Cursus bijengezondheid

Presentatie over: "Cursus bijengezondheid"— Transcript van de presentatie:

1 Cursus bijengezondheid
NBV Cursus bijengezondheid deel 2

2 Het herkennen van ziekten
Gezond broed De ontwikkeling in het voorjaar Observatie Ziekte beelden Overzicht ziekten en plagen Bijengezondheid NBV

3 Gezond broed Bijengezondheid NBV

4 Gezond broed Mooi aaneen gesloten broed
Weinig open cellen tussen het gesloten broed Deksels droog en enigszins bolvormig Larven zijn parelwit van kleur Larven liggen in de karakteristieke C-vorm Bijengezondheid NBV

5 Gezond broed Bijengezondheid NBV

6 De ontwikkeling in het voorjaar
Is goed te volgen op de bodemlade In de winter 5 straten bezet Doorzichtige wasplaatjes en veel stuifmeel Na een paar weken mooi weer 9 straten bezet Volken die achterblijven kunnen ziek zijn Bijengezondheid NBV

7 Ontwikkeling gezond volk
In de winter : een vijftal ramen bezet Een paar weken mooi weer :10 ramen bezet Eind april : 20 ramen bezet, 12 ramen broed Eind mei : de bijen puilen de kast uit Bijengezondheid NBV

8 Herkennen van bijenziekten
Op afstand van de kast Voor de kast Op de bodemlade In het broednest Bijengezondheid NBV

9 Op afstand van de kast Vliegen de bijen massaal
Brengen ze veel stuifmeel naar binnen Vliegen de bijen te vroeg of te lang door Vliegen de bijen bij te koud weer Bijengezondheid NBV

10 Voorzijde kast en op de grond
Vuil op de vliegplank of tegen de wand Dode bijen of mummies Hangen veel bijen voor de kast Krabbelaars voor de kast Bijengezondheid NBV

11 Voordeel van de bodemlade
Je hoeft de kast niet steeds te openen Van de bodemlade is veel af te lezen De ontwikkeling van het volk is goed volgen Vooral in de koude periode is de bodemlade een uitstekend middel om het volk te controleren Bijengezondheid NBV

12 Lezen van de bodemlade Hoe groot is het broednest
Veel stuifmeel op de bodem Doorzichtige wasplaatjes of bolle deksels Varroamijten of andere dieren Bijengezondheid NBV

13 De volwassen bijen Hoe reageert het volk op aanraken kast
Bruist het kort op en wordt weer stil ? Beschadigde of misvormde vleugels Veel donkere glimmende bijen Bijengezondheid NBV

14 Afwijkingen in het broednest
Onregelmatig of gaten patroon Uitpuilende bolle deksels Dode larven of verdroogde resten Deksels met gaten of stinkend broed Bijengezondheid NBV

15 Hoe stel je de juiste diagnose
Bij een ziekte behoren bepaalde symptomen Sommige symptomen komen bij meerdere ziekten voor Een diagnose is niet altijd eenvoudig te stellen Vaak is aanvullend laboratoriumonderzoek nodig Raadpleeg de overzichtstabellen van ziektebeelden en ziekten Raadpleeg bij twijfel de bijengezondheidscoördinator Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

16 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel ziektebeelden No Waar Verschijnsel
Mogelijke ziekte of plaag Aanvulling 1 Voor de kast of op de bodem Dode bijen Niet eenvoudig te bepalen Aanvullend onderzoek nodig 2 Voor de kast Krabbelaars Virusinfectie Nosema Tracheeën mijt ½ kg bijen voor de kast 3 Vliegplank en voorwand Ontlasting Roer Bruine vlekken Druppelvormige vlekken Amoebe Gele kleur Meiziekte Pasta achtig 4 Vliegplank en op de grond Stukjes was en raat Roverij Bijen vluchten bij openen kast 5 Witte of gekleurde mummies kalkbroed Wit of grijs/zwart Steenbroed Groengeel, grijs of zwart 6 Bodemlade Bruine ovale mijten varroabesmetting 7 In de kast Besmeurde raten Smerige celranden Gele ontlasting 8 In het broed Dode larven Kakbroed Zakbroed Zak gevuld met vloeistof Amerikaans vuilbroed Trekt slijmachtige draad Europees vuilbroed Onnatuurlijke houding Bijengezondheid NBV

