EPIDEMIOLOGIE VAN HART- EN VAATZIEKTEN

Presentatie over: "EPIDEMIOLOGIE VAN HART- EN VAATZIEKTEN"— Transcript van de presentatie:

1 EPIDEMIOLOGIE VAN HART- EN VAATZIEKTEN
2002 Heart and Stroke, Statistical update, American Heart Association Epidemiologie en preventie van coronaire hartziekten, G. De Backer, Gent, 2001 cardio #1

2 A. Inleiding Epidemiologie: zelfstandige wetenschap
Epidemiologie berust op gegevens met eigen beperkingen: overlijdingsgetuigschriften cfr. (ICD codes) gegevens over prevalentie, incidentie hospitaalstatistieken kostprijzen voor de behandeling berekeningen over de invaliditeit, inkomstenverlies, verloren werkjaren Sommige items zijn risicofactoren (hypertensie), andere zijn verwikkelingen (myocardinfarct) Verscheidene items zijn onderling verbonden zoals coronaire ziekten, hypertensie en hartfalen en plotse dood cardio #1

3 DALY: verloren levensjaren door vroegtijdige sterfte, door handicap en functioneel verlies
Hierbij wordt duidelijk dat de economische weerslag van hartziekten in ontwikkelings- landen een snel toenemend probleem wordt: - snel toenemende prevalentie cfr. levenswijze - DALY die 4 maal hoger ligt cardio #1

4 - diastolisch HARTFALEN - systolisch arteriële hypertensie Plotse dood
Hart- en Vaatziekten is een epidemie met wisselende expressie cfr. verouderen van de bevolking arteriële hypertensie - diastolisch HARTFALEN - systolisch Plotse dood atherosclerose cardio #1

5 B. ATHEROSCLEROSIS Voorkomen
De aandoening is overal aanwezig waar de voeding vetrijk is en waar de mensen weinig fysieke activiteit ontwikkelen Atherosclerosis tast de grote en middelgrote slagaders aan. Dit komt o.m voor als een verdikking van de intima-media (IMT); de IMT is een intermediair phenotype voor atherosclerose Verder verloop: De slagaders vertonen vernauwingen, met vetcellen gevulde plaques en verkalkingen. De vasomotoriek van deze slagaders is verstoord. De integriteit van de intima wordt aangetast met trombose en opstopping van het vat als gevolg. cardio #1

6 ATHEROSCLEROSE Risicofactoren (I)
Niet beïnvloedbare risico’s: familiale voorgeschiedenis genetische voorbeschiktheid leeftijd en geslacht diabetes mellitus cardio #1

7 ATHEROSCLEROSE Risicofactoren (II)
Beïnvloedbare risico’s verhoging van de serumlipiden totale cholesterol (>250 mg% of >220 mg%) LDL cholesterol (Tot - (HDL + TG/5) (>130 mg% of 100 mg%) HDL cholesterol (<35 mg% en beschermend effect >60 mg%) Triglyceriden (<200 mg%) roken arteriële hypertensie gebrek aan fysieke activiteit cardio #1

8 ATHEROSCLEROSE Risicofactoren (III)
andere risicofactoren: hemostatische factoren homocysteïne circulerende antioxidantia persoonlijkheidstype (trait) en gemoedstoestand type-A persoonlijkheid: leven onder tijdsdruk type-D persoonlijkheid (Johan Denollet) neiging om negatieve ervaringen op te doen gesloten karakter, opkroppen van problemen depressie als risicofactor (Nancy Frasure-Smith) cardio #1

9 Nieuwere risicofactoren
Klassieke risicofactoren (zelfs in combinatie) misclassificeren nog veel coronairlijden Nieuwere risicofactoren (onafh v/d klassieke) Genetische factoren (cf tweelingenstudies) Merkers van abnormale thrombusvorming Merkers van vaatwandbeschadiging Merkers van autonome bezenuwing Merkers van inflammatie Socio-economische risicofactoren cardio #1

10 ATHEROSCLEROSE Klinische uitingsvormen
coronair ischemische aandoeningen angor pectoris, myocardinfarct, hartfalen arteriële insufficiëntie van de onderste ledematen en claudicatio intermittens, ulceraties, gangreen vernauwingen van de nierslagaders en renovasculaire hypertensie dilataties (aneurismata) van de aorta met dissectie en zelfs ruptuur als gevolg cerebro-vaculaire accidenten (hersentrombose, bloedingen, aneurismata) cardio #1

11 Atherosclerose en arteriosclerose: verwant, maar niet gelijk
diffuse verstijving van de slagaders (media) focale plaques en vernauwingen op plaatsen van hoge shear stress (intima) O’Rourke, Hypertension, 1996 cardio #1

12 C. HART- EN VAATZIEKTEN Prevalentie van ziekten in de US
In totaal lijdt 1/5 inwoners van de US aan een hart- of vaatziekte of 62 miloen mensen vrij evenredige verdeling man (30 milj) en vrouw (32 milj) 25/65 miljoen zijn ouder dan 65 jaar Hoge bloeddruk 50 miljoen Coronaire ziekten miljoen Myocardinfarct miljoen Angor pectoris miljoen Aangeboren miljoen Hartfalen (CHF) miljoen CVA (Stroke) miljoen cardio #1

