hart-en vaatziekten en depressie

Presentatie over: "hart-en vaatziekten en depressie"— Transcript van de presentatie:

1 hart-en vaatziekten en depressie
Hart en/ of ziel? Werkelijkheid en fictie in de relatie tussen volksziekten nummer 1 en 2 - hart-en vaatziekten en depressie (Ergofocus.nl)

2 De relatie tussen het hart en de ziel bij de mens
Een hartaandoening  kan gezien worden als de voorbode van een nakende dood  ‘zin in het leven’ kwijt, moe,…  depressie of net andersom: Een ongezonde leefstijl die een hartinfarct veroorzaakt. (seniorennet.be) (nl.dreamstime.com)

3 Depressie en hart- en vaatziekten in de wetenschap
Hart- en vaatziekten en depressie zijn wereldwijd de volksziekten nummer 1 en 2 met de meeste ziektelast: De tien ziekten met wereldwijd de meeste ziektelast in 2020 Ziekte DALY’s % 1 Ischemische hartziekte 82,3 5,9 2 Depressie 78,7 5,7 3 Verkeersongevallen 71,2 5,1 4 Cerebrovasculaire ziekte 61,4 4,4 5 Chronische obstructie longziekte 57,6 4,2 6 Luchtweginfecties 42,7 3,1 7 Oorlogsverwondingen 41,3 3,0 8 Diarree 37,1 2,7 9 HIV 36,3 2,6 (Murray & Lopez, 1997)

4 Depressie en hart- en vaatziekten in de wetenschap
De nr. 1, hart- en vaatziekte doodt rechtstreeks en De nr. 2, depressie verslecht de levenskwaliteit.  Ze komen dus beiden erg vaak voor én ze komen vaak samen voor.

5 Depressie en hart- en vaatziekten in de wetenschap
Depressie  4 x meer kans op overlijden met cardiovasculaire oorzaak. Hart- en vaatziekten  verhoogde kans op depressie.  Bevestigd door verschillende studies samengevat in een meta-analyse. Depressie na hartinfarct verhoogt de kans op overlijden of op een nieuw infarct met 100 tot 150%. Dit suggereert dat als depressie effectief wordt behandeld, er infarcten kunnen voorkomen worden. Dus levens redden? (medischcontact.artsennet.nl)

6 Werkelijkheid of fictie?
De MIND-IT studie: een nationaal onderzoek in Nederland naar de behandeling van depressie na een hartinfarct.  1) Het behandelen van mensen met een depressie, overwegend met antidepressiva, heeft geen enkel effect op de prognose van het hart. 2) Hetzelfde resultaat werd gevonden in de ENRICHD studie bij mensen die met cognitieve gedragstherapie werden behandeld. Hoe kan dat nu als depressie een risicofactor is voor de hartprognose???

7 Werkelijkheid of fictie?
Is depressie dan wel een risicofactor voor hart- en vaatziekten ??? Is er een vertekening van de MIND-IT resultaten door een derde factor = confounding: - observationeel onderzoek toont wel associatie - interventieonderzoek toont geen associatie Hoe minder er -na een hartaanval- overblijft van de hartspier, des te meer vermoeidheid optreedt, hoe > de kans op depressie. = marker (variabele die een probleem markeert maar geen causale rol speelt) Vooral de incidente depressies (= depressies van mensen die voor hun hartinfarct nooit depressief zijn geweest) verslechteren de hartprognoses. Vooral de somatische symptomen van depressie, die dicht bij het functioneren van het hart liggen, zoals vermoeidheid, zijn wél voorspellend voor de prognose van hart- en vaatziekten. De cognitieve symptomen zoals schuld, schaamte, verdriet zijn niet voorspellend. En net deze incidente depressieve episodes reageren niet op antidepressiva en psychotherapie en de somatische symptomen van depressie reageren niet op antidepressiva. Er is dus een atypische vorm van depressie die zich het eerst voordoet na een hartinfarct, die niet reageert op reguliere depressiebehandelingen en waar men snel aan overlijdt Dus het behandelen van de post-infarct depressie met de middelen die we nu hebben leidt niet tot een betere prognose van het hart

8 Een belangrijk probleem: de psychiatrische diagnostiek zelf
Geen tastbare bewijzen (zoals een röntgenfoto) om psychische stoornissen vast te stellen. Het aantal psychiatrische diagnoses is sinds 1952 drastisch gestegen zonder theoretische onderbouwing. De diagnose depressie is aan inflatie onderhevig. Is het niet normaal dat iemand moe is na een hartinfarct, geen zin in seks heeft en aan de dood denkt? De diagnose depressie mag toch geen simpele optelling zijn van symptomen? Dit gebeurt nu wel. Gevolg: geweldige overschatting van de prevalentie depressie & het verdwijnen van de relatie tussen diagnostiek en effectieve behandeling.