17 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel ziektebeelden 9 In het broed
Open cellen tussen gesloten broed Inteelt Hagelschot AVB en EVB 10 Onregelmatig broednest AVB Gronderige leemachtige geur EVB Geur van rottend materiaal Virusinfectie Verhouding bijen/broed fout 11 Celdeksels Ingezonken 12 Kleine gaatjes Kalkbroed Karakteristieke vormen 13 Celdeksel Bolle deksels Bultbroed Dar in werkstercel 14 Cellen Meerdere eieren Leggende werkster Wordt bultbroed 15 Bruine mijten Varroa Bruine ovale vorm Tropilaelaps Kleiner dan varroa 16 Witte kristallen ontlasting 17 Dode bijen Honger Met de kop naar binnen 18 Raten Tunnels van wit spinsel Wasmot Bijengezondheid NBV

18 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel ziektebeelden 19 Raten en spleten
Witte lange larven Wasmot Maken spinsel Kleine kastkever Laten slijmspoor achter 20 Op de ramen Zwarte kevertjes 21 Roodbruine ovale mijten Tropilaelaps Mijten rennen over de raat 22 Op de bijen Kleine mijten of luizen Varroa Bruine ovale vorm Tropilealaps Kleiner dan varroa Bijenluis Kop, borst en staartstuk 23 Volwassen bijen Misvormde vleugels DWV 24 Volk als geheel Trage ontwikkeling Niet eenvoudig te bepalen Aanvullend onderzoek nodig Bijengezondheid NBV

19 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel bijenziekten No Naam Soort
Bijbehorende ziektebeelden 1 Kalkbroed schimmel - wit/gele of groen/grijze mummies - mummies los in de cellen of de bodem, op de vliegplank of voor de kast op de grond 2 Steenbroed - wit/grijze of lichtgroen/bruine mummies mummies zitten vast in de cellen 3 AVB bacterie - draden trekkend - lege cellen, ingevallen deksels, gaatjes in de deksels - raten hebben bruin beige kleur en hebben gronderige leemachtige geur - ingedroogde korst zit vast in de cel 4 EVB bacteriën - niet draden trekkend - larven zijn verkleurd en liggen gedraaid in de cel. Zurige geur of zweetvoetengeur - soms verzegeld broed met ingezakte celdeksels of met gaatjes - ingedroogde korst ligt los in de cel 5 Zakbroed virus - streklarf kleurt eerst bruin/zwart - de kop knikt voorover larve lijkt net een met vloeistof gevuld blaasje 6 DWV gekreukelde of nauwelijks ontwikkelde vleugels. 7 APV broedafwijkingen lijkend op EVB verschijnselen 8 Overige virussen - krabbelende, lusteloze bijen, soms met trillende vleugels - broedafwijkingen, hagelschot, afwijkende larven en verzegeld broed - haarverlies en zwartkleuring van de volwassen bijen - volken ontwikkelen zich niet goed Bijengezondheid NBV

20 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel bijenziekten 9 Nosema eencellige
- ontlasting op de onbezette raten en bij vlieggat of vliegplank - te weinig bijen in verhouding tot het broednest - trage voorjaarsontwikkeling 10 Amoebe - hetzelfde als nosema. Microscoop onderzoek nodig. 11 Roer verstopping - besmeurde raten en vliegplank 12 Meiziekte - schudden met hun achterlijf om tot ontlasting te komen 13 Hagelschot moer - opvallend veel broedloze cellen 14 Bultbroed - onregelmatig broednest met bolle deksels 15 Varroa mijt - mijten op de varroa-bodem 16 Acarapis - ½ kg bijen krabbelen voor de kast na de eerste reinigingsvlucht - volken ontwikkelen zich slecht. Weinig vliegactiviteit 17 Tropilaelaps - mijten in het volk 18 Bijenluis vlieg - vooral op de kop van de koningin 19 Wasmot Mot - lange tunnels met spinsels in de raten Bijengezondheid NBV

21 Bijenziekten Broedziekten Ingewandsziekten
Mijten, luizen, motten en kevers Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

22 Broedziekten Kalkbroed en steenbroed AVB en EVB Zakbroed
DVW, APV en overige virusziekten Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

