Spelling oprea@hr.nl college 4.

Presentatie over: "Spelling oprea@hr.nl college 4."— Transcript van de presentatie:

1 Spelling college 4

2 Programma Uitleg hoofdstuk 9 completeren
Uitleg hoofdstuk 11 samenvatten

3 Uitleg 9.1.2: tussenklank e of en
Wat is de belangrijkste algemene regel? Het eerste deel van de samenstelling krijgt –en, als de mv vorm alleen gevormd kan worden met –en. Welke uitzonderingen zijn er? als een woord een mv. heeft, alleen een –e als een woord een mv. heeft eindigend op –s, schrijf je een –e als er van een woord maar één is, een –e (maneschijn) als het eerste deel een versterking aangeeft, een –e (beresterk) versteende samenstellingen (je ziet niet duidelijk twee delen) als het eerste deel een bijv. nw. is, alleen een –e (hogeschool) als het eerste deel geen mw. vorm heeft, alleen een –e (rijstepap)

4 Uitleg 9.2.1: Aan elkaar Wat is de belangrijkste algemene regel?
Samenstellingen schrijven we in één woord, woordgroepen schrijven we los. Samenstellingen met minimum, maximum, linker, rechter, privé Samenstellingen met drie of meer delen Uitheemse samenstellingen Samengestelde bijvoeglijke naamwoorden Samengestelde werkwoorden Samengestelde voorzetsels en voegwoorden Welke uitzonderingen zijn er? In samengestelde telwoorden een spatie na duizend

5 Uitleg 9.2.2: met koppelteken (zie ook 11.2)
Wat is de belangrijkste algemene regel? Een koppelteken verbindt én scheidt. Een koppelteken mag altijd gebruikt worden om slecht leesbare woorden leesbaarder te maken. Na een eerste deel dat een afkorting of teken is Voor het tweede deel dat begint met een hoofdletter Bij botsende klinkers Eng verbonden bepalingen Samenkoppelingen Als het eerste deel een woordgroep is

6 Uitleg 9.2.3: los Wat is de belangrijkste algemene regel?
Samenstelling worden slechts uitzonderlijk los geschreven Spatie na duizend in getallen Breukgetallen Als het eerste deel van de woordgroep een cijfer, letter of ander teken is. Engelse woorden Uitdrukkingen Welke uitzonderingen zijn er? Zie de tips blz

7 De apostrof (11.1) meervoud of bezitsvorm na vrije klinker
auto’s, accu’s, Ivo’s tas, Henny’s broer bezitsvorm eindigend op sisklank Max’ boeken, Dennis’ fiets bij achtervoegsels op afkortingen sms’je, een a’tje, iop’s voor /tje/ na medeklinker-y en u uitgesproken als oe baby’tje, tiramisu’tje bij verdwenen des, voor de s: ‘s ‘s avonds, ‘s-Gravenhage

8 Het koppelteken (11.2) tussen botsende klinkers in samenstellingen en afleidingen na-apen, zee-egel micro-organisme, re-integratie voor hoofdletter in samenstellingen en afleidingen Noord-Brabant, anti-Duits in samenstellingen en afleiding met als grondwoord een afkorting sms-bericht, psv-achtig

9 Het koppelteken in samenstellingen (11.2)
voor of achter eng-verbonden bepalingen oud-leraar, vice-voorzitter tussen delen van samenkoppelingen staakt-het-vuren, mens-zijn, eerste deel is een combinatie van drie of meer woorden: ons-kent-onsmentaliteit van twee gelijkwaardige woorden: woon-werkverkeer van uitheemse woorden: belle-epoqueperiode plaatsnamen als ‘s-Gravenzande, ‘s-Hertogenbosch uitzonderingen uitheemse combinatie: high-tea de-woord, ja-zeggen, wij-gevoel, jij-zegger (omafiets, babyopvang)

10 Deelteken of trema bij twee opeenvolgende klinkertekens die een klinker of tweeklank kunnen vormen poëtisch, geïnd, coöperatie, geërgerd Dus niet bij combinaties van klinkers die in het Nederlands geen aparte spraakklank kunnen vormen uitzonderingen: aë, aï, oï Israël, naïef, egoïst

11 Deelteken of trema: uitzondering
niet als i of e als j wordt uitgesproken stoeien, taaie, vermeien niet op u van tweeklank ui en i van tweeklank ij geuit, geijzeld niet in Latijnse uitgangen museum niet in Franse uitgangen elektricien, lesbienne niet in combinaties met iee dieet, financieel niet in uitheemse woorden in oorspronkelijke spelling paella, maestoso

12 Huiswerk Zwakke punten oefenen Hoofdstuk 3, 4 en 5 doornemen
Vragen over deze hoofdstukken noteren