Tekenbeten. Er zijn 700 tekensoorten in de wereld. In Nederland 7 soorten. Belangrijkste soort: ixodes ricinus. teken zijn bruin of zwart, 2 mm tot 1.

Presentatie over: "Tekenbeten. Er zijn 700 tekensoorten in de wereld. In Nederland 7 soorten. Belangrijkste soort: ixodes ricinus. teken zijn bruin of zwart, 2 mm tot 1."— Transcript van de presentatie:

1 tekenbeten

2 Er zijn 700 tekensoorten in de wereld. In Nederland 7 soorten. Belangrijkste soort: ixodes ricinus. teken zijn bruin of zwart, 2 mm tot 1 cm groot.

3 duizenden eieren larve, meestal dood, anders naar 1e gastheer vervellen: nymfstadium, 2e gastheer vervellen: teek, 3e gastheer cyclus duurt 1,5-7 jaar levenscyclus van de teek

4 teken gedrag Teken wachten op gastheer op grassprieten, bomen, struikgewas. detectie gastheer door lichaamswarmte, ook geur. Teken wachten op gastheer op grassprieten, bomen, struikgewas. detectie gastheer door lichaamswarmte, ook geur.

5 teken zitten uren tot dagen op 1 gastheer. Ze lopen eerst rond om een geschikte plek te vinden. Voorkeur voor warme plaats op het lichaam. speeksel van een teek bevat een verdovende stof: beet wordt niet gevoeld. Ook een stof met een antistollingseffect.

6 tekenbeten hebben een piek in de zomer, vooral in mei en september In de winter overnacht de teek in een konijnenhol teken worden actief boven 5-7 graden, dus van maart tot oktober.

7 vooral duinen, achterhoek, Veluwe en Zuid-Friesland verspreiding teken in Nederland

8 tekenbeten 41% in het bos 33% in eigen tuin 9% in de duinen

9 teek besmet met borrelia burgdorferi percentage wisselt per plaats en tijdstip. ?? In Nederland 23%, in Europa 10% borrelia zit in darm van teek bij tekenbeet komt darminhoud in speeksel, dit duurt 24 uur.

10 teek binnen 24 uur verwijderd: besmettingskans haast 0% gemiddelde kans kans op besmetting 5% teek langer dan 72uur op huid; kans op besmetting 100%

11 TEEK VERWIJDEREN MET TEKENPINCET OF TEKENLEPEL DAARNA DESINFECTIE 6-8WK PLEK CONTROLEREN

12 ZIEKTE VAN LYME 3 STADIA VROEGE LYMEBORRELIOSE: ERYTHEMA MIGRANS VROEG GEDISSEMINEERD:VERSCHIJNSELEN BINNEN 1 JAAR NA ERYTHEMA MIGRANS LATE LYME BORRELIOSE: VERSCHIJNSELEN NA 1 JAAR

13 ERYTHEMA MIGRANS CENTRIFUGAAL UITBREIDENDE RODE MACULA OF RING, 5CM

14 ERYTHEMA MIGRANS 3DG TOT 3MND NA BEET GEMIDDELD 16 DG BIJ 77% VD MENSEN MET ZIEKTE VAN LYME MAXIMAAL 60CM CENTRALE VERBLEKING NA ENKELE WK VERDWENEN KOORTS, MOEHEID, SPIERPIJN

15 VROEG GEDISSEMINEERD NEUROBORRELIOSE LYME-ARTRITIS MYOCARDITIS MULTIPELE ERYTHEMA MIGRANS NEUROBORRELIOSE LYME-ARTRITIS MYOCARDITIS MULTIPELE ERYTHEMA MIGRANS

16 NEUROBORRELIOSE BIJ 16% VAN DE PATIENTEN 50% HEEFT ERYTHEMA MIGRANS GEHAD MENINGORADICULITIS VAAK NEURITIS CRANIALIS:FACIALIS PARESE, PARESE N. ABDUCENS HEFTIGE RADICULAIRE PIJNEN IN ROMP OF LEDEMAAT MILDE MENINGITIS (VOORAL KINDEREN)