9 we hebben toch antidepressiva? Ja, maar…
De grootste subsidiegever van onderzoek naar de werking & effectiviteit van antidepressiva voor depressie was de afgelopen decennia niet de staat maar de farmaceutische industrie zelf  Dus geen onafhankelijk onderzoek Een belangrijk gedeelte van de medische literatuur, o.a. artikels over een bepaald merk antidepressivum, zijn geschreven door anonieme werknemers van farmaceuticabedrijven. Achteraf worden er dan ‘geleende’ namen van prominente wetenschappers op geplakt. Dit fenomeen noemt ‘ghost writting’ en ‘ghostmanagement’.  Opnieuw geen onafhankelijk onderzoek Recent onderzoek naar de werking van antidepressiva toont aan dat de effecten van antidepressiva jarenlang zijn overschat. 80% van de voorschriften van antidepressiva zijn niet voorgeschreven door een psychiater maar door de huisarts. Antidepressiva kunnen wel een beetje helpen maar enkel voor een fractie van de mensen die het voorgeschreven krijgen, die met de meest ernstige vormen van depressie. (partyflock.nl)

10 De sterkste bewijskracht ligt in gerandomiseerde interventiestudies.
Nog een rede waarom het lijkt dat depressie een risicofactor is voor de hartprognose zonder dat we effecten van interventie vinden: wetenschappelijke visexpedities Als je blijft vissen naar de resultaten die je zelf wil vinden zal je uiteindelijk wel iets vinden: het is dus gevaarlijk om te veel te leunen op hypothesevormend onderzoek. De sterkste bewijskracht ligt in gerandomiseerde interventiestudies. Alles samengevat: er is een grote noodzaak naar onafhankelijk kwalitatief hoogstaand interventieonderzoek naar farmacologische en niet-farmacologische behandelvormen van depressie zodat de diagnostiek aangescherpt kan worden of we komen geen steek verder. (kinderenonline.be)

11 hoe krijgen we de puzzelstukjes weer bij elkaar
hoe krijgen we de puzzelstukjes weer bij elkaar? Waar zou de behandeling van depressie bij mensen met hart- en vaatziekten dan wel uit moeten bestaan? ‘een ongezonde geest in een ongezond lichaam’: stimuleer de patiënt om aan lichaamsbeweging te doen: volgens vele studies veelbelovend tegen depressie én goed voor het hart natuurlijk. Cardiologen en hulpverleners moet weten dat depressieve patiënten zich vaker uit de zorg trekken en zo dus vaker levensreddende operaties zoals dotteren en kransslagomleidingen, missen. Cardiologen moeten proberen dit te voorkomen. Hier ligt ook een belangrijke rol weggelegd voor de psycholoog en de psychiater.

12 Wetenschap gaat om inspiratie
Het MIND-MAPS project: gegevens van onderzoekers in Europa en Amerika combineren tot één enkele database om zo het onderzoeksniveau op een hoger plan te brengen hypothesegestuurd en met behulp van interventiestudies waar mogelijk. Wetenschap gaat om inspiratie, niet om geld of macht, niet om belangen maar om ideeën, om vernieuwing en om lef. En kritisch te blijven stilstaan bij de ideeën van anderen en die van mijzelf. Dit zal leiden tot een beter begrip van de interactie tussen lichaam en geest.

13 BRONNEN Bron artikel: Jonge, P. de (2009). Hart en/of ziel? Werkelijkheid en fictie in de relatie tussen volksziekten nummer 1 en 2 – hart- en vaatziekten en depressie. Psychologie en Gezondheid, 1, Bronnen van de afbeeldingen: hartaanval-redt-levens.htm