23 Kalkbroed Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

24 Ziektebeeld Kalkbroed
Larven sterven na het sluiten van de cel Kleine gaatjes in de celdeksels Dode larven verharden Kleuren wit of grijszwart Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

25 Verspreiding Kalkbroed
Schimmel kan drie jaar besmettelijk blijven Sporen blijven overal aan kleven Uitwisseling van materialen Vervliegen van bijen Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

26 Preventieve maatregelen
Houd sterke en krachtige volken Raten regelmatig vernieuwen Kleine volken warm houden Desnoods koningin vervangen Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

27 Amerikaans vuilbroed Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

28 Ziektebeeld AVB Onregelmatig broednest
Veel open cellen tussen gesloten broed Ingezonken celdeksels bij gesloten broed Openingen in een aantal celdeksels Gronderige leemachtige geur Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

29 Draden trekken bij AVB Bijengezondheid NBV

30 Verspreiding AVB De imker is de grootste verspreider
Uitwisseling van materialen Vervliegen of beroving ziek volk Reizen naar gebied met besmette volken Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

31 AVB : meldingsplichtige ziekte
Informeer het bestuur van de afdeling Melden bij Het adres vind je in het bijenblad Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

32 Europees vuilbroed Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

33 Ziektebeeld EVB Larf sterft voordat de cel gesloten is.
Larf ligt in een onnatuurlijke houding Dode larf verkleurt geel/bruin Je kunt geen draden trekken zoals bij AVB Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

34 Verspreiding EVB De imker is de grootste verspreider
Uitwisseling materialen Vervliegen en roven uit besmet volk Reizen met de volken Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

35 Maatregelen bij EVB Zwakke of erg zieke volken opruimen
Raten vernietigen en kast ontsmetten Sterk volk op schone raat zetten Voer een varroabestrijding uit Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

36 Virussen SVB : zakbroedvirus DWV : Deformed wing virus
ABPV : Acute bee paralysis virus Overige virussen Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

37 De virussen zitten overal
In de honing In het stuifmeel In het bijenbrood In het broed In de koningin In de eieren In het sperma In het voedersap Op de volwassen bijen In de uitwerpselen Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

38 Het transport van virussen
door de varroamijt door luchtcirculatie door voedseloverdracht door fysisch contact door de ontlasting door het sperma door de eierstokken door vervliegen door roverij door de imker Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

39 Ziektebeeld Verhouding bijen en broed is uit balans
Oriëntatie problemen en sterker vervliegen Krabbelaars voor de kast Haarverlies, verkleuring en broeduitval Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

40 Preventieve maatregelen
Raat vernieuwing Varroabestrijding Resistente volken telen Hygiënisch imkeren Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

41 Pauze Bijengezondheid NBV

42 Zakbroed ( SVB ) Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

43 Ziektebeeld Zakbroed Larven verkleuren van parelwit naar geel
Dode larven lijken op gevulde blaasjes Resten hebben een kenmerkende vorm Resten zijn gemakkelijk te verwijderen Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

44 De gevolgen van zakbroed
Oriëntatie stoornissen Trage ontwikkeling, verkorte levensduur Minder stuifmeel verbruik Minder stuifmeel verzamelen Verlies aan broed Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

45 Maatregelen bij zakbroed
Er is geen specifieke behandeling Besmette raten vervangen Bij ernstige besmetting moer vervangen Zakbroedvirus maar paar weken infectieus Bijengezondheid NBV

46 Hoe behandel je een broedziekte
De grootste deel van de infectie zit in het broed Verwijder besmette ramen Hang schone ramen of kunstraat in Zet desnoods een heel volk op kunstraat Eventueel samen met een varroabestrijding Bijengezondheid NBV

47 Algemeen advies broedziekten
Besmette ramen vernietigen Vervangen door schone raat Desnoods het hele volk op schone raat Kast eerst uitboenen en ontsmetten Bijengezondheid NBV

48 Ingewandsziekten Nosema apis en Nosema cerana Amoebe Roer Meiziekte
Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 2

49 Nosema Apis Bijengezondheid NBV

50 Nosema ontlastvlekken
Bijengezondheid NBV

51 Ziektebeeld Nosema Apis
Trage ontwikkeling Overmatige sterfte Krabbelende bijen voor de kast Bijen kunnen niet vliegen en hangen bij elkaar Bijengezondheid NBV

