Wereld Religie nanga Zendings Wroko

Presentatie over: "Wereld Religie nanga Zendings Wroko"— Transcript van de presentatie:

1 Wereld Religie nanga Zendings Wroko
Bijbel Baptist Kerk Wereld Religie nanga Zendings Wroko

2 Hinduism Religie komopo foe India

3 Hindu geloof Da materiaal wereld de wan illusie = maya
Personaliteit & denki & firi meki pina Wi tai na grontapoe nanga karma Geen wonder dati wetenschap noiti ben ontwikkel nanga so wan filosofie!

4 Hindu Monism Braham de impersonal realiteit foe da heelal
Atman de da Brahman na ini libisoema Wi doel de foe soigi baka na ini da Wan Wi sa lasi wi personalteit Dan pas wi feni vrede & prisiri Da doel – go pasa maya te realiteit

5 Dus… Gado nanga da kosmos de wan, en sondro personaliteit
Wisrefi de Gado Te wi verloesoe grontapoe, wi verloesoe wisrefi toe Te wi kom si da leti = moksa, smadhi, kayvala Na ini Buddhism – Nirvana Na ini Zen-Buddhism – satori

6 Wi kenki dem nem na ini da west: na ini engels dem kari
Cosmic consciousness Unified field of creative consciousness Absolute bliss One with self Ma dem nem disi abi da srefi bedoeling leki classic oosterse filosofie

7 Yoga = yoke (wrokosani) nanga Gado
Astanga yoga = 8 stap na gado Hatha yoga = fosi 5 stap: Isometrics & oefening fa joe bro so dati joe no de bewust foe grontapoe lontoe joe Raja yoga = laasti 3 stap

8 Raja yoga 1 – concentreer tapoe wan mantra, wan nem foe wan Hindu gado
2- Dhyana – meditatie dorodoro tapoe da mantra 3 – Samhadi – joe kom wan nanga da heelal – leki wan dropoe na ini da zee

9 San na Gado Tozer taki: No wan folkoe opo go moro hei leki dem religie
Na ini Hinduism, geen ultimaat verschil de na mindri foe wan soema, wan meti nanga da doti srefi. San na Gado? Dus libisoema saka go na da srefi niveau leki da natuur. En Hinduism no bribi tapoe personaliteit

10 Personaliteit no de Geen personaliteit = geen lobi efoe sari-hati. Dus geen at’oso, enz. Wan monnik libi leki bedelaar, en a no doe iniwan wroko No wan basis de foe moraliteit No basis foe fri wani – wi tai nanga karma – san wi ben doe kaba. Disi de fatalism

11 Science & technologie No filosofic basis
Dem no ontwikkel na ini Hinduism Dem komopo foe westerse skoro nanga opleiding

12 Reincarnatie Resultaat foe karma – san joe ben doe na ini former libi. Joe kan kom baka leki wan meti, etc so no kiri kaw, monk’monki efoe alata. Interessant – dem soema disi bribi tapoe reincarnatie no bribi tapoe wan Schepper disi de personal & abi sabi

13 Kristen vs. Hindu geloof
Kristen bribi tapoe wan persoonlijk Schepper Kristen bribi dati Jezus Kristus ben dede gi wi foe pai foe wi sondoe en meki wi fri Kristen geloof na ini da opo baka foe Jezus Kristus na ini Hem skin – leki wan troe troe libisoema zowel leki Gado

14 Hinduism & caste Alwasi caste no de legaal, tokoe a go doro, en tai nanga karma Wan hei caste Brahman no moksi nanga wan Dalit (soema joe no man meri) Soms de wasi da pasi na baka wan Dalit Moro foeroe Dalit ben drai kom na Jezus leki iniwan tra groepoe

15 Hinduism na ini Suriname
Omeni tempel en omeni gado foe aanbegi – ma foe troe, dem de takroe jeje Soms soema gi dem pikin abra na dem falsi gado foe kisi krakti, moni, enz Dem takroe jeje sa dringi merki, njan, enz foe da anoe foe dem Pandit

16 Polytheism = idolatry = aanbegi takroe jeje
I Kor.10:19. San mi taki dan? Dati da popki de wan sani, efoe da sani disi dem meki leki ofrandi gi wan popki de iniwan sani? 20. Ma mi taki dati dem sani disi dem heiden soema gi leki ofrandi, dem meki ofrandi gi dem takroe jeje, en no gi Gado; en mi no wani oen foe abi gemeenschap nanga takroe jeje.

