Een jongensboek? Geen spel! Verstopt, en nu ontdekt?

Presentatie over: "Een jongensboek? Geen spel! Verstopt, en nu ontdekt?"— Transcript van de presentatie:

1 Een jongensboek? Geen spel! Verstopt, en nu ontdekt?
Spannend! Een jongensboek? Geen spel! Verstopt, en nu ontdekt? Soms lijkt de bijbel wel een spannend jongensboek. Zeker deze verhalen over David, op de vlucht voor Saul. Met een bende mannen van de ene plaats naar de andere, je verstoppen in de bergen en in de grotten. Het doet me denken aan hoe wij vroeger speelden met een club jongens en meisjes uit de buurt. Een parkje aan de overkant van de straat, en dan een spannend verhaal naspelen, bijvoorbeeld van de Boeren in Zuid-Afrika tegen de Engelsen, de rooinekken zoals wij ze kenden uit de boeken van L. Penning. Alleen, voor David is het geen spel. [KLIK] Als de koning achter hem aanzit met een leger elite-troepen – commando’s, special forces zouden wij vandaag zeggen – dan is zijn leven in gevaar. Geen moment kan hij rustig z’n gang gaan, steeds mannen op de uitkijk zetten, een nieuwe plek bedenken om aan de koning te ontkomen. Zo zijn ze terechtgekomen in deze grot, veilig achterin in het donker. Maar dan komt het wel heel dicht bij: voetstappen van een man. Ze komen voorbij het muurtje dat de grot een beetje afschermt. En dan zien ze hem, tegen het licht in de opening van de grot: het is de koning zelf, Saul. Het hart klopt ze in de keel – wat is dit spannend!

2 Je kans! Saul naar de WC Op een presenteerblaadje voor David
Uitspraak van de HEER? Interpretatie: God heeft het zo geleid Eigen leven: gebeurtenissen -> toeval? -> leiding? Pak je kans! Maar wacht even: voor wie is het zo spannend? Als je niet zo voorzichtig en zo stil moest zijn, zou je er hard om gaan lachen: die grote gewichtige koning Saul, de man voor wie je zo bang bent en voor wie je de hele tijd op de vlucht bent – hij moet gewoon even naar de WC. Natuurlijk, dat overkomt ieder mens, koning of niet. De koning op jacht heeft een plek gevonden waar hij zich veilig even kan terugtrekken. Dacht hij. Moet je hem nu eens zien, op z’n hurken, de koningsmantel hangt op de grond. De mannen bij David weten het wel: dit je kans! Die gevreesde, gevaarlijke koning zit daar weerloos. De jager is opeens prooi geworden. Toe, David, dit is de gelegenheid die de HEER zelf je heeft gegeven. Wat wil je nog? Je tegenstander op een presenteerblaadje! Je hoeft maar toe te slaan, hem te doden, en je bent van alle narigheid af, je zult weer als een vrij man kunnen leven. Even tussen haakjes: Davids mannen halen een uitspraak van de HEER aan, “Ik zal je vijand aan je uitleveren; je kunt met hem doen wat je goeddunkt.” [KLIK] Maar het probleem is, dat je in het verhaal hiervóór nergens zo’n belofte van God aan David tegenkomt. Wel staat er in het vorige hoofdstuk (23:4) iets wat erop lijkt: “Ik lever de Filistijnen aan je uit.” Maar dat gaat dus over de Filistijnen, en het is ook al gebeurd zoals God gezegd heeft. Ik denk eerder dat je moet denken aan een conclusie die Davids mannen zelf trekken. Ze maken de strijd tussen Saul en hun leider David van dichtbij mee. Ze zijn ervan overtuigd dat het Gods bedoeling is dat David koning wordt, de HEER staat aan zijn kant. En nu dit gebeurt, de koning moet naar de WC juist in de grot waar zij verstopt zitten, nu kan het niet anders: dit heeft de HEER zo geleid. Het is God zelf die de oude koning op een presenteerblaadje aanbiedt. David, dit is je kans, de kans die de HEER zelf je geeft. Wat wacht je nog? Trek de vraag eens door naar je eigen leven. Heb je dat zelf ook niet, dat je in situaties terechtkomt, waarvan je denkt: dit heeft de HEER zo geleid? Dat je gebeurtenissen meemaakt, waarin je heel sterk de hand van God in ervaart, en die je oppikt als een signaal: hier moet je iets mee