17 LYME-ARTRITIS BIJ 7% VAN DE PATIENTEN 3-18MND NA BEET KORTDURENDE ZWELLING EN PIJN: 1 OF ENKELE GEWRICHTEN RECIDIVEREND MEESTAL DE KNIE KAN JAREN DOOR GAAN

18 andere symptomen vroeg gedissemineerd multipele EM, niet gerelateerd aan plaats tekenbeet myocarditis carditis met hartritmestoornissen keratitis, panophtalmitis komt zelden voor

19 late lyme borreliose acrodermatitis chronica atroficans chronische lyme-artritis (knie) lyme-encephalopathie (ataxie, loopstoornissen, geheugenstoornissen, spastische paraplegie) acrodermatitis chronica atroficans chronische lyme-artritis (knie) lyme-encephalopathie (ataxie, loopstoornissen, geheugenstoornissen, spastische paraplegie)

20 acrodermatitis chronica atroficans bij 3% chronisch progressief inflammatoir en atrofisch stadium blauw/rode verkleuring huid, centrifugaal uitbreidend, later atrofie vooral strekzijde ledematen, distaal (34 graden) soms eerste verschijnsel Lyme soms pas na tientallen jaren bij 3% chronisch progressief inflammatoir en atrofisch stadium blauw/rode verkleuring huid, centrifugaal uitbreidend, later atrofie vooral strekzijde ledematen, distaal (34 graden) soms eerste verschijnsel Lyme soms pas na tientallen jaren

21 immuniteit geen immuniteit na infectie IgG antistoffen lang aanwezig, geven geen bescherming tegen nieuwe infectie

22 diagnostiek serologie IgM heeft piek tussen 3 en 6 wk, soms pas na 8 wk IgG aantoonbaar vanaf 4-6wk vanaf 8 wk is serologie bij 95% positief nadelen: in begin van infectie lage titers veel individuele variabiliteit kruisreactie met lues, reuma, SLE, virale infecties 80% van mensen positieve titer, zonder kliniek Kweek borrelia: huidbiopt van EM. Duurt 6-8wk 60-80% sensitiviteit serologie IgM heeft piek tussen 3 en 6 wk, soms pas na 8 wk IgG aantoonbaar vanaf 4-6wk vanaf 8 wk is serologie bij 95% positief nadelen: in begin van infectie lage titers veel individuele variabiliteit kruisreactie met lues, reuma, SLE, virale infecties 80% van mensen positieve titer, zonder kliniek Kweek borrelia: huidbiopt van EM. Duurt 6-8wk 60-80% sensitiviteit

23 diagnose erythema migrans ten minste 1 verschijnsel van gedissemineerde infectie en serologische bevestiging in serum of liquor.

24 behandeling lyme volwassenen: doxycycline 2d100mg, 10 dg amoxycilline 3d500mg, 14 dg azithromycine 1d500mg, 5 dg kinderen: amoxycilline, 14 dg azithromycine, 5 dg

25

26

27

28 postinfectieuze verschijnselen persisterende klachten bij pt met eerder vastgestelde ziekte van lyme, waarvoor antibiotische behandeling heeft plaats gevonden. vermoeidheid, artralgie, myalgie, paresthesie, stemmingsstoornissen, concentratiestoornissen. cave recidief infectie. antibiotica zijn zinloos persisterende klachten bij pt met eerder vastgestelde ziekte van lyme, waarvoor antibiotische behandeling heeft plaats gevonden. vermoeidheid, artralgie, myalgie, paresthesie, stemmingsstoornissen, concentratiestoornissen. cave recidief infectie. antibiotica zijn zinloos

29 preventie in natuurgebieden op paden blijven lange mouwen, lange pijpen, sokken over pijpen, pet op. DEET controle lichaam in natuurgebieden op paden blijven lange mouwen, lange pijpen, sokken over pijpen, pet op. DEET controle lichaam

30 vragen