17 Polytheism = idolatry = aanbegi takroe jeje
I Tim. 4:Now da Jeje taki krin dati na ini dem laasti dei, som soema sa libi da bribi, en dem sa arki na takroe jeje disi sa kori dem nanga dem leri foe dem takroe jeje.

18 Hinduism na ini da prakteit
Bikasi foeroe aanbegi foe takroe jeje de na ini Hinduism, geen wonder dati dem no lobi da Kristen geloof. Disi de wan foe dem reden foe vervolgoe na ini India nownow

19 Populeer Hinduism Caste systeem Aanbegi 33.000.000 gado
Aanbegi kaw, money,enz Drie hoofd gado Brahma – schepper Vishnu – sustainer, hori na libi Shiva – destroyer, kiri

20 Populeer Hinduism Tempel – wan presi pe dem gado tan, en no wan presi foe aanbegi. Dem priester tjari ofrandi gi da pipel Wantoe sani moro boen gi frow sinsi dem no seri jongoe meisje so foeroe leki tempel prostituee en dem no doe suttee – bron weduwe nanga hem dede masra

21 Wan fasi Hinduism kom na da west
Transcendental meditatie nanga Mararishi Yogi Wi feni dati dem gi les ete dja na Sranan

22 Transcendental Meditatie
Ron Carlson

23 TM ben bigin nanga Marharishi Yogi
A taki dati disi de da waarheid foe da Vedanta disi kom baka di foe fo leisi, en Guru Dev ben sori da waarheid di a ben de 72 jari owroe & dede na 1953 Marharisi Mahish Yogi – gebore Was under Guru Dev 12 jari langa, en dan ben go meditate 2 jari langa Dan a ben opo wan njoen method foe kom na wan nanga Brahman-Atman

24 Fosi TM no ben go so boen na ini da VS
Dan Marharishi ben sori leki a de wan sortoe wetenschap – Science of Creative Intelligentie – en a ben go na ini skoro, en moro lati na ini biznis A ben go na ini bigi Universiteit, en a ben opo hem egi universiteit A ben ontwikkel foeroe tapes, enz foe leri, en seti bepaalde “skoro” training centrum doro da VS en tra presi

25 TM Dem kisi foeroe moni foe dem les disi dem gi
Dem taki dati TM no de wan religie efoe filosofie ma wan fasi foe “relax”

26 VS cultural bribi No moro Aristotlian logic – absolutes, law of non-contradiction, enz. Bijv. “A” no kan de “A” en “non-A” na da srefi tem Now Hegel – thesis + antithesis = njoen synthesis. Now Gado aparti foe libisoema – synthesis Gado+ libisoema. So libisoema tron wan gado, en joe kan meki Gado dede. Evolutionary humanism ben doro. Materialism ben kom. En baka 2 wereld oorlog, existentialism ben ontwikkel

27 Dan pantheism Doro existentialism, libisoema ben soekoe foe reden foe libi, en som ben feni disi na ini da natuur. Dem ben wroko tapoe drugs toe Eastern pantheism, drugs + occult ben moksi = Indian gurus… Alasani de wan makandra; evolutionary humanism, existential betekenis foe libi, enz.