doen. Een bekend voorbeeld is als twee mensen elkaar tegenkomen, een jongen en een meisje, een man en een vrouw. Er is al heel wat gebeurd in je leven, misschien heb je een echtscheiding achter de rug. Of je hebt nog nooit een relatie gehad en je dacht dat je alleen over zou blijven. Maar nu gebeurt er dit! Zelf had je nooit contact durven zoeken, maar je had je tas laten staan in de wachtkamer bij de dokter, en die ander was zo vriendelijk om achter je aan te gaan. Toevallig? Of is het meer dan toeval – wilde God dat jullie elkaar leerden kennen? We kunnen allemaal wel voorbeelden bedenken uit ons eigen leven. Kansen die je kreeg: het aanbod voor een prachtige baan; een huis dat toevallig net te koop stond toen jullie op zoek waren; het gaatje dat ineens vrijkwam terwijl je al zo lang op de wachtlijst stond voor die operatie in het ziekenhuis. Je ziet er de leiding van de HEER in. Dit is je kans! Je kan ze geen ongelijk geven, die mannen van David. Ook als er geen letterlijke belofte van God is, dan spreken de feiten toch voor zich. Alle goede redenen hebben ze om te wensen dat Saul er niet meer was. En nu deze mooie kans! Toe, David, sla je slag!

3 Op het scherp van de snede
David met het mes erop af Bravourestukje? Mantel van de koning “Zijn hart bonsde ervan”: David schrikt van zichzelf Zó dicht erbij om Saul te doden – God moet hem ervan terug halen Schrikken van jezelf? En David doet het. Hij sluipt op Saul af met het mes in de hand. Nog één stap, en dan … In één beweging haalt hij met z’n mes … een stuk van de mantel van Saul eraf. Zoals wij het lezen, is het een bravourestukje van David. Een spannend jongensverhaal. Wat een kerel, die David, zo dicht bij de koning komen zonder dat die iets merkt, en dan straks de vernedering als David met een stuk van z’n mantel achter hem aankomt: Hé, ben je niet iets vergeten? Een reep van Sauls mantel snijden – misschien zijn de kinderen in de crèche-plus nu ook wel bezig om een stel oude kleren in stukken te scheuren – dat spreekt tot je verbeelding. Maar dan missen we wel de belangrijkste punten. De mantel die Saul draagt, laat zien dat hij de koning is. [KLIK] Ook al hangt die mantel op de grond nu de koning op z’n hurken zit, het is wel de waardigheid van de koning. En daar snijdt David zomaar een stuk af. Is dat niet eigenlijk een aanslag op het koningschap? Een greep naar de macht? En nog iets: David heeft het mes in de aanslag. Hij gaat doen wat z’n mannen hem aanraden, de kans grijpen om de koning te doden. En net op het laatste nippertje gaat het mes de andere kant op, omlaag naar de mantelzoom van de koning. Maar wat heeft David gedaan? Wat is er met hem gebeurd? “Zijn hart bonsde ervan”, vertelt vers 6. Misschien denk je dat het van spanning is – heel eng om zo dicht bij je tegenstander te komen. Maar ik geloof dat Davids hart in zijn keel klopt, omdat hij ontzettend van zichzelf is geschrokken. Zijn hart dat bonst, is zijn geweten dat ineens opspeelt: wat heb ik gedaan!? Zo gaat dat toch? In een opwelling doe je iets, en nog terwijl je bezig bent, schrik je van jezelf: wat ben ik aan het doen? Het leek zo goed, zo normaal. Je zag de kans die God je aanreikte, en die moest je toch niet laten lopen. Maar terwijl je de stappen zet, voel je dat de weg niet goed is. En je schrikt je wezenloos van jezelf, van wat jij van plan was, waar je eigenlijk al aan was begonnen. Zo beluister ik ook de heftige eed waarmee David zijn mannen toespreekt: “De HEER verhoede dat ik mijn koning, Gods gezalfde, iets zou aandoen en mijn hand tegen hem zou opheffen.” De HEER verhoede het – maar wat heeft David net gedaan, dan? Toch zeker zijn hand opgeheven tegen Saul, het mes in de aanslag? Letterlijk op het scherp van de snede is David hier: het scherp van zijn mes, en het scherp van de keuze waar