Motoriekstoornissen van slokdarm en maag

Presentatie over: "Motoriekstoornissen van slokdarm en maag"— Transcript van de presentatie:

1 Motoriekstoornissen van slokdarm en maag

2 Circa 50% van de patienten die MDL-arts bezoeken heeft geen structurele (organische) afwijking aan het maagdarmkanaal …. ….maar een functionele aandoening of een functiestoornis

3 upper esophageal sphincter (UES)

4 diafragma Lower esophageal sphincter (LOS) Z-lijn

5 Interstitiële cellen van Cajal
Maagdarmmotoriek wordt aangestuurd door zenuwen in de wand van het maagdarmkanaal….. …… en cellen van Cajal Submucosale plexus (Meissner) Myenterische plexus (Auerbach) Interstitiële cellen van Cajal circulaire spierlaag longitudinale spierlaag

6 … gereguleerd door het autonome zenuwstelsel
Sympathisch zenuwstelsel Parasympathisch zenuwstelsel

7 De nervus vagus

8 Onderzoekstechnieken:
slokdarmmotoriek pharynx Onderzoekstechnieken: UES endoscopie dwars-gestreept spierweefsel manometrie Röntgen (barium) glad spierweefsel LES

9

10 25 mmHg seconden 50 slik pharynx UES peristaltiek relaxatie LES

11 beginstadium Achalasie gevorderd stadium

12 Normaal Achalasie ontbrekende peristaltiek niet-relaxerende LES
UES LES 25 mmHg seconden 50 pharynx Normaal 50 mmHg seconds Achalasie ontbrekende peristaltiek niet-relaxerende LES

13 Achalasie Relatief zeldzaam Verworven Alle leeftijden Degeneratie van zenuwcellen in slokdarmwand en vagus Symptomen: Dysfagie (vast en vloeibaar) Regurgitatie (niet-zuur) Retrosternale pijn

14 Behandelingsmogelijkheden bij achalasie
Gladde-spier-relaxantia calciumkanaalblokkers nitroglycerine Pneumodilatatie Chirurgische myotomie (Heller) Injectie met botuline-toxine (Botox), 4 x 25 IE

15 Slokdarm-spasmen

16 Slokdarm-spasmen simultane contracties, krachtig en lang van duur
50 mmHg Slokdarm-spasmen pharynx UOS 50 mmHg 100 mmHg 100 mmHg simultane contracties, krachtig en lang van duur 100 mmHg 25 LOS mmHg seconds

17 LOS Fundus Oes 150 mmHg 25 30 seconds 645 mmHg

18 Ambulante 24-uurs slokdarm-manometrie

19 Slokdarm-spasmen Symptomen: Retrosternale pijn Dysfagie

20 Slokdarm-spasmen Symptomen: Retrosternale pijn Dysfagie Therapie:
Gladde spierrelaxantia Botox (10 x 10 IE) Lange myotomie

21 Ambulante 24-uurs slokdarm-manometrie

22 Notenkraker-slokdarm

23 pharynx UES esophagus esophagus esophagus esophagus LES 50 mmHg 100
50 mmHg pharynx UES 100 mmHg esophagus 100 mmHg esophagus 100 mmHg esophagus 100 mmHg esophagus 25 LES mmHg seconds

24 Notenkraker-slokdarm
LOS Fundus Oes 100 mmHg 30 seconds

25 Notenkraker-slokdarm is NIET radiologisch of endoscopisch te herkennen

26 ‘ een notenkraker ! ’

27 Notenkraker Kurkentrekker

28 Ineffectieve slokdarmmotoriek
50 mmHg Ineffectieve slokdarmmotoriek pharynx UES 50 mmHg 50 mmHg 50 mmHg 50 mmHg 25 mmHg LES seconden

29 pharynx UES LES 50 mmHg 50 mmHg 50 mmHg 50 mmHg 50 mmHg 25 mmHg
50 mmHg pharynx UES 50 mmHg 50 mmHg 50 mmHg 50 mmHg 25 LES mmHg seconden

30 Ineffectieve slokdarmmotoriek
Oorzaken idiopathisch secundair sclerodermie refluxziekte diabetes Symptomen dysfagie Therapie dieet-aanpassing prokinetica (weinig effectief)

31 Conventionele Manometrie Hoge-resolutie manometrie geperfundeerd ‘solid-state’

32 36-kanalige HRM catheter

33

34 hoogtekaart

35

36

37

38 Pharynx-contractie UES UES-relaxatie ‘transition zone’ peristaltiek LES-relaxatie LES

39

40

41 Maagmotoriek proximale maag:
langzame (tonische) relaxaties en contracties pacemakergebied distale maag: peristaltische contracties

42 Diagnostiek bij maagmotoriekstoornissen
Gastroscopie Maagledigingsonderzoek - Scintigrafie - C13-ademtest

43 Maagledigingsonderzoek m.b.v. scintigrafie

44 Maagledigingsonderzoek m.b.v. scintigrafie
vast vloeibaar

45 13C-octaanzuur-ademtest
alveoli uitademingslucht 13C-octaanzuur  13CO2

46 Oorzaken vertraagde maaglediging (gastroparese)
Geneesmiddelen Anticholinergica Morfinomimetica Diabetes mellitus Postoperatief Bij ernstige ziekte Na vagotomie Idiopathisch Vagotomie truncaal selectief

47 Functionele dyspepsie
Gekenmerkt door: Dyspeptische klachten Vol, opgeblazen gevoel in bovenbuik Pijn in bovenbuik Misselijkheid, braken Chronisch, intermitterend Afwezigheid van organische pathologie

48 Functionele dyspepsie
Mechanismen Gestoorde maagmotoriek ~ 35% Verminderde relaxatie proximale maag Vertraagde maaglediging Verhoogde visceroperceptie ~ 50% Helicobacter pylori ~ 5%

49 Oorzaken versnelde maaglediging (dumping)
Vagotomie Distale maagresectie Billroth II end-to-side gastrojejunostomie Billroth I end-to-end gastroduodenostomie

50 Behandeling vertraagde maaglediging
Dieet (frequente kleine maaltijden, vetbeperkt) Prokinetica domperidon, metoclopramide erythromycine Voeding via dunne darm (sonde, PEJ) Partiële / subtotale / totale maagresectie Behandeling versnelde maaglediging Dieet (anti-dumping-dieet)

51 Dank voor Uw aandacht …