28 TM de wan religie A leri joe dati joe moesoe ervaar realiteit direkt, niet doro da intellect Religie no de op basis foe sani joe bribi, ma sani joe doe Hindu – no froestan realiteit, ma kom wan nanga hem Ala realiteit de wan, en a de jeje

29 Brahman-Atman A de ultimaat realiteit, en alasani de wan.
Personaliteit no de Moksa efoe samadi (liberatie) – joe kom fri foe personaliteit No personal schepper. Kom fri foe joe personaliteit leki wan dropoe na ini da zee

30 Hinduism abi siksi skoro foe jepi joe kom wan
Hoofd de yoga & vedanta Vedanta: Brahman de impersonaal heelal. Atman de da impersonal Brahman na ini ibri soema Joe moesoe blank uit personal realiteit & da materialistic heelal Personal material wereld de da oorzaak foe pina & ogri

31 Yoga = tai makandra nanga Gado
Joe meki bepaalde bewegi – Astanga yoga – 5 stap na dorosei – hatha-yoga 3 stap na inisei – raja-yoga Da doel de foe tapoe joe prakseri

32 Yoga – biginsels Yama – no excess na ini libi
Nijama – control prakseri, krin joe denki Asana – fa joe bewegi foe meki da skin klari foe go na loktoe Pranajama – control da biginsel foe libi – oefen fa joe bro Pratyahara – joe kom aparti foe joe prakseri en foe si material sani

33 Raja-yoga Dharama – concentratie foe prakseri tapoe wan gado na inisei efoe dorosei foe da skin Dhyana – meditatie soso tapoe da gado, en joe kom wan ma joe de wan persoon ete Samhadi – no personaliteit – leki wan dropoe na ini da zee

34 Hinduism Gado = impersonal Personal en material de illusie = maya
Geschiedenis de wan cycle (banti) lontoe. Reincarnatie klop nanga disi Karma foe wi owroe libi moesoe komopo – poeroe maya

35 TM de classic Hinduism Filosofie = Vedanta Methodologie = raja-yoga
Da heelal de wan, en a de jeje & impersonal Personaliteit & material heelal de maya en tjari pina Foe troe “enlightenment” gebruiki TM

36 Initiatie ceremonie Joe kom nanga weti handdoek, 3 sortoe froktoe, wantoe bromiki Da man taki na ini Sanscrit en kari da nem foe omeni Hindu gado + Guru Dev. Joe boigi na fesi wan prenki foe da Guru en tjari dem sani gi hem. A prijse hem leki gado. Dan a gi joe wan mantra op basis foe joe leeftijd

37 Da initiatie ceremonie
Da ceremonie de wan langa mantra foe meki da instructor nanga da student abi altered consciousness so dati te a teki da mantra, a sa boro na ini tranga so dati a kan doe hem wroko. A de foe kenki da instructor so dati a de “wan nanga dem bigi instructor” foe da heelal foe kom wan nanga absoluut “being” na ini da heelal A de puur idolatrie

38 Mantra A de wan santa geluid foe gado. A de foe wan foe dem drie bigi gado efoe da “echtgenoot” foe da gado. A abi da krakti foe da gado na ini da woortoe A de wan woortoe symbool foe kom fri foe personaliteit, da heelal. A kari na wan Devata (wan gado pisi foe Brahman). Dem bribi dati krakti de na ini da woortoe srefi

39 Mantras Mantras Manana – denki Trana – fri foe perceptie
Da mantra kan kari da gado en meki hem kom na ini da soema efoe prenki. Dem bribi dati da krakti foe da gado kom na ini da leerling.

40 Mantra – san dem kan doe? Kom “fri” Aanbegi dem manifestatie foe gado
Aanbegi dem moro pikin gado Communicatie nanga pikin gado Kisi boven-natuurlijk krakti Gi njanjan na dem gran avoo Communicatie nanga takroe jeje

41 Mantras, enz Da doel de foe abi “cosmic consciousness” en gi ala gado foe da natuur prisiri nanga san wi doe. Na presi foe kisi krakti foe wan gado nomo, nanga da methode disi, joe kisi da krakti foe da heel natuur So wi proberi foe kontakt jeje wezen foe tra presi foe kisi krakti

42 TM – san pasa Te joe denki tapoe da geluid, joe kari wan takroe jeje kom. Saf’safri joe pori joe natuur + sieli. A no de soso foe relax: Exodus 23:13 Loekoe boen foe doe alasani disi Mi ben taigi oen; en joe no moesoe taki abra dem nem foe dem tra gado; no gi pasi foe dem jere dati komopo foe joe mofo.