52 Verspreiding Nosema Apis
Zwermen Verenigen Overhangen besmette raten Vervliegen Bijengezondheid NBV

53 Diagnose door darmonderzoek
Gezond Ziek Bijengezondheid NBV

54 Maatregelen Nosema Apis
Verdwijnt bij een goede dracht in het voorjaar Schone raat geven Materiaal waarmee gewerkt wordt ontsmetten Imker met sterke volken Bijengezondheid NBV

55 Nosema Cerana Begin deze eeuw in Europa ontdekt
Is in een groot aantal volken aangetoond Nog geen eenduidig behandel advies Zelfde voorzorgen en maatregelen bij N. Apis Bijengezondheid NBV

56 Ziektebeeld Amoebeziekte
Diarree, altijd gele ontlasting Jonge bijen warmen zich op in de zon en lopen weg, ze kunnen niet vliegen Vanaf einde winter tot ongeveer mei Treedt meestal op in combinatie met Nosema Bijengezondheid NBV

57 Verspreiding Amoebeziekte
Door diarree in de kast terecht Door vervliegen en roverij Verenigen Uitwisselen besmet materiaal Bijengezondheid NBV

58 Maatregelen bij Amoebeziekte
Materiaal ontsmetten Schone drinkplaats Opruimen ernstig zieke volken Imker met sterke volken Bijengezondheid NBV

59 Roer Bijengezondheid NBV

60 Ziektebeeld Roer Opgezwollen achterlijf
Bijen vliegen zelfs bij slecht weer Typische bruine ontlastvlekken Smerige celranden en besmeurde raat Bijengezondheid NBV

61 Verspreiding Roer Is geen besmettelijke ziekte
Ontstaat als bijen zich niet kunnen ontlasten Treedt op na lange winterzit Onzuiverheden of te veel stuifmeel in het voer Bijengezondheid NBV

62 Maatregelen bij Roer Volk in schone kast op kunstraat
Kast schoonboenen en afvlammen Verdund suikerwater 2 : 3 voeren Volk klein houden Zwaar zieke volken niet behandelen : opruimen Bijengezondheid NBV

63 Preventieve maatregelen
Sterke volken inwinteren Inwinteren met zuiver voer Niet met heidehoning inwinteren Voorkom verstoringen tijdens winterzit Bijengezondheid NBV

64 Andere problemen Hagelschot Bultbroed Leggende werkster Honger
Bijengezondheid NBV

65 Hagelschot Bijengezondheid NBV

66 Hagelschot wijst op inteelt
Te veel paren met verwante darren Achteruitgang in genetische variatie Veroorzaakt diploïde darren Bijengezondheid NBV

67 Diploïde darren Een dar heeft 16 enkele chromosomen
Diploïde dar heeft 16 paar chromosomen Deze larven worden herkend Werksters verwijderen ze onmiddellijk Bijengezondheid NBV

68 Bepaling percentage hagelschot
Snijdt een parallellogram uit Zijden 10 cellen = 100 cellen Leg dit op een raam met broed Tel het aantal open cellen Maximaal 15 open cellen Anders de moer vervangen Bijengezondheid NBV

69 Bultbroed Bijengezondheid NBV

70 Hoe ontstaat bultbroed ?
Onbevruchte eieren in werkstercellen Een jonge moer die het nog moet leren Een onbevruchte moer of het sperma is op Een leggende werkster Bijengezondheid NBV

71 Maatregelen bij bultbroed
Bij een jonge moer even afwachten Een onbevruchte of oude moer vervangen Leggende werkster : volk opruimen Bijengezondheid NBV

72 Leggende werkster Bijengezondheid NBV

73 Maatregelen bij leggende werkster
Kenmerk : meerdere eieren in een cel Het is beter de kast op te ruimen Sla alle ramen 5 meter voor de stal af Vernietig de ramen, maak de kast schoon Bijengezondheid NBV

74 Honger Bijengezondheid NBV

75 Ziektebeeld bij honger
Kenmerk : bijen zitten dood diep in de cel Oorzaak : te weinig voer in de kast Voorzorg : altijd twee volle ramen met voer Winter : afstand wintertros naar voer te groot Bijengezondheid NBV

76 Einde les 2 Vragen of opmerkingen ? Bijengezondheid NBV