GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout

Presentatie over: "GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout"— Transcript van de presentatie:

1 GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout f.g.naerebout@hum.leidenuniv.nl www.oudegeschiedenis.info

2 College-thema’s 1Inleiding: religie en religies 2Cosmologie: bovennatuurlijke wezens [Deities and demons; Mono- theism and polytheism] 3Cosmologie: mythe [Cosmology: time and history; Myth; Theology, theodicy, philosophy; Myth and sacred narrative] 4‘Heilige’ tijd en ruimte [Sacred times and spaces] 5(On)reinheid [Pollution, sin and atonement; Sin, pollution and purity] 6Ziekte en dood [Illness and other crises; Death, afterlife and other last things] 7Intermediairs [Religious personnel] 8Tekst(en) [Religion and writing; Sacred texts and canonicity] 9Offer [Sacrifice, offerings, and votives] 10Divinatie [Divination and prophecy] 11Mousikē 12Mysterieculten [Mysteries] 13Magie [Magic] 14Synthese: een religie temidden van de religies van de antieke wereld

3 ‘Heilige’ tijd & ‘heilige’ ruimte Mental mapping: indeling van de tijd indeling van de ruimte Daarbinnen een categorie ‘heilige’ tijd en ‘heilige’ ruimte: gereserveerd NB: niet ‘heilig’ in oppositie tot ‘profaan’ !!

4 Excurs: hieros en hosios

5 TIJD 1 unieke gelegenheden 2terugkerende gelegenheden, meestal periodieke terugkeer, geregeld door de kalender de zgn. feestkalender is zeer bepalend voor het leven in een antieke gemeenschap – een Fest- gemeinschaft (< Walter Burkert) NB: ‘feest’ moet worden opgevat als ‘viering’: alles van een ernstige plechtigheid tot een vrolijk feestbanket. Neutrale term: public event (< Don Handelman)

6 RUIMTE Temenos (meerv.: temenē) < temnō = (af)snijden de ruimte die aan de goden is voorbehouden. Een temenos, een ‘heiligdom’, is alles van een heilig bos of een grot tot en met een ommuurd terrein met binnen de muur een tempel en/of andere religieuze architectuur ‘heilige ruimte’ staat apart. Er kunnen toegangs- restricties en gedragsrestricties gelden

7 Gemarkeerde plaatsen in de natuur

8

9

10 ‘Man-made boundaries’

11

12

13

14

15

16

17 Temene Uruk Chafaga Ur Karnak Fakra Athene Delfi Dodona

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30 Tempel tempels zijn ‘woningen van de goden’ en herbergen veelal een godenbeeld of godenbeelden tempels zijn geen plaatsen voor rituele handelingen: die vinden vóór de tempel plaats, bij het altaar, of elders in de temenos bij gebouwen die voor een specifiek doel bestemd zijn Çatal Hüyük Uruk Hattusha Poseidonia (Paestum) Athene

31

32

33

34

35

36

37

38

39 Godenbeeld en altaar

40

41

42

43

44

45

46