43 Maharishi Yogi taki Da doel de foe meki joe wan nanga da Brahman – wan fasi foe libisoema tron gado – impersonal “wan” nanga da heelal A de wan religie, en di dem ben opo na da VS, a taki dati a de wan religie. Moro fara, ala instructor pramisi foe hori dem wet gi Guru Dev & Maharishi Yogi Ma dem ben kenki “gado” te “creative consciousness”

44 TM wereld view Dem bribi dati da material heelal de wan sani disi komopo foe da impersonal heelal en no de realiteit – maya. No wan persoonlijk Schepper de – impersonal schepper & schepping de wan Kristen – da personal infinite Gado ben meki alasani komopo foe noti. Gado de da basis foe da waarti foe libisoema, moraliteit, en da waarti foe grontapoe srefi

45 TM aanbegi TM – idolatry, bigin nanga Guru Dev
Kristen – Gado wawan wi moesoe aanbegi: Ex. 20:3-5; Lev. 26:1; I Kor. 6:9 TM – opo wi na da occult & takroe jeje Kristen – wi no moesoe opo wisrefi gi takroe jeje: Jes. 44:6, 8; 45:21-22; Deut 13:1-5; I Tim. 4:1

46 TM = aanbegi joesrefi TM: Joe de Gado natuur na inisei…
Kristen – wi no moesoe aanbegi wisrefi, ma aanbegi Gado: Rom 1:20 ff. Membre Lucifer – Mi sa de leki El Elyon; en a ben taigi Eva: Joe kan de leki dem gado, foe sabi boen nanga ogri… Jesaja 43:10-11 taki dati no wan Gado de boiti Jehova Gado

47 TM & Jezus Kristus TM taki dati Jezus noiti ben pina, en da atonement de fout Kristen no moesoe taki so: Jezus ben kom 100% man + 100% Gado. A ben de fanowdoe foe Jezus dede en trowe Hem broedoe gi wi: Heb. 9:22; Kol. 1:20. Wi si da uitleg: Jesaja 53:3-6; 9-12

48 TM nanga verloesoe TM – man kan krini hemsrefi en verloesoe hemsrefi foe sondoe Kristen – man de wan sondari: Rom 3:23; Jer. 17:9; Jes. 64:6 Jezus Kristus ben lobi wi nofo foe dede gi wi en tapoe wi sondoe nanga Hem broedoe: Jn. 3:16; Rom. 5:8; I Tim. 2:5; I Jn.1:7-9; I Petrus 1:18-19

49 TM nanga begi TM taki dati meditatie de boen fasi foe begi
Kristen – Jezus taki dati Gado no wani wi foe taki foeroe leisi dem srefi sani: Mt. 6:7

50 TM nanga geschiedenis & reincarnatie
TM – geschiedenis no go wan presi, ma lontoe lontoe na wan sortoe evolutie Joe proberi foe wroko foe poeroe karma disi tai joe na da grontapoe libi Kristen: Ala soema disi bribi na reincarnatie no bribi na wan persoonlijk Gado. Jezus ben bai wi fri doro Hem broedoe. Reincarnatie de fout: Heb. 9:27; Tori 17:30-31

51 Reincarnatie Heb. 9:27 En so leki Gado poti dati libisoema moesoe dede wan tron, ma na baka disi, dan da kroetoe sa kom, Tori 17:30. Na da tem disi wi no ben sabi, Gado no ben loekoe fin'fini na dati, ma now A komanderi ala soema na ibri presi foe drai dem libi; 31. Bikasi A ben seti wan dei kaba, te A sa kroetoe grontapoe nanga gerechtigheid nanga da Mansoema disi A ben seti kaba; en A ben sori wan marki krin gi ala soema, di A ben opo Hem baka foe dede.

