Omringd door zorg en toch niet veilig: hoe verder? Extra BJAA Academie 26 november 2012 Prof. Wim Slot.

Presentatie over: "Omringd door zorg en toch niet veilig: hoe verder? Extra BJAA Academie 26 november 2012 Prof. Wim Slot."— Transcript van de presentatie:

1 Omringd door zorg en toch niet veilig: hoe verder? Extra BJAA Academie 26 november 2012 Prof. Wim Slot

2

3

4

5 Alink, L.R.A. (2012) Prevalentie Seksueel Misbruik bij Kinderen met een Lichte Verstandelijke Beperking in de Nederlandse Jeugdzorg in 2008-2010. Bijlage bij rapport Samson Rapportage door informanten

6 Zelfrapportage Alink, L.R.A. (2012) Prevalentie Seksueel Misbruik in de Nederlandse Jeugdzorg 2008 – 2010. Bijlage bij eindrapport Samson.

7 Zelfrapportage Alink, L.R.A. (2012) Prevalentie Seksueel Misbruik in de Nederlandse Jeugdzorg 2008 – 2010. Bijlage bij eindrapport Samson.

8 Twee conclusies: wees voorzichtig met cijfers en: kijk eens hoe weinig zicht professionals hebben op mishandeling

9 ‘ Er waren voortdurend onderbuik-gevoelens,’ zegt de gezinsvoogd van een ander gezin: ‘Het heeft nooit goed gevoeld. Het is een grote tombola geweest. Kinderen gingen de pleeggezinnen in en er weer uit. Voortdurend pijn in onze buik, maar onvoldoende feiten op papier.’ D. van den Berg en S. van der Goot. Soms kun je het alleen maar fout doen Bijlage bij rapport Samson ‘ Seksualiteit is lastig bespreekbaar omdat het een ver-van-ons-bed-show is,’ zegt een pleegzorgwerkster van een weekendpleeggezin. ‘Het is geen seconde in mijn hoofd opgekomen dat het gedrag van dit kind iets met seksueel misbruik te maken kon hebben,’

10 Seksueel misbruik wordt gezien als uitzondering (Gezins)voogden en pleegzorgwerkers hebben onvoldoende kennis van seksueel misbruik en en missen vaardigheden om onderwerp te bespreken. Signalen die duiden op seksueel misbruik worden vaak over het hoofd gezien of wel geregistreerd maar niet gecommuniceerd. Onderbuik-gevoelens maken onvoldoende deel uit van een gezamenlijke diagnose. In een wereld waarin regels en protocollen prevaleren. Hulpverleners krijgen en nemen te weinig ruimte om preventief in te grijpen bij combinaties van risicofactoren in een gezin waarvan bekend is dat die vrijwel altijd tot mishandeling van kinderen leidt, zoals drugs plus geweld plus criminaliteit. D. van den Berg en S. van der Goot. Soms kun je het alleen maar fout doen Bijlage bij rapport Samson

11 Weinig onderzoek en interventies voor jongeren met hoge risico’s Wat zijn de risico’s?

12 Groep met meeste risico’s 4 trajecten in de ontwikkeling van kind tot adolescent. Hoe gaat het met deze jongeren op 32 jarige leeftijd? CANDICE L. ODGERS,a TERRIE E. MOFFITT, JONATHAN M. BROADBENT, NIGEL DICKSON, ROBERT J. HANCOX, HONALEE HARRINGTON, RICHIE POULTON, MALCOLM R. SEARS, W. MURRAY THOMSON, AND AVSHALOM CASPI (2008)

13 Odgers Moffitt e.a. 2008 Prevalentie in percentages Vrouwen ( 32 jarige leeftijd) nooitvoorbijgaandlaatstartervoortdurend fysiek geweld tegen partner 13191245 kinderen slaan 681120 geweld zelfrapport 5611 veroordelingen vw geweld 0003 Mannen (32 jarige leeftijd) fysiek geweld tegen partner 11132321 kinderen slaan 8810 geweld zelfrapport 362331 veroordelingen vw geweld 061033 Op 32-jarige leeftijd: vrouwen meer betrokken bij geweld binnenshuis. Mannen meer geweld buitenshuis (ernstiger).

14 Vrouwennooitvoorbijgaandlaatstartervoortdurend angst24 48 depressie20162137 alcohol64615 posttraumatische stress12114 suïcidepoging1156 drugsgebruik12142450 Mannen angst10251733 depressie8101129 alcohol8122021 posttraumatische stress11310 suïcidepoging03310 drugsgebruik19255467 Vrouwen meer psychische problemen; mannen meer alcohol en drugsproblemen

15 Vroegrijp Gemakkelijk overvraagd. Geen rolmodellen (leeftijd- genoten zijn ‘stom’). Onvoldoende competent tegenover aandacht van volwassen. Eenzaam, geen ’beste vriendin’. Grote kans in riskante groepen terecht te komen. Riskante partnerkeus.