13 Verdeling van de sterfte aan hart- en vaatziekten
cardio #1

14 Prevalentie van hart- en vaatziekten geslacht, en leeftijd
cardio #1

15 Doodsoorzaken in de US (algemeen)
cardio #1

16 De toestand in eigen land
cardio #1

17 Verloren potentiële jaren
cardio #1

18 Sterfte door hart- en vaatziekten: evolutie van 1900 tot 1999
cardio #1

19 Mortaliteit in België 1955-1989
cardio #1

20 Hart- en vaatziekten in de US Totale cardiovasculaire sterfte

21 Hart- en vaatziekten in België Regionale verschillen
cardio #1

22 Sterfte door hart- en vaatziekten wereldwijd
cardio #1

23 Hart- en vaatziekten in Europa Coronaire sterfte
cardio #1

24 Evolutie coronaire sterfte over de laatste jaren
cardio #1

25 Sterfte door hart- en vaatziekten
cardio #1

26 Mogelijke verklaringen voor de veranderde sterftecijfers
methodologisch: fouten in diagnose, classificatie van doodsoorzaak, codering van doodsoorzaak reëel: wijzigingen in de leeftijdsopbouw overleving incidentie cardio #1

27 De toestand in eigen land
MONICA studie: monitoring van trends en determinanten van cardiovasculaire ziekten de wijziging van de determinanten leggen maar gedeeltelijk de trends uit dit kan gedeeltelijk aan methodologische problemen liggen andere factoren zoals welstand en opleiding lijken een rol te spelen in Gent loopt het Monica project sedert 1983. cardio #1

28 Resultaten van MONICA in België: hartaanvallen in Gent en Charleroi
de incidentie van hartaanvallen is ligt hoger in Charleroi dan in Gent nationaal gezien is er een belangrijke daling van de sterfte tussen 1970 en nu er is een trend naar een daling van de incidentie van hartaanvallen in Gent, die niet wordt waargenomen in Charleroi er is een daling van de letaliteit van hartaanvallen zowel in Gent als in Charleroi cardio #1

29 Conflicten tussen evolutie van een risicofactor en ziekte
Soms wordt veranderende ziektefreq. NIET weerspiegeld door klassieke risicofactoren CHD in West vs Oost-Europa; divergentie niet verklaard door klassieke risicofactoren MONICA ; divergente trend in attack rates zonder verklaring met wijziging klassieke risicofactoren Waarom? Invloed van niet-klassieke risicofactoren zoals psycho-sociale?? opleiding, inkomen, werkeloosheid (duidelijke associatie in MONICA) cardio #1

30 D. CORONAIRE STERFTE: Doodsoorzaak nummer 1: 1/5 overlijdens
cardio #1

31 De toestand in eigen land
cardio #1

32 Acute coronaire syndromen en leeftijd: 80% >65 jaar
cardio #1

33 Coronaire ziekte en risicofactoren
cardio #1

34 E. Cerebrovasculaire accidenten
cardio #1

35 Cerebrovasculaire accidenten en risicofactoren
cardio #1

36 Epidemiologie van hartfalen in Europa
Prevalentie algemene populatie: 0.4-2% Neemt snel toe met de leeftijd (gemiddelde leeftijd van patient met hartfalen is 74 jaar !!) België: patienten Prognose 1 jaars mortaliteit: 10-20% 50% van patienten met HF overlijden binnen de 5 jaar 50% van patienten met ernstig HF overlijden binnen het jaar Leeftijds geadjusteerde mortaliteit lijkt niet te dalen Task Force Report, Eur Heart J 2001;22: cardio #1

37 F. HARTFALEN: Prevalentie
cardio #1

38 Hartfalen: toenemende prevalentie in de tijd
cardio #1

39 Hartfalen: toenemende hospitalisatie
cardio #1

40 Toenemende prevalentie van hartfalen
voor een zelfde leeftijdsgroep verandert de prevalentie niet verbeterde behandeling o.m. van hypertensie en disfunctie van het hart anderzijds overleven meer en meer patiënten een akuut myocardinfarct, met toch een zekere beschadiging van het hart als gevolg de toenemende prevalentie is het gevolg van de vergrijzing van de bevolking cardio #1

41 Prevalentie van systolisch (nle
Prevalentie van systolisch (nle. EF) en diastolisch (lage EF) hartfalen Vasan and Levy, JACC 1999;33:1948                                                                                                                            cardio #1

42 Prevalence of CHF: Framingham study Vasan, Levy, JACC 1999;33:1948
cardio #1

43 Prevalence of CHF: Framingham study Vasan, Levy, JACC 1999;33:1948
MORTALITY CHF > CHF > No > No EF EF= EF EF= cardio #1

44 Incidence of CHF in the Olmsted County Senni,. Redfield, Circ
cardio #1

45 Incidence of CHF in the Olmsted County Senni,. Redfield, Circ
cardio #1

46 Epidemiologische gegevens van diastolisch hartfalen
oudere mensen relatief meer vrouwen minder coronaire ziekten, minder infarcten meer hypertensie kleine ventrikels met brede wand (LVH) minder bundeltakblok op ECG minder ethyl cardiomyopathie cardio #1

47 H. Risicofactoren Arteriële hypertensie
cardio #1

48 Arteriële hypertensie: belang van leeftijd, geslacht en genetische achtergrond
cardio #1

49 Prevalentie van hypertensie, genetische achtergrond en socio-economische status
cardio #1

50 Hypertensie, hart- en vaatziekten Kannel, Framingham studie
Framingham Heart Study - Risk of Cardiovascular Events by Hypertensive Status in Patients Aged Years; 36-Year Follow-Up Coronary Disease Stroke Peripheral Artery Disease Cardiac Failure Kannel WB JAMA 1996;275(24): cardio #1

51 Licht verhoogde bloeddruk en cardiovasculaire verwikkelingen
Optimal BP < 120/80 mmHg Normal BP < 130/85 mmHg High-nl. BP < 140/90 mmHg Vasan & Levy, NEJM 2001 cardio #1

52 H. Risicofactoren Roken en opleidingsniveau
cardio #1

53 Seven countries study Cholesterol en coronaire sterfte
cardio #1