uitkomsten 26-7-2014 15

16 … en voeg hier aan toe: een burger Wat zijn nú gevolgen voor mij (individueel belang) Wat zegt mijn gevoel over het beleidsonderwerp Wat zijn hoofdlijnen Wanneer gaat wat gebeuren (procedurele rechtvaardigheid) Wat vinden anderen die ik belangrijk vind ervan 26-7-2014 16

17 ´We moeten het anders uitleggen´ (Melkert, 2002) 26-7-2014 17

18 ´Een denkbeeld doen aanvaarden´ Overtuigen: ´Het overmatig plaatsen van zeilen´ Ondertuigen: ´Te weinig zeilen bijzetten ten opzichte van de mogelijkheden van de wind´ Optuigen: ´Voorzien van zeilen´ Aftuigen: … 26-7-2014 18

19 Strategische communicatie is … …het toevoegen van informatie aan de kennis van een ander (Noel Schlangen, ‘Modellen van C’, 2010) 26-7-2014 19

20 Communicatie is … …‘gemeenschappelijk maken’: waarover zijn we het samen wél eens? 26-7-2014 20

21 Boodschap slaat brug 26-7-2014 21 Eigen doel (KERN)BOODSCHAP Doel publiek

22 Boodschap slaat brug als ze…  vragen beantwoordt  doel van een zender aan dat van publiek verbindt  een belofte bewijskracht verleent  … en wordt doorverteld. 26-7-2014 22

23 Boeventaal Wet ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel en andere vermogenssancties 26-7-2014 23

24 Boeventaal Wet ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel en andere vermogenssancties 26-7-2014 24 PLUKZE

25 Boeventaal “In antwoord op uw brief van 26 mei 2009 deel ik u mee dat de schriftelijke vragen van het lid Heerts (PvdA) van uw Kamer over ‘Pluk-ze’ – resultaten bij het parket in Den Haag (ingezonden 26 mei 2009) worden beantwoord zoals aangegeven in de bijlage bij deze brief.” 26-7-2014 25

26 Thuistaal Met vreugde en dankbaarheid geven Graaf en Gravin van Limburg Stirum - van Harinxma thoe Slooten kennis van de geboorte van hun zoon 26-7-2014 26

27 Thuistaal Met vreugde en dankbaarheid geven Graaf en Gravin van Limburg Stirum - van Harinxma thoe Slooten kennis van de geboorte van hun zoon Sjonnie 26-7-2014 27

28 Relevantie aandacht voor woorden stijgt bij…  Negatieve uitgangspositie  Doen wat (je denkt dat) anderen niet zelf kunnen  Druk van openbaarheid  Meerderheidsbesluitvorming (altijd verliezers) 26-7-2014 28

29 In één woord Aansluiten 26-7-2014 29

30 In twee dan Dilemma + perspectief 26-7-2014 30

31 In twee dan Dilemma + Perspectief Waarom moet ik dit weten > Kan ik het volgen > Wat moet ik ermee? 26-7-2014 31

32 In drie? Ik denk Ik weet Ik vind/zie 26-7-2014 32 Visie, voornemen, besluit, voorstel Verklaring, feiten, argumenten Vraagstuk, mening, standpunt, claim

33 Woorden vinden als ambacht Bronbelangen FrijdaCoping 1. Nabijheid en samenhang 2. Vertrouwdheid en oriëntatie 3. Beheersbaarheid 4. Waarden (Nieuwsgierigheid) I.Wegbewegen (opknippen, ritualiseren) II. Meebewegen (‘herformatteren’, aansluiten) III.Tegenbewegen (forceren, autoritaire aanpak 26-7-2014 33

34 Woorden vinden als ambacht Bronbelangen FrijdaCoping 1. Nabijheid en samenhang 2. Vertrouwdheid en oriëntatie 3. Beheersbaarheid 4.Waarden (Nieuwsgierigheid) I.Wegbewegen (opknippen, ritualiseren) II. Meebewegen (‘herformatteren’, aansluiten) III.Tegenbewegen (forceren, autoritaire aanpak Hoge betrokkenheid Lage betrokkenheid (Elaboration Likelihoodmodel Petty & Cacioppo) 26-7-2014 34

35 ´Leuker kunnen we het niet maken. Wel makkelijker´ 26-7-2014 35

36 ´Zorg dat je de eerste bent´ (Ries en Trout, 1994) 26-7-2014 36

37 26-7-2014 37

38 Stijlmiddelen (o.a. Gabriel, 2004) Verantwoordelijkheid: ‘… hier sta ik…’ Causale relatie: ‘… neem nou…’ Motieven: ‘… dát wil ik bereiken’… Emotie: ‘… het is toch wat…’ Kwaliteit: ‘… anders geen knip voor de neus waard…’ Eenheid: ‘… vinden we allemaal …’ Gemak/genot: ‘…jatog...’ Nieuwsgierigheid: ´…dat vertel ik morgen…´ 26-7-2014 38

39 Stijlmiddelen (o.a. Gabriel, 2004) Verantwoordelijkheid: ‘… hier sta ik…’ Causale relatie: ‘… neem nou…’ Motieven: ‘… dát wil ik bereiken’… Emotie: ‘… het is toch wat…’ Kwaliteit: ‘… anders geen knip voor de neus waard…’ Eenheid: ‘… vinden we allemaal …’ Gemak/genot: ‘…jatog...’ Nieuwsgierigheid: ´…dat vertel ik morgen…´ 26-7-2014 39 3 3 3!

40 ‘Priming’ van armoede 26-7-2014 40 Bureaucratisch: cijfers, ´minima´ Moralistisch: hulp, ´ze verdienen…´ Dramatisch: gevolgen, ´honger´ Academisch: onderzoek, ´sociale uitsluiting´ Taal van de armen: slachtofferproza, ´kansen´ (Arno Korsten, 2001)

41 26-7-2014 41 http://www.youtube.com/watch?v=VjnygQ02aW4

42 Frames van Wilders Versterken: Probleem en ideologie :senioren aanvallen en Marokkaans tuig Kans op groot ongeluk: ´onze dochters dragen straks hoofddoekjes’ Totem pro parte: ´We raken Nederland kwijt´ Hyperbool:´tsunami van islamisering´ Afzwakken: Onhaalbare oplossing:´dit beleid is bagger´ De elite is de weg kwijt:´u weet niet waarover u spreekt´ (Geert Wilders in debat, Hans de Bruijn, 2010) 26-7-2014 42

43 26-7-2014 43 http://www.youtube.com/watch?v=I0rjDvG2TcU&feature=related

44 Disclaimer Nieuwsframes journalisten: 1) conflict > 2) human interest > 3) verantwoordelijkheid Zwijgspiraal: afwijkende opinies gaan ondergronds (Noelle-Neumann) Onderzoek: Vooraf (begrip, acceptatie, steun en kritiek, woordkeus): interviews, focusgroep of online Achteraf (komen argumenten, woorden, stijlmiddelen over?): media-analyse 26-7-2014 44

45 Kijk > want > dus Wie wil overkomen moet aansluiten en vervolgens eigen doelen kunnen koppelen aan bedoelingen van anderen. Dat is vooral relevant als je een negatieve uitgangspositie hebt. Argumenten zijn interessant voor wie er naar op zoek is. Daarbij kun je helpen qua vorm (stijlmiddelen), vooral telt hoe je waarden-vol een dilemma van perspectief voorziet. Maak contact. Toon betrokkenheid. Help perspectief te vinden. En gebruik onverschrokken de technische hulpmiddelen die de taal biedt. 26-7-2014 45