16 Meisjes tehuis niet deviante vriend goed functioneren slecht functioneren deviante vriend PARTNERKEUZE Quinton, D., Pickles, A., Maugham, B. & Rutter, M. (1993). Partners, peers, and pathways: Assortative parenting and continuities in conduct disorder. Development and Psychopa­tho­logy, 5, 763-783

17 hoe hoger hoe meer problematiek

18 Paths of women to deviant men (Quinton e.a. 1993) Meisjes die konden plannen hadden een betere kans…

19 Paths of women to deviant men (Quinton e.a. 1993) …om NIET aan een deviant vriendje te blijven plakken

20 start doel Plannen = executive functie Tower of London

21 Ex- Harreveld (=JJI) meisjes: Catrien Bijleveld, Victor van der Geest en Jan Hendriks, (2012) vulnerable youth on pathways to adulthood. In Loeber, Hoeve, Slot & Van der Laan. Van de ex Harreveld meisjes is 50% op 21e jarige leeftijd moeder. Normaliter is 6% van de vrouwen op 21 jarige leeftijd moeder, 30% is moeder op 28-jarige leeftijd en 50% op 30-jarige leeftijd. Liefde willen geven die jezelf nooit kreeg?

22

23 A longitudinal analysis of risk factors for child maltreatment: Findings of a 17-year prospective study of officially recorded and self-reported child abuse and neglect.. Brown, Joceyln; Cohen, Patricia; Johnson, Jeffrey G.; Salzinger, Suzanne. Child Abuse & Neglect, Vol 22(11), Nov 1998, De kans op kindermishandeling stijgt van 3% (bij geen risico’s) tot 24% als er 4 of meer risico’s zijn. Risico’s in omgeving Risico’s bij kind Risico’s bij ouders en in gezin

24 Developmental model of onset, accumulation, and continuity of risk and protective factors (Courtesy Rolf Loeber) At birth; preschool; elementary; adolescence school early adulthood Peer factors Neighborhood School factors Family factors Individual factors factors

25 Beschermende Kindfactoren Zelfvertrouwen Positief temperament Hoog IQ Inschattingsvermogen Locus of control 25

26 Beschermende gezins/ netwerk- factoren 26 Grenzen stellen

27 Sensitiviteit en responsiviteit bij mensen in het netwerk: zien hoe ver het kind in de ontwikkeling is; wat het wel of juist niet nodig heeft aan steun. 27

28 Buurtfactoren 28 Buurtcohesie

29 Er komt geen waterdichte taxatie van risico’s en bescherming We weten te weinig We zien te weinig We kunnen onvoldoende veiligheid en continuïteit bieden -> kind houdt zijn mond We kunnen niet goed communiceren: het ontbreekt ons aan taal. (Als je iets beter kunt benoemen zie je het eerder). We kijken niet goed

30 Taal: “onze seks is leuk en probleem- loos. Dus niet moeilijk doen”. Jongeren die problemen ervaren met seks zijn ‘losers’. Spuiten & slikken - taal en –cultuur sluit volwassenen buiten. Meegaan in de mythe -> jongeren met risico’s in de kou. Nodig: mix van empowerend en confronterend.

31 Taal: “OK, ik had een rotjeugd, maar dat heb ik achter me gelaten” Dilemma: een ‘ja maar…’ gesprek beginnen? Er in meegaan? Je lost dit dilemma niet op in een eenmalig gesprek. Als je langere tijd voor jongeren beschikbaar bent zullen ze eerder bereid zijn zich kwetsbaar op te stellen.

32 Aanbevelingen, eerste stappen Meer continuïteit: vaker 1 op 1de jongere spreken. Je krijgt bedreigingen pas in beeld als je meerdere malen kijkt en communiceert. Proberen de juiste taal te vinden, taal die niet exclusief op seksuele narigheid en onveiligheid focust maar (ook) op krachten, autonomie en ontplooiing. Elkaar bevragen: onderbuik expliciteren

33 Aanbevelingen, eerste stappen (2) Bewijslast omdraaien: bij ‘onze’ jongeren (de 5% tot 10% die er het slechtst aan toe is) is er sprake van misbruik en mishandeling tenzij het tegendeel vaststaat. Vertel bij elk nieuw gezin en kind dat voor jou (als professional) seksualiteit en veiligheid een belangrijk punt is. Als je nieuw op een lopende zaak komt of een zaak overneemt: ga een 1 op 1 gesprek met de jongere aan. Zeg wat je van hem / haar weet, vraag naar de toekomstverwachtingen, vertel wat je in jouw werk belangrijk vindt.

34 Aanbevelingen, eerste stappen (3) Audits: kijk naar dossiers, plannen van aanpak, rapportage, luister naar wat er in besprekingen wordt ingebracht: is er voldoende aandacht voor veiligheid, mishandeling, en misbruik? Ga op zoek naar programma’s die al een stapje verder zijn (voorbeelden in Duitsland). Niet: het zoveelste protocol.

35 start doel Niet afwachten maar pro actief zoeken naar ‘tekens van veiligheid’ Tower of London

36