Centrum Vlaamse Architectuurarchieven. INHOUD I.Ontstaanscontext CVAa II.Stand van zaken werking & projecten: beleidsperiode 2003-2007 III. Toekomstperspectieven:

Presentatie over: "Centrum Vlaamse Architectuurarchieven. INHOUD I.Ontstaanscontext CVAa II.Stand van zaken werking & projecten: beleidsperiode 2003-2007 III. Toekomstperspectieven:"— Transcript van de presentatie:

1 Centrum Vlaamse Architectuurarchieven

2 INHOUD I.Ontstaanscontext CVAa II.Stand van zaken werking & projecten: beleidsperiode 2003-2007 III. Toekomstperspectieven: beleidsperiode 2008-2012 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 III. 2008-2012

3 INHOUD I. Ontstaanscontext ∙ architectuurarchieven ∙ context ∙ organisatie ∙ missie II. 2003-2007 III. 2008-2012 Wat zijn architectuurarchieven ? Ruime definitie: alle archiefstukken die betrekking hebben op de gebouwde omgeving - gerealiseerde projectdossiers en niet gerealiseerde ontwerpen/denkoefeningen