Solar-Terrestrial Centre of Excellence De aarde in de greep van de Zon Opleiding voor leraren ‘Frank of Sabine van de heliosfeer’

Presentatie over: "Solar-Terrestrial Centre of Excellence De aarde in de greep van de Zon Opleiding voor leraren ‘Frank of Sabine van de heliosfeer’"— Transcript van de presentatie:

1 Solar-Terrestrial Centre of Excellence De aarde in de greep van de Zon Opleiding voor leraren ‘Frank of Sabine van de heliosfeer’

2 Solar-Terrestrial Centre of Excellence Wie zijn wij? 1913: KMI 1964: BIRA KSB Zonnekoepel RWC Belgium

3 Sun – Space - Earth Space weather describes the conditions in space that affect Earth and its technological systems. Space weather storms originate from the Sun and occur in space near Earth or in the Earth's atmosphere. These storms generally occur due to eruptions on the Sun known as solar flares, proton storms and the solar wind. Het weer in de ruimte

4 Een gele bol? Corona Chromosfeer Transitielaag Fotosfeer

5 Een oog op onze dynamische Zon HINODE

6 De zon waargenomen in X-straling door het instrument XRT op de satelliet Hinode (8 november 2006) met op de voorgrond de overgang van Mercurius. In tegenstelling tot de zon, schijnt Mercurius niet in X-straling en is deze planeet dus zichtbaar als een kleine, donkere stip die zich over het scherm beweegt. Merk op hoe klein deze planeet is in vergelijking met de actieve gebieden op de zon (de zeer heldere vlekken). Dank aan : SAO, NASA, JAXA, NAOJ Onze dynamische Zon

7 De Zon in het vizier H Hinode

8 Zonneactiviteit Lange termijn Middellange termijn Korte termijn

9 Zonnevlekken Chinezen Galileo Galilei Ontdekking cyclus -Schwabe Differentiële rotatie - Carrington Link uitbarstingen-vlekken Wolfgetal Chinezen Galileo Galilei Ontdekking cyclus -Schwabe Differentiële rotatie - Carrington Link uitbarstingen-vlekken Wolfgetal

10 Wolf’s correlatie: gefundeerd giswerk R=10G+S WOLF-rationaliteit Groep-telling heeft hetzelfde gewicht dan vlek-telling Fysisch inzicht: Index voor zonneactiviteit  emerging magnetic flux  ontstaan van zonnevlekken  wanneer B verdwijnt (plages): geen bijdrage tot R WOLF-rationaliteit Groep-telling heeft hetzelfde gewicht dan vlek-telling Fysisch inzicht: Index voor zonneactiviteit  emerging magnetic flux  ontstaan van zonnevlekken  wanneer B verdwijnt (plages): geen bijdrage tot R W=10 G + S S number of sunspots G number of sunspot groups

11 R=K (10 G + S) S number of sunspots G number of sunspot groups K reduction coefficient, scaling factor, quality index Wolf number Sunspot Number= K*Wolf number The International Sunspot Number: Ri INDEX: Added number or letter that orders a parameter in a category Volgende correlatie Wolfer

12 Zonnevlekken Lange termijn Maunderminimum De Kleine Ijstijd Maunderminimum De Kleine Ijstijd Dalton Minimum

13 Evidente invloeden

14 middellange termijn Zonnevlekken Bin – periode – gewogen gemiddelde

15 Middellange termijn Zonnestraling

16 Middellange termijn

17 Korte termijn: weer Het zonneweer is het geheel aan fenomenen waarbij energie op een impulsieve manier wordt vrijgegeven in de zonne- atmosfeer, en die gegenereerd wordt door de evolutie en brutale transformatie van magneetvelden die doorheen het zonneoppervlak lopen.

18 Solar-Terrestrial Centre of Excellence Energieverlies

19 Solar-Terrestrial Centre of Excellence Energieverlies Fysische herformulering

20 Solar-Terrestrial Centre of Excellence Klimaat - weer

21 Solar-Terrestrial Centre of Excellence De rimpels in het klimaat het weer

22 Solar-Terrestrial Centre of Excellence tijdsschalen van het weer

23 Solar-Terrestrial Centre of Excellence SOHO/EIT: EUV

24 Solar-Terrestrial Centre of Excellence GOES satellite: X-rays

25 Solar-Terrestrial Centre of Excellence SOHO/LASCO – coronograaf de ruimte rondom

26 Magnetische koppeling De zonnedipool Snelle wind Trage wind Open magneetveld lijnen Gesloten veldlijnen Heliosferisch stroomvlak Massa Particles

27 De magnetosphere Massa Particles

28 Magnetisch tapijt

29 Lokaal magneetveld

30 Lussen - dipool

31 Van Zon tot Aarde CME Coronale gaten Magnetisch veld CME Coronale gaten Magnetisch veld 10cm flux Straling-Vlammen Dagelijkse Voorspelling Fast alerts Bulletins Dagelijkse Voorspelling Fast alerts Bulletins Massa-Zonnewind Geomagnetisme Deeltjes - Protons Korte termijn

32 De zonneatmosfeer Zonnevlammen Korte termijn e.m. Golven volgen NIET de magnetische veldlijnen Een zonnevlam bestaat uit een brutale en kortstondige verhitting van een beperkt plasmavolume van de zonneatmosfeer, dat tot minstens 10 7 K wordt verhit. Deze verhitting is een gevolg van een snelle herschikking of reorganisatie van het magneetveld.

33 Zonnevlammen Korte termijn KlasseMaximum Flux log 10 (P) in Wm -2 A-8 B-7 C-6 M-5 X-4

34 Zonnewind De zonnewind, met haar variaties in snelheid, dichtheid, maar ook in het magneetveld, kan de magnetosfeer samendrukken en vervormen. Bovenop de gewone zonnewind kunnen zich twee soorten geo-effectieve fenomenen voordoen: • Niet eruptieve structuren: – magnetische sectoren en snelle stromen (coronale gaten). – terugkerende en lichte storingen • Eruptieve structuren: – CME's. – oorzaak van sterkere storingen. Korte termijn – Interplanetair magnetisch veld

35 Zonnewind radiaal

36 Deeltjes Korte termijn – Interplanetair magnetisch veld

37 Deeltjes volgens IMF

38 Voorspellen Kansrekenen

39 Verstoring op aarde Straling Massa Deeltjes

40 De Zon imponeert