12/01/2016dosimetrie niveau 31 Operationele dosimetrie Frits Pleiter.

Presentatie over: "12/01/2016dosimetrie niveau 31 Operationele dosimetrie Frits Pleiter."— Transcript van de presentatie:

1 12/01/2016dosimetrie niveau 31 Operationele dosimetrie Frits Pleiter

2 12/01/2016dosimetrie niveau 32 Dosimetrie wisselwerking van straling met materie vormt de basis voor een vijftal onderwerpen die van belang zijn in de dagelijkse praktijk van de stralingsdeskundige: dosimetriestralingsgrootheden en -eenheden radiobiologiehoe beïnvloedt straling ons lichaam detectiehoe meten we straling afscherminghoe reduceren we straling toestellenhoe produceren we straling de overheid heeft grootheden en eenheden nodig om wet- en regelgeving te kunnen formuleren

3 12/01/2016dosimetrie niveau 33 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie indeling operationele dosisgrootheden  ICRU-bol  omgevingsdosisequivalent  richtingsdosisequivalent  persoonsdosisequivalent  relatie met E

4 12/01/2016dosimetrie niveau 34 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie operationele dosisgrootheden voor de equivalente dosis H T in ooglens, huid en extremiteiten, en de effectieve dosis E gelden wettelijke limieten, maar deze kunnen niet rechtstreeks worden gemeten men heeft daarom een aantal operationele dosisgrootheden gedefinieerd, die wel (toetsbaar) kunnen worden gemeten met simulatieberekeningen kan worden aangetoond dat deze operationele dosisgrootheden goede schatters zijn van H T en E

5 12/01/2016dosimetrie niveau 35 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie ICRU-bol fysische grootheden , E S, µ tr, µ en fysische dosisgroothedenK, D operationele dosisgroothedenH*(d), H(d,  ), H p (d) limiterende dosisgroothedenH T, E, E 50 ICRU-bol diameter = 30 cm weefsel-equivalent 10,1 gew.% H 76,2 gew.% O 11,1 gew.% C 2,6 gew.% N meetpunt P aan voorkant op diepte d mm P

6 12/01/2016dosimetrie niveau 36 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie omgevingsdosisequivalent definitie van omgevingsdosisequivalent H*(d) het stralingsveld in punt P wordt denkbeeldig uitgebreid over een dusdanig gebied dat daar de gehele ICRU-bol in past (uitgebreid veld), en vervolgens wordt alle straling in punt P geacht van de voorkant te komen (uitgericht veld) H*(d) is het dosisequivalent dat op een diepte van d mm in de ICRU-bol zou zijn gemeten in het uitgebreide en uitgerichte veld eenheid is de sievert (Sv) het omgevingsdosisequivalent is een schatter van de effectieve dosis E

7 12/01/2016dosimetrie niveau 37 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie richtingsdosisequivalent definitie van richtingsdosisequivalent H(d,  ) het stralingsveld in punt P wordt denkbeeldig uitgebreid over een dusdanig gebied dat daar de gehele ICRU-bol in past (uitgebreid veld) H(d,  ) is het dosisequivalent dat op een diepte van d mm in de ICRU-bol zou zijn gemeten als het stralingsveld in punt P wel wordt uitgebreid, maar niet uitgericht (alle straling komt uit richting  ) eenheid is de sievert (Sv) H(d,0°) = H*(d)

8 12/01/2016dosimetrie niveau 38 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie persoonsdosisequivalent definitie van persoonsdosisequivalent H p (d) H p (d) is het dosisequivalent dat op een diepte van d mm in zacht weefsel (niet ICRU-bol) onder een geschikt punt op het lichaam zou zijn gemeten voor berekening wordt ICRU-bol of ICRU-slab gebruikt zo berekende waarden worden aangeduid met H p,sphere en H p,slab persoonsdosisequivalentH p (10) ooglensdosisequivalentH p (3) huiddosisequivalentH p (0,07) eenheid is de sievert (Sv)

9 12/01/2016dosimetrie niveau 39 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie operationele dosisgrootheden AP = anterior-posteriorROT = rotatiesymmetrischLLAT = links-lateraal PA = posterior-anterior ISO = isotroopRLAT= rechts-lateraal RLAT LLAT ISO ROT PA AP

10 12/01/2016dosimetrie niveau 310 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie operationele dosisgrootheden alle waarden (in Sv) zijn ten opzichte van kerma in lucht (in Gy) wat is de oorzaak van de piek ?

11 12/01/2016dosimetrie niveau 311 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie operationele dosisgrootheden de fotonenfluentie op 1 cm diepte in de ICRU-bol is zoiets als: stel µ = µ’, kies C = 7 en integreer tot oneindig; dit levert:

12 12/01/2016dosimetrie niveau 312 Operationele dosimetrie Operationele dosimetrie operationele dosisgrootheden