College 5.

Presentatie over: "College 5."— Transcript van de presentatie:

1 College 5

2 Hongaarse opstand

3 Na Stalins dood in 1953, Kremlin onzeker
Repressie in Oost-Europa zou ontspanning met Westen ondermijnen Meer vrijheid in satellietstaten zou hele communistische systeem ondermijnen

4 Rode leger in Hongarije

5 Houding VS tav Hong opstand
Uitgangspunt containment is dat ‘bevrijding’ Oost-Europa kwestie van tijd is VS stellen SU gerust dmv publieke uitspraken: Titomodel is al voldoende voor de VS VS zoeken geen potentiële bondgenoten in OE Niet bereid militair op te treden VS reageren onvoldoende om Nagy’s bekendmaking dat Hongarije Warschapact zou gaan verlaten

6 Had VS iets anders kunnen doen?
VS kon realpolitisch gezien niet veel doen, maar absolute VS principes dwongen daar wel toe (Am volgt dus eigen principes niet) Door propaganda radio free Europe hoge verwachtingen VS uitlatingen te verzoenend: maakten Russen sterker Kremlin kon gewaarschuwd worden dat SU repressie economische en politiek kosten met zich mee zou brengen: is niet gebeurd

7 Hongaarse revolutie

8 Bijna einde Atlantische alliantie
Berlijnse crisis Bijna einde Atlantische alliantie

9 Berlijn 1948/1949 luchtbrug Stalin 1948 Berlijnse blokkade
1 jaar westerse luchtbrug Verbinding hersteld Berlijn wordt welvarend Geen regeling toegang

10 Achtergrond opstelling SU in 1958
Enerzijds zelfvertrouwen en overtuigd zwakke VS Hongarije 1956 Spoetnik 1957 SU voorsprong (Chroesjtsjov redelijk imago in Westen) Anderzijds puur eigen belang Berlijn was ‘gat’ in IJzeren gordijn (vluchtelingen) Oost-Duitsland met voortbestaan bedreigd: poging om status DDR te verhogen

11 Ultimatum 10 nov 1958 Chroesjtsjovs ultimatum
Einde van Berlijns viermogendheden status West-Berlijn gedemilitariseerd Geen overeenkomst binnen 6 maanden dan zou SU zijn bezettingsrecht en toegangscontrole overdragen aan DDR

12 Adenauer 1876-1967 1949 bondskanselier tot 1963
Burgemeester Keulen tot 1933 Kritiek op Bismarck Geen boodschap aan Realpolitik Krachtig Duitsland = gevaar ‘Westbindung’ is beter dan neutraal Duitsland 1954 West-Duitsland in Navo Niet erkennen DDR Op den duur wellicht hereniging

13 Voor Adenauer is ultimatum nachtmerrie
Adenauer wilde met Westbindung vereniging bereiken Voor het blok gezet door SU: via onderhandelingen tussen BRD en DDR eenheid bereiken met als resultaat vermoedelijk neutraal Duitsland. Meende dat Bonn in no-win situatie zat: tegenover Westerse concessie krijgt westen wat het al had: toegang Berlijn Eenwording zonder Westbindung leidt tot onverdedigbaar Duitsland dat Westen en Oosten tegen elkaar uitspeelt

14 VK en VS willen onderhandelen
Macmillan wil geen nucleaire oorlog riskeren over de vraag wie transitostempel mag zetten (DDR of SU) Eisenhower: VS wil geen grondoorlog Europa, wil wil Berlijn niet verdedigen met kernwapens Publieke opinie geruststellen Eisenhower: Chroesjtsjov is onze beste hoop: dus onderhandelen net als VK

15 De Gaulle kiest Duitse zijde
Meer vrees voor herleving Duits nationalisme dan voor dreigementen SU Duitsland moest dus aan Westen worden gebonden – voorkomen van Duits-SU samenwerking Betekent afscheid Richelieupolitiek van Duitsland verdeeld houden Chroetsjov’s ultimatum is gevolg van inferieur politiek systeem, aandacht afleiden van binnenlandse problemen Als toegeven aan druk, gaat SU alleen maar verder

16 Verwijdering VS-Adenauer
Dulles: confederatie twee Duitse staten Eenwording van DTSL is niet verantwoordelijkheid van de Geallieerden maar van de Duitsers zelf Tegen de essentie van Adenauers politiek: niet erkenning DDR Adenauer wil eenwording via Westen en door vrije verkiezingen Kissinger: Ironie is dat VS/VK standpunt Duits nationalisme zou versterken

17 Vanaf 1961 (Kennedy) Algemeen: Kennedy bereid om over Berlijn te praten Juni 1961 Chroesjtsjov opnieuw ultimatum (6 maanden) 13 augustus 1961 begin bouw Berlijnse muur, VS reageert niet Kennedy’s plan voor Internationale toegangsautoriteit 7 mei > Crisis in Atlantische Alliantie Westen gered door Cuba missile crisis - > Chroesjtsjov moet rakketten weghalen en ook Berlijnpolitiek beëindigen Succes van de muur maakt apart vredesverdrag met Berlijn onnodig volgens SU

18 Daarna Periode van ontspanning, muv Midden Oosten eind 1973
SU gaat bevrijdingsbewegingen steunen in Angola, Ethiopië, Afghanistan, Nicaragua 1971 Berlijn verdrag, erkenning DDR in ruil voor toegangsregeling en viermogendhedenstatus

19

20

21 VS en Azië Instabiele situatie (nieuwe staten, gevoelig ovor communisme) China 1949 Koreaoorlog Indonesië Japan Noord-Vietnam (Akkoord van München) Formulering van dominotheorie

22 Kissinger en Vietnam Uit idealistische motieven en vrees communisme hebben VS zich sterk gemaakt voor gebied waar zij geen strategische belangen hadden Sprake van geopolitieke overextentie Dreiging communisme voor wereld overdreven Noord-Vietnam is geen vazal van China en SU Beter om buffer te maken in Maleisië en Thailand

23 Conflict Indo-China Franse kolonie Japanse bezetting
Vietminh en Ho Chi Minh Frans-Vietnamese oorlog Akkoorden Genève 1954 Zuid-Vietnam in opbouw

24 Conflict Indo-China Problemen Vietcong/Ho Chi Minhroute
Guerrillaoorlog Installeren democratie Steun aan ondemocratisch regime/Diem Uiteindelijk coup op – Gevolg: VS nog meer betrokken

25

26

27 Johnson Onzeker op gebied buitenlandse politiek
Als opvolger Kennedy niet in positie terugtrekking alsnog te overwegen Adviseurs Publieke opinie aanvankelijk achter hem

28 Johnson Patstelling in voordeel Noord-Vietnam Langste adem
Kritiek vanuit Amerikaanse publieke opinie - > NV blokkeert onderhandelingen Am. milit. strategie deugt niet Search and destroy geleidelijke escalatie uit vrees interventie China

29 Kernprobleem VS in Vietnam
universele toepassing van Am. waarden leidt tot ondermijning van die waarden: Amerikaanse zelfhaat Algemene principes: Richelieu’s proportionaliteit tussen middel-doel uit oog VS gaan democratie bevorderen zonder oog voor lokale omstandigheden en geopolitiek Verkeerde Les van Munchen: geen appeasement

30 Volgend college Vietnam deel II Détente Val communisme