Meertaligheid en taalpolitiek: De Nederlandse provincie Friesland

Presentatie over: "Meertaligheid en taalpolitiek: De Nederlandse provincie Friesland"— Transcript van de presentatie:

1 Meertaligheid en taalpolitiek: De Nederlandse provincie Friesland
Dominik Hetkamp – Referent Daniel Kühlenborg – Referent Ines Kampherbeek – Referent Yvonne Kieft – Moderatie/discussie Petra Schoo – Moderatie/discussie

2 Inhoudsoverzicht Historisch overzicht Actuele situatie Taalpolitiek
Onderwijspolitiek Taalbehoud Vragen / discussie

3 1. Historisch overzicht Het Fries is een West-Germaanse taal
Oudfries: tot 1550 Middelfries: 1550 tot 1800 Nieuwfries: vanaf 1800 Vroege Middeleeuwen: Fries werd in Fryslân, Noord-Holland, Groningen en Noord-Duitsland gesproken Einde van de Middeleeuwen: Fryslân raakte zijn bestuurlijke zelfstandigheid kwijt

4 Historisch overzicht (2)
Na ongeveer 1550: Fries was geen schrijftaal meer, maar spreektaal Na de Middeleeuwen: Nederlands werd op vele terreinen de eerste taal In Duitsland: Oost-Fries (slechts sprekers) en Noord-Fries (tussen en sprekers); grote verscheidenheid aan dialecten Nederlandse Friesen kunnen de Duitsen Friesen niet meer verstaan

5 Historisch overzicht (3)
Stadsfries 16. eeuw: Stadsfries ontstaat (friestalige stedelingen spraken de taal van de „vreemdelingen“ om ermee te communiceren) Oudst Leeuwarder Stadsfries: 1768, tekst van Anne Jeltema Tot 18. eeuw: Stadsfries als een variant van het Nederlands Pas na 1800: Duidelijk van het NL afwijkend dialect

6 2. Actuele situatie Afbeelding 1: Dialectkaart van de provincie Fryslân

7 Actuele situatie (2) Fries wordt in Friesland en in het westerlijke Groningen gesproken Friesland is een meertalige provincie: Nederlands, Fries en dialecten, zoals Stellingswerfs, het Bildts en het Stadsfries Het NL wordt belangrijker, maar van de spreken Fries en van Friesen is het de moedertaal

8 Actuele situatie (3) Afbeelding 2: eigen diagram; informatie uit:

9 Actuele situatie (4) Interview Weersvoorspelling
Afbeelding 3: Vergelijking Leewarders/Nederlands/Fries

10 3. Taalpolitiek Definitie Wetgeving om taal te gebruiken
Maatregelen om taalgebruik vast te leggen op het nationaal-, regionaal- en gemeenteniveau Invloed door bepaalde staatsinstellingen of politici Gebieden: woordenschat, spelling of grammatica

11 Taalpolitiek (2) Behoud van het Fries 1879 eerste Friese spelling
1946 en 1980 spellinghervormingen Bewaring van de taal door de infrastructuur op taalgebied en hun subsidiëring Bepaalde organisaties

12 Taalpolitiek (3) Organisaties voor de taalbevordering
Ried van de Fryske Beweging Frysk Nasjonale Partij Interdepartementale Commisie Friese Taalpolitiek Fryske Organisaasje foar Kulturele Autonomy Wurkgroep Frysk yn it Offisjele Ferkaer

13 Taalpolitiek (4) Kneppelfreed 16-11-1951 Journalist Fedde Schurer
Protestdemonstratie in Leeuwarden Recht op onderwijs in de Friese taal en Fries spreken in de rechtszaal Afbeelding 4: Fedde Schurer makket romte!

14 4. Onderwijspolitiek Definitie
Het uitwerken en doorzetten van politieke doelen binnen het raam van onderwijs Wetgeving Richtlijnen Stimuleringsmaatregelen

15 Onderwijspolitiek (2) Mensen die beslissingen beïnvloeden
Inspectie voor het onderwijs Gemeenschappelijk Centrum voor Ondewijsbegeleiding Schoolteams Wetenschapper Journalisten

16 Onderwijspolitiek (3) Tot onderwijspolitieke maatregelen behoren
De nationale onderwijswetgeving De stichting leerplanontwikkeling Een goede infrastructuur

17 Onderwijspolitiek (4) Het Fries in school Kleuterschool Basisschool
Middelbaar onderwijs Hogeschool

18 5. Taalbehoud Media Meertalige dagbladen: De „Leeuwarder Courant“ en het „Friesch Dagblad“ Eentalige magazijnen: „Frysk en Frij“, „De Holder“ en „Sjederr“ Radio en televisie: „Omrop Fryslân“ Films: Nederlandse ondertiteling

19 Taalbehoud (2) Religie: 1943 bijbelvertaling in het Fries
Schouwburg: Friese theatergroep „Tryater“ Wetenschap en onderzoek: „Fryske Akademy“ Universiteit: Amsterdam, Leiden, Utrecht en Groningen Straatboordjes

20 Taalbehoud (3) Afbeelding 5: Tweetalig straatboordje

21 Literatuurlijst Zie paper ! Foto‘s en illustratie‘s:
( , uur)

22 Bedankt voor jullie attentie! Hebben jullie nog vragen?
6. Discussie Bedankt voor jullie attentie! Hebben jullie nog vragen?