hij voor staat. Zo dicht is hij erbij gekomen. Laat de HEER hem er toch van terugbrengen, van waar hij zo dichtbij kwam, zijn rivaal te doden en zo zelf koning te worden. Je hoeft niet ver te zoeken om het bij jezelf te herkennen. Zo dichtbij kun je er komen, je kans pakken, een ander uitschakelen, nemen waar je recht op hebt, die stap hogerop zetten. Zo kun je je laten meeslepen, in een opwelling die soms heel lang kan duren, dat je pas heel laat er achter komt waar je eigenlijk mee bezig bent. En dan toch: nee, ik doe het niet. De HEER verhoede het – God moet je er van terughouden, want als je je eigen zin zou doen … * Zo staan ook voor ons de zaken op scherp. De keus waar David voor staat, heeft iets heel speciaals.

4 Stop zeggen “De gezalfde”: wie is de wettige koning?
Wat wil de HEER met je? Niet altijd je eerste kans grijpen Saul, en Davids mannen: ga voor jezelf David: ga de rechte weg Saul is de gezalfde van de HEER, dat zegt David tot twee keer toe. Dat is hier de grote vraag: wie is de wettige koning van Israël? David weet van zijn eigen zalving, zijn eigen opdracht. En tegelijk ziet hij dat ook Saul zijn positie als koning van God gekregen heeft. David kijkt verder dan het lelijke gedrag, de bittere haat van de oude koning. Hij ziet in hem nog altijd de man die de zalfolie van God op zijn hoofd heeft gekregen. David blijft er op uit om de weg van de HEER te volgen. Op dat punt raakt Davids verhaal aan ons leven vandaag, ook als we de verschillen in beeld hebben. Wat wil de HEER met mij? Dat is de beslissende vraag. [KLIK] Davids mannen wisten het wel: dit is je kans, de HEER heeft je vijand in je macht gegeven. En wij weten het vaak ook wel: deze kans moeten we grijpen, heeft de HEER het niet zelf zo geleid? David ging erin mee – totdat hij zich liet terugbrengen. Dat hoort bij geloven: dat je niet altijd de kans grijpt. Dat je niet altijd afgaat op je eerste idee, zelfs als het een heel “gelovig” idee is omdat de HEER het zo wil. Als je echt uit bent op wat de HEER wil, dan zul je “stop” kunnen zeggen tegen jezelf. Dan kijk je dieper en breder om te ontdekken wat God goed vindt. Dan laat je soms een kans lopen, omdat je weet: God wil iets anders van mij. Een voorbeeld dat ik laatst hoorde: iemand laat een promotie op z’n werk voorbij gaan, om beschikbaar te zijn voor werk in de kerk. De andere kant op kan natuurlijk ook, dat je zegt: nu moet ik even geen ouderling of diaken zijn, want ik ben meer nodig in mijn gezin. Dat zal wel een hele oefening voor ons zijn, om niet altijd de makkelijkste en de kortste weg te kiezen. Het lijkt zo logisch: pak je kans! De kortste route, dat is vaak de weg die ons het beste uitkomt. Kiezen voor jezelf. Daar komen de mannen van David en koning Saul heel dicht bij elkaar. Van Saul zie je het levensgroot voor je in het hele verhaal: hij is puur uit op lijfsbehoud, hij wil zijn positie als koning vasthouden koste wat kost, en daarvoor jaagt hij achter David aan. Maar Davids mannen laten zich door dezelfde reflex inpakken: David, ga voor je zelf, schakel die man uit die je in de weg staat! En zo kunnen wij daar evengoed door gedreven worden: kiezen voor jezelf. Ook als je daarbij nog iets noemt van God die het zo geleid heeft … Let dan op David. Hij komt er heel dichtbij, om te gaan voor zichzelf. En dan, net op het nippertje, schrikt hij van zichzelf en komt hij terug. Wacht even: alleen langs de rechte weg kun je goed terecht komen. Wat God van je wil, dat ligt niet zomaar voor het oprapen. Het is een smalle richel waarover je gaat, tussen allerlei keuzes die het wel makkelijker maken maar die geen recht doen aan anderen. En dus laat je die opties liggen. * Dat vraagt heel wat van je, zo leven op het scherp van de snede. Het smalle pad vinden van wat God met je wil – kom je daar altijd uit?

