Hoofdstuk 14 Chemie van het leven.

Presentatie over: "Hoofdstuk 14 Chemie van het leven."— Transcript van de presentatie:

1 Hoofdstuk 14 Chemie van het leven

2 Koolhydraten Paragraaf 14.2

3 Koolhydraten Koolstofverbindingen met de algemene formule CnH2mOm (ook wel Cn(H2O)m) Koolhydraten = sachariden = suikers

4 Monosachariden Eén ringvormige koolhydraat-eenheid die 5 of 6 koolstofatomen bevat. (BINAS 67F1) Voorbeeld: Glucose

5 Disachariden Twee aan elkaar gekoppelde monosachariden (BINAS 67F2)
Ontstaan door condensatie van monosachariden. Voorbeeld:

6 Polysachariden Biopolymeer dat ontstaat doordat vele monosachariden in een polycondensatiereactie reageren tot lange koolhydraatketens. (BINAS 67F3) Voorbeeld:

7 Huiswerk Maken opgave 5 en 6

8 Vetten Paragraaf 14.3

9 Vorming van vet/olie (herhaling)
Vet/olie = tri-ester van glycerol en drie vetzuren (BINAS 67G1)

10 Verzadigd/onverzadigd vetzuur (BINAS 67G2)

11 Vertering van oliën/vetten
Hydrolyse van triglyceriden m.b.v. het enzym lypase tot glycerol en drie vrije vetzuren.

12 Vetharding Omzetting van oliën tot vetten.
Ofwel: omzetten van onverzadigde vetzuurstaarten tot verzadigde vetzuurstaarten. Hoe? Additie van waterstof aan onverzadigde bindingen.

13 Voorbeeld vetharding H 

14 Essentiële vetzuren Binnenkrijgen via voedsel.
Omega-3- en omega-6-vetzuren. (BINAS 67G2) Linolzuur, α-linoleenzuur en archidonzuur

15 Huiswerk Maken opgave 9, 11 en 12

16 Eiwitten Paragraaf 14.4

17 Eiwitten Biopolymeer Condensatiepolymerisatie van aminozuren (BINAS 67H1): Peptidebinding:

18 Koppeling van aminozuren
Voorbeeld: Koppeling van valine (Val) aan glycine (Gly)

19 Huiswerk Maken opgave 14, 15, 16 en 17

20 Eiwitstructuren (BINAS 67H2)

21 Primaire eiwitstructuur
Aantal, type en volgorde aminozuren

22 Secundaire eiwitstructuur
Vorming van waterstofbruggen. N-H en C=O

23 Tertiaire eiwitstructuur
Ruimtelijke structuur complete polypeptideketen Overige intemoleculaire interacties Zwavelbruggen (Cys) Ionbindingen (elektrostatische interacties (+ en -)) Vanderwaalskrachten

24 Reacties van eiwitten Hydrolyse Denatureren
Temperatuur- en pH-veranderingen

25 Functie van eiwitten Bron voor nieuwe eiwitten
Bouwstoffen (bv. collageen) Enzymen ofwel biokatalysatoren Essentiële aminozuren

26 Huiswerk Maken opgave 18, 19 en 20

27 DNA en RNA Paragraaf 14.5

28 DNA

29 Molecuulstructuur DNA
DNA: Deoxyribo Nucleic Acid Twee nucleotideketens Vorm: dubbele helix

30 Nucleotideketens Polyesterketens Nucleotide BINAS 71C
Onderdelen: fosforzuur, D-2-deoxyribose en een base (adenine (A), thymine (T), cytosine (C) of guanine (G)) BINAS 71C

31 Basenparing (1) Koppelen van nucleotideketens tot helixstructuur
Waterstofbruggen tussen basenparen

32 Basenparing (2) Adenine – Thymine basenpaar Twee H-bruggen
Guanine – Cytosine basenpaar Drie H-bruggen

33 Huiswerk Maken opgave 27

34 DNA-replicatie

35 RNA Ribo Nucleic Acid Enkel-strengs kopiën van DNA Verschillen: DNA
Dubbel-strengs Enkel-strengs D-2-deoxyribose D-ribose Thymine (T) Uracil (U)

36 Transcriptie Matrijsstreng wordt ‘gelezen’
RNA-streng zelfde basenvolgorde als de coderende DNA-streng Maar! Uracil (U) i.p.v. Thymine (T) Gevormde RNA-streng = mRNA

37 Translatie ‘Vertalen’ van mRNA-code naar aminozuurvolgorde
Genetische code/tripletcode Drie nucleotiden = één codon (BINAS 71G) Startcodon: AUG (methionine, M) Vervolg: aflezen per drie nucleotiden Stopcodon: UAA, UAG of UGA

38 Huiswerk Maken opgave 25 en 26

39 Genen en het genoom Gen: groep van gemiddeld ongeveer duizend basenparen die samen coderen voor een eiwit Genoom: alle genen bij elkaar

40 Junk-DNA Ook wel nonsense-DNA

41 Mutaties (1) Weinig effect, omdat: Herstel door enzymen Junk-DNA
In-actieve genen Schade in één cel

42 Mutaties (2) Drie soorten mutaties: Puntmutatie Deletie Duplicatie

43 Huiswerk Maken opgave 29, 30 en 31

44 Voeding, stofwisseling en gezondheid
Paragraaf 14.6

45 Voedingsstoffen Koolhydraten Vetten Eiwitten Mineralen Vitaminen Water
Essentiële voedingsstoffen Essentiële vetzuren Essentiële aminozuren

46 Functional foods Voedingsmiddelen met ‘een beetje meer’

47 Huiswerk Maken opgave 33, 36 en 37