Massa-extincties en macro-evolutie

Presentatie over: "Massa-extincties en macro-evolutie"— Transcript van de presentatie:

1 Massa-extincties en macro-evolutie
Iwan Verelst

2 1. Inleiding Jablonski (2001): Lessons from the past: evolutionary impacts of mass extinctions Jablonski (2005): Mass extinctions and macroevolution

3 1. Inleiding Massa-extinctie doet genetische variatie verdwijnen MAAR hertekent creatief het patroon van evolutie Genoeg fossiele gegevens voor onderzoek Vergelijken van de “Big Five” Periodiciteit? Resistentie tegen extinctie van overlevers?

4 1. Inleiding Extincties als macro-evolutionaire factor (cfr. Gould)
Herschikt het evolutionaire patroon van natuurlijke selectie, speciatie en species sorting Massa-extincties zijn helemaal anders dan “background” extincties (Cfr. Nu) Postextinctie selectie en herstel zijn even belangrijk als de extinctie zelf. Naast extinctie-intensiteit vooral extinctieselectiviteit belangrijk

5 2. Intensiteit van extinctie
Extinctie-intensiteit erg gebiased door stratigrafie en onvolledig door fossielenbestand Toch duidelijk periodes met hoge extinctie-intensiteit  Massa-extinctie MAAR: Phanerozoïcum bekijkt (Ordovicium, Devoon, Perm) dan continue intensiteit met directionele selectie  Micro-evolutionaire processen MAAR oversimplificatie

6 3. Selectiviteit Selectiecriteria verschillen tussen backgroundextinctie en massa-extinctie Vb.: locale abundantie, reproductiestatus, lichaamsgrootte, generatietijd, trofische strategie, leefgewoonte, geografische range op soortniveau en species richness

7 3. Selectiviteit Gevoeligheid van clades voor extinctie varieert tussen de “Big 5” Slechte re-evolutie/herstel of andere selectiedrukken?

8 3. Selectiviteit Vb.: Epifauna-kokkels en Infauna-kokkels

9 3. Selectiviteit Vb.: Epifauna-kokkels en Infauna-kokkels

10 3. Selectiviteit Vb.: verspreidings en generapatroon tussen overlevers en stervers

11 3. Selectiviteit Er zijn andere selectiedrukken tijdens massa-extincties: Geografische verspreiding op cladeniveau (extinctieintensiteit daalt) MAAR: sommige onderzoeken spreken dit tegen Vb.: Smith en Jefferson  echinodermen tijdens K/T Niet-constructieve selectiedruk tijdens Massa-extincties  Macro-evolutie Vb.: Aperturale sinussen in slangen tijdens Ordovicium Gevestigde waarden  Marginale soorten Selectiecriteria bepalen is moeilijk

12 4. Recoveries Overlevers van Massa-extinctie zijn het ruwe materiaal van de postextinctie evolutie Winnaars en verliezers Herstel > massa-extinctie Herstelproces is onafhankelijk van Massa-extinctie Lokale verschillen: Niet-lineair verband extinctie - invasie Vb.: Burst van zoogdieren na K/T

13 4. Recoveries Vb.: Bloom taxa van molluscen na K/T + regionale verschillen

14 5. Hiërarchie Massa-extincies hebben een effect op hogere hierarchische groepen (clades): Geen micro-evolutie met andere selectiedrukken Natuurlijke selectie kan niet inwerken op clade-niveau Massa-extincties volgen niet het patroon van de 95% background extinctie  onvoorspelbaar Effecten van massa-extincties zijn niet-constructief en niet optelbaar Vb.: K/T genera van molluscen en mariene bivalven ≠ geografische range Wel op cladeniveau

15 6. Andere evolutionaire processen
Naast extinctie zelf: Niet gebroken continuïteit: Koralen en riffen Continuïteit met korte “tegenslag”: angiospermen Postextinctie diversificatie: Zoogdieren Voorspelbaarheid morphospecies: vliegende dino’s – vogels Tijdschalen: weinig innovatie vlak na extinctie (lag-time?) Geografie: diversiteit + morphodiversiteit belangrijk

16 7. Conclusie Massa-extincties zijn een belangrijk evolutionair gegeven
Er is sprake van verandering in selectiviteit en intensiteit van extinctie gedurende massa-extincties De postextinctie periode is evolutief ook erg belangrijk Massa-extincties beïnvloeden de dynamiek van grote claden Natuurlijke selectie kan hier niet op ingrijpen  Massa-extincties ondersteunen een macro-evolutionaire theorie