52 Buddhism Komopo foe Hinduism

53 Sidhartha Gautama – 564-483 B.C.
Wan goedoeman Hindu ben si fa grontapoe ben abi foeroe pina A ben fika hem wefi nanga manpikin, en a ben kom wan ascetic (wan fasi foe pina joesrefi nanga pina libi) Baka siksi jari, a ben kom froestan, en a ben tron da “wan nanga leti”

54 Buddhism – fo “noble” waarheid
Libi = pina Pina komopo foe wi wani en lostoe Efoe wi no wani noti moro, dan wi no pina moro Foe meki wi no wani sani moro, wi moesoe teki da “mindri pasi” na mindri foe sensualiteit nanga asceticism

55 Fa foe feni da mindri pasi? Aiti pasi de…
Leti prakseri – sabi dem fo waarti waarheid Leti beslissing – beslis foe waka na da juisti pasi Leti taki – foe vermijd wani Leti doe – foe vemijd wani

56 Buddhism 8 pasi… Leti fasi foe wroko
Leti wroko – foe legi joe prakseri Leti concentratie – foe beheers joe prakseri nanga joe skn Leti firi – no sabi no wan firi moro, en kom na da sabi foe da heelal (mi denki disi de leki Hinduism – moksi,

57 Buddhism Da doel de foe kom fri foe karma, disi de da wet foe boen nanga ogri doe Doro Nirvana – a de leki te joe blo uit wan kandra – noti tan moro…

58 Buddhism Theravada Buddhism – soso dem monnik kisi verloesoe: Thailand, Burma (Mynamar), Sri Lanka, Laos, Cambodia Mahayana Buddhism – verloesoe opo gi ibri troe soema disi soekoe hem: Nepal, China, Tibet, Japan, Vietnam, Korea, en ook toe a go na da west

59 Hinduism vs. Buddhism Banti foe libi Karma Maya Atman Reincarnatie
Geen atman Geboorte baka sondro reincarnatie

60 Hinduism vs. Buddhism Moksa (realization) Pantheistic Caste system
asceticism Nirvana (oblivion) Atheistic pantheism Caste system Da mindri pasi

61 Buddhism vs. Kristen geloof
Ibri man de wan eilanti gi hemsrefi. Foe jepi hem de foe bemoei nanga hem karma Kristen geloof – da sieli de na ini da prenki foe Gado, en a de waarti foe verloesoe Religie – man langa anoe na loktoe na Gado. Kristen geloof: Gado langa hem anoe na ondro gi libisoema

62 Buddhism & idolatry Gautama ben wani kenk Hinduism, disi ben abi omeni miljoen gado. Gautama ben de atheist Now Buddhism abi omeni idol. Da gowtoe pagoda abi 3500 idol na inisei foe Buddha

63 Buddhism & idolatry Rom. 1:18 ff. sori dati te libisoema trowe da wani foe Gado, a meki idol Gado sori wi fa idolatry de dom na omeni presi na ini Jesaja en ook na ini Jeremia 10:3-15

64 Prakteit Buddhism na ini Cambodia
Cambodia no de so tranga na ini Buddhism leki dem kondre lontoe dem Dem de moro opo na da Kristen geloof baka oorlog & pina omeni generatie now

65 Cambodia Buddhism Vervolgoe de, ma a no de so slecht leki na ondro Communism – China, Laos, Vietnam, efoe na ondro military dictator – Mynamar Thailand de opo nanga vrijheid, ma dem tranga dem hati agensi da boen njoensoe

66 Cambodia Buddhist tempel de overall Monnik de overall Dem bribi na ini
Reincarnatie Karma Nirvana Ma disi no taki foe dem aladei libi

67 Cambodia Buddhism Moro hipi soema no denki abra Nirvana. Dem wani kom baka foe ete wan libi na wan moro boen fasi. Dem wani kom baka leki wan libisoema, en no leki wan meti efoe jeje Som bribi dati joe go na hel foe pai foe sondoe, dan even na hemel fosi joe doro baka na grontapoe

68 Aanbegi granavoo A de wan bigi pisi foe folk Buddhism. Joe pai dem monnik na ini da fesa foe Pachum Bun. Joe granavoo go na hemel foe da fesa, en dan baka na hel te leki ala moni disi ben moesoe pai ben pai. Joe pai moni, aleisi, en begi

69 Aanbegi granavoo Dem frede efoe dem no aanbegi dem granavoo, wan de dem jeje foe dem sa kosi dem en pina dem Dem ouders dem loekoe leki wan gado, disi ben doe boen gi dem pikin foe gi dem libi en hori dem na libi, en dem pikin moesoe gi dem da juisti waarderi Ouders & granavoo abi makti abra dem pikin te leki da pikin kisi reincarnatie

