“If you‘re not paying for it, you are the product“ : gegevens en profielen – privacy en democratie Bettina Berendt, KU Leuven Gebhard Dettmar, Helmut-

Presentatie over: "“If you‘re not paying for it, you are the product“ : gegevens en profielen – privacy en democratie Bettina Berendt, KU Leuven Gebhard Dettmar, Helmut-"— Transcript van de presentatie:

1 “If you‘re not paying for it, you are the product“ : gegevens en profielen – privacy en democratie Bettina Berendt, KU Leuven Gebhard Dettmar, Helmut- Schmidt-Gymnasium Hamburg SPION Educational Workshop, 13.2.2014

2 Metro, 12 februari 2014

3

4 Privacy vis-à-vis wie? privacy andere mensen bedrijven staat

5 Gegevensverzamelingen en informationele zelfbeschikking  “[The data] can also [...] be combined with other data collections to yield a partial or basically complete picture of someone‘s personality,  without the concerned person being able to sufficiently control the correctness and use of this ensemble. [...]  The right to informational self-determination would be incompatible with a social order and an underlying legal order in which citizens can no longer know who knows what and when under which circumstances about them.

6 Het grondrecht op informationele zelfbeschikking en democratie (1)  Iedereen die er niet zeker van kan zijn dat gegevens over maatschappelijk afwijkend gedrag voor langere tijd worden geregistreerd en kunnen worden gebruikt op een manier waarvan hij niets weet, zal proberen om dat gedrag niet te vertonen.  Dat is in strijd met de elementaire functie van zelfbeschikking in een democratische samenleving waarin de burgers de mogelijkheid moeten hebben om deel te nemen aan het maatschappelijke en politieke leven zonder risico te lopen op een voor hen ondoorzichtige manier te worden geregistreerd.” Bundesverfassungsgericht[grondwettelijk hof van Duitsland], 1983 gegevensbescherming

7 Het grondrecht op informationele zelfbestemming en democratie (2)  28 januari 2014: Liga vraagt Parlementaire Onderzoekscommissie over NSA  Naar Duits voorbeeld vraagt de Liga voor Mensenrechten de oprichting van een parlementaire onderzoekscommissie om de betrokkenheid van de binnenlandse inlichtingendiensten bij de grootschalige spionagepraktijken van de Amerikaanse NSA tegen het licht te houden. Hiertoe werd een verzoek gericht tot Kamervoorzitter André Flahaut.  [...] De Liga wijst op het belang van een democratische controle op de samenwerking van binnenlandse en buitenlandse inlichtingendiensten en van mogelijke maatregelen om onaanvaardbare en buitensporige spionageactiviteiten te voorkomen en aan banden te leggen. “De bescherming van de persoonlijke levenssfeer is een kostbaar goed en moet met alle mogelijke democratische middelen worden nagestreefd en gehandhaafd, zegt Paul Pataer van de Liga voor Mensenrechten.”  Betrouwbare bronnen bevestigen dat verschillende bedrijven, vooral actief in de IT-sector, meewerken met de NSA in het verzamelen van contactgegevens.  Het is nauwelijks denkbaar dat de eigen binnenlandse veiligheids- en inlichtingendiensten niet op de hoogte zijn van die activiteiten en het is niet ondenkbaar dat diezelfde diensten bijstand hebben verleend en verlenen aan de NSA bij het ontplooien van haar activiteiten.

8 De lessenreeks: overzicht  Doel: kennis, besef van belang van IZ, controle  Begin 3e graad ASO  10 * 2u  Interdisciplinair: tussen „politiek, maatschappij, economie“ en „informatica“  Op de volgende 3 pagina‘s:  thema‘s  didactische vormen  “betrokkenheid / verontwaardiging creëren“

9 InformaticaEconomieMaatschappij en politiek Trackers Profiel- en gedragsgegevens Basisstructuur van data mining modellen (correlaties in „Big Data“ i.p.v. causaliteit) Gebruik van gegevens door Facebook voor derden (business models en customer loyalty)  advertenties Toepassing van descriptieve modellen voor voorspelling  VIGAV (volledige intransparantie van gegevensanalyse en – verwerking) Customer segmentation en „weblining“ (gebruik van data mining door derden)  toegang tot credieten, verzekeringen,... Vb. 1: associatieregels leren met Apriori Vb. 2: regressieanalyse voor voorspelling Gebruikscontexten van andere derden  toegang tot opleiding, werk,...? Het grondrecht op informationele zelfbestemming en zijn bedreigingen: Chilling-effecten door panoptisme en VIGAV Pluraliteit van meningen als kenmerk van democratie en zijn bedreigingen: „Weblining“ door VIGAV Contractvrijheid vs. andere (deelname)grondrechten die de staat positief moet beschermen

10 InformaticaEconomieMaatschappij en politiek Trackers Profiel- en gedragsgegevens Basisstructuur van data mining modellen (correlaties in „Big Data“ i.p.v. causaliteit) Gebruik van gegevens door Facebook voor derden (business models en customer loyalty)  advertenties Toepassing van descriptieve modellen voor voorspelling  VIGAV (volledige intransparantie van gegevensanalyse en – verwerking) Customer segmentation en „weblining“ (gebruik van data mining door derden)  toegang tot credieten, verzekeringen,... Vb. 1: associatieregels leren met Apriori Vb. 2: regressieanalyse voor voorspelling Gebruikscontexten van andere derden  toegang tot opleiding, werk,...? Het grondrecht op informationele zelfbestemming en zijn bedreigingen: Chilling-effecten door panoptisme en VIGAV Pluraliteit van meningen als kenmerk van democratie en zijn bedreigingen: „Weblining“ door VIGAV Contractvrijheid vs. andere (deelname)grondrechten die de staat positief moet beschermen

11 InformaticaEconomieMaatschappij en politiek Tekst (geschreven voor het SPION Privacy Manual) + software tools ter bescherming tegen gegevensverzameling Tekst (Website voor een breed publiek) Tekst (kwaliteitskrant) Tekst (voor en seminaar; Facebook‘s Data Use Policy) Tekst (kwaliteitskrant)(Tekst zie links) Rollenspel Web API (Facebook) + data mining algoritme Data mining online tool (Preference Tool: “Predicting personality from Faceb. Likes“) Documentatie rond het tool, wetenschappelijk artikel - psychologie Teksten(rechtbank ordeel; wetenschappelijk artikel - rechten) Tekst (wetenschappelijk artikel - rechten) Rollenspel

12 Agenten volgen je (maar je kunt iets doen) Gitarenkopers zijn minder kredietwaardig Mensen van onze school die van voetbal houden zijn single Mensen die Converse en Coca cola leuk vinden zijn stom Versch. interessen: consumenten, burgers Versch. interessen: bedrijven, user

13 Besluit  Succes:  1 ½ keer doorgevoerd  veranderingen in houding en gedrag  Hoofduitdagingen:  In welk vak?  Meer ervaringen verzamelen o.a. in verschillende landen/culturen  Doe mee in Vlaanderen