5 Gods gezalfde Hoe vind je het smalle pad?
De Heer Jezus in beeld: de gezalfde Davids verleiding: de binnenbocht Jezus’ verzoeking (Matteüs 4): alle koninkrijken, alleen de duivel aanbidden … Jezus houdt de lijn vast: de wil van zijn Vader Aanhaken bij Jezus Ook in dit verhaal geloof ik dat de Heer Jezus er weer tussen komt. Dat hebben we tot nu toe steeds gemerkt in de geschiedenis van David. Je trekt de lijn niet in één keer van David naar ons, want er zit altijd nog iets anders in, iets dat met Jezus Christus te maken heeft. En dat is vandaag ook weer zo. David heeft het over de gezalfde van de HEER, en dan bedoelt hij koning Saul. Maar daarmee zit David wel op de goede lijn. Wie krijgt van de HEER de opdracht om het volk te leiden? Wie is de koning, de man naar Gods hart? En dan is David nog maar het begin. Je ziet David op het scherp van de snede, worstelend met de verleiding om via de kortste weg, via de binnenbocht, bij zijn koningschap uit te komen. [KLIK] Later is dat ook bij Jezus de laatste verzoeking die de duivel in de woestijn op hem af laat komen. Ik lees een klein stukje uit Matteüs 4:8-10: De duivel nam hem opnieuw mee, nu naar een zeer hoge berg. Hij toonde hem alle koninkrijken van de wereld in al hun pracht en zei: ‘Dit alles zal ik u geven als u voor mij neervalt en mij aanbidt.’ Daarop zei Jezus tegen hem: ‘Ga weg, Satan! Want er staat geschreven: “Aanbid de Heer, uw God, vereer alleen hem.”’ Een prachtige mogelijkheid toch? De kans voor Jezus om langs de kortste weg koning te worden. En toch slaat Jezus het aanbod beslist af. Hij houdt de lijn van God vast, alleen zoals God het wil zal Hij koning worden. Daarin zie je Jezus echt als de gezalfde, meer nog dan David: Hij komt niet voor zichzelf, Hij volgt niet zijn eigen belang en zijn eigen gemak, maar Jezus heeft altijd maar één vraag: Wat wil mijn Vader dat ik zal doen? Voor ons is het zo moeilijk om altijd Gods wil voor ogen te houden. Maar we mogen aanhaken bij de Heer Jezus. In zijn voetstappen kun je het leren, om altijd alleen maar oog te hebben voor wat God met je wil. Dat is best afzien. Afzien van alle opties die zo aantrekkelijk voor je klaarliggen. Afzien van je eigen wensen, van de opwelling van je hart, van de reflex om anderen opzij te duwen als je daar zelf beter van kunt worden. Het is ook vragen, blijven vragen wat God goed vindt, in al die concrete situaties waarin je terechtkomt. Blijven vragen – dat is nog belangrijker dan altijd snel het goede antwoord vinden. Je leeft op het scherp van de snede. Het verschil tussen goed en kwaad is soms moeilijk te zien, en nog moeilijker te maken. Houd je dan vast aan Jezus. Als je in de bergen een wandeltocht maakt over smalle richels langs diepe ravijnen, dan kun je je met een touw vastmaken aan de gids. Hij weet de weg. Langs de levenslijn zit je aan de gids vast. Je mag letterlijk bij hem aanhaken. Houd hem in het oog, zet stap voor stap je voeten precies achter hem aan. Dan kom je goed uit.