70 Buddhism & spiritism Buddhism kan teki iniwan tra religie boiti troe Kristen geloof Dem kan teki iniwan gado efoe jeje so langa joe no taki ogri agensi Buddhism Te joe wroko nanga dem, joe moesoe sori dem dati a de soso Jezus; a no de Jezus + tra sani

71 Buddhism in Cambodia & tatoo
Tatoo tapoe joe skin bescherm joe na ini feti en gi joe jeje-krakti A kan hari oema kom lobi joe A kan gi jeje-krakti tapoe trawan Da tatooist de wan jeje-krakti soema, en hem presi lai nanga idol. A moesoe hori diet & wet foe wroko…

72 Tatoos Meestal Pali skrifi en meki prenki foe Buddha, Vishnu, sneki efoe fowroe, wantoe leisi a de libisoema Dem naki drum te dem tatoo. Dem gi wantoe instructie foe fa foe hori da krakti doro foe da tatoo

73 Banti – bijna ala soema weri
Wan banti disi “blesi” doro wan santa soema. A kibri da soema agensi jeje. Wan aantal wet de foe hori da krakti foe da banti geldig Amulet – sani lontoe joe neki foe kibri joe. Soms dem abi wan bonjo foe wan granavoo. Soms dem abi wan libisoema baby fosi geboorte. Disi sa taigi joe sortoe tem an soema sa doe joe ogri, efoe wan sani sa miti joe.

74 Cambodia – te joe bouw oso
Bikasi ibri gron abi wan jeje, en da oso toe, dan joe moesoe kari wan monnik foe sori joe precis pe foe poti da oso. Fosi dem bouw da monnik kom da neti fosi dati, en da dei dem opo paal, dem hanga wan krosi nanga tatoo…

75 Cambodia gado-oso Dem abi wan idol foe Buddha, efoe dem bonjo foe dem granavoo na inisei. Joe aanbegi dem granavoo en bedari dem jeje. Dem abi wan fesa ibri jari. Dem gi moni na da tempel ook toe en hopoe dem granavoo sa doe dem boen

76 Dem gado-oso Dem aanbegi ibri dei en begi granavoo en kande Buddha
Fo leisi per maand, dem moesoe libi wan ofrandi foe bromiki en froktoe & bron switi smeri sani

77 Territorial jeje Ibri gebied abi dem jeje – da dorpoe, da boesi, da liba, enz. Joe wani hori joesrefi boen nanga da jeje foe joe gebied. Da jeje kan abi wan idol leki ston, schedel, amulet, prenki foe wan meti, enz. Ibri Buddhist pagoda abi wan altari foe da jeje foe da gebied dati. Vaak dem poti hem na ondro wan bigi bon efoe wan pikin bergi

78 Monnik Som tron monnik wan sjatoe tem foe kibri moni, leri Engels efoe computer, sori lespeki gi dem bigi soema, enz Dem owroe monnik abi bigi respeki, en joe go na dem foe vragen foe jeje. Dem kan tatoo, blesi wan sani, poeroe takroe jeje, gi joe santa watra, enz.

79 Sorcerer – bonoeman Dem wroko nanga dem takroe jeje. Dem blesi, gi krakti na amulet, gi boesi dresi, sori fa foe bedari wan takroe jeje. Soms dem meki ofrandi Dem go na dem foe poeroe takroe jeje. Soms dem trowe aleisi efoe santa watra tapoe wan soema nanga takroe jeje. Dem go na da oso foe si foe san’ede da jeje de mandi

80 Bonoeman Som go foe floekoe trawan – poti sani na ini dem maag, enz.

81 Fa foe getuigi Fosi dem moesoe froestan soema da troe libilibi Gado de, disi ben meki alasani Dem moesoe froestan da pramisi foe wan verloesoeman. Dan joe kan taki abra hemel & hel, da kruisi nanga da opo baka, enz. Joe moesoe jepi dem sabi fa foe wroko agensi didibri nanga takroe jeje