Spierwerking als reactie op prikkels

Presentatie over: "Spierwerking als reactie op prikkels"— Transcript van de presentatie:

1 Spierwerking als reactie op prikkels
Bewegingen bij eencellige organismen

2 Hoe gebeurt de voorbeweging?
Eencellige organismen kunnen zich op verschillende manieren voortbewegen: Trilharen  bv. pantoffeldiertje; Zweepharen  bv. oogwiertje (Euglena); Schijnvoetjes  bv. amoebe. Voortbeweging Trilharen Zweepharen Schijnvoetjes Pantoffeldiertje Oogwiertje Amoebe

3 Hoe beweegt het pantoffeldiertje?
Beweging door trilharen Trilharen of ciliën: staan ingeplant op celmembraan; Bewegen achtereenvolgens = golfbeweging. Voortbeweging Trilharen Zweepharen Schijnvoetjes Beweging als reactie op prikkels Aanraking: botsen tegen hindernissen en soortgenoten  verandering van richting; Licht: aanwezigheid van licht  vluchten; Chemische stoffen: aantrekking tot stoffen uit organisch afval (detritus); Zuurstof: aantrekking tot zuurstofrijk milieu. Trilhaarwerking bij de mens  Luchtpijp, eileider.

4 Hoe beweegt een oogwiertje?
Beweging door zweepharen Draaiende beweging van zweephaar (flagel); Flagel vooraan ingeplant  vooruit zwemmen. Voortbeweging Trilharen Zweepharen Schijnvoetjes Beweging als reactie op prikkels Licht: waarnemen van licht door fotoreceptor en oogvlek  naar licht toe zwemmen. Zweephaarwerking bij de mens  Spermatozoïden.

5 Hoe beweegt een amoebe? Beweging door schijnvoetjes
Schijnvoetjes of pseudopodiën; Cytoplasmastroming  amoebe verandert voortdurend van vorm + vorming van schijnvoetjes; Amoeboïde beweging: kruipen met schijnvoetjes. Voortbeweging Trilharen Zweepharen Schijnvoetjes Beweging als reactie op prikkels Bacteriën of eencellige organismen: amoeben bewegen met schijnvoetjes naar bacterie toe  insluiten van bacterie  vorming van voedselvacuole;  = fagocytose of celvraat. Amoëboïde beweging bij de mens  Witte bloecellen.

6 Rijen van trilharen Trilharen zijn in rijen volgens de lengteas ingeplant  voortbewegen: draaiend om lengteas. Celoppervlak pantoffeldiertje (0,25 mm)

7 Microfoto amoebe (0,5 mm)

8 Zweephaar (flagel) Oogwiertje (0,075 mm)
Beweging door zweephaarwerking

9 Zin van de golfbeweging
Golfbeweging van de trilharen bij pantoffeldiertje Golfbeweging: trilharen bewegen niet allemaal tegelijk, maar wel achtereenvolgend  vloeiende beweging.

10 Bewegingsrichting van de trilharen
Trilhaarlaag Epitheelweefsel Voedsel- en stofdeeltjes in de luchtpijp worden omgeven door slijm en via trilhaarwerking verwijderd. Bewegingsrichting van de trilharen Slijmcel Trilhaarcellen aan de binnenwand van de luchtpijp

11 Oogvlek Flagel (zweephaar) Celkern Achterkant Voorkant Bladgroenkorrel
Oogwiertje (schematisch) Fotoreceptor Kloppende vacuole

12 Spermatozoïden kunnen zwemmen dankzij een zweepstaart
Spermatozoïden kunnen zwemmen dankzij een zweepstaart. De flagel stuwt de zaadcel vooruit. Zweepstaart van een zaadcel

13 Voedselvacuole Schijnvoetje Bacterie Schijnvoetje Celkern
Amoebe vormt schijnvoetjes bij de insluiting en vertering van een bacterie (fagocythose)

14 Bacterie Weefsels Amoeboïde beweging Haarvat Weefsels Witte bloedcel
Dekweefselcellen Amoeboïde bewegingen bij de mens

15 De eicel wordt door de trilharen verplaatst naar de baarmoeder toe.
Trilhaarlaag De eicel wordt door de trilharen verplaatst naar de baarmoeder toe. Het vrouwelijk voortplantingsstelsel (schematisch) Preparaat van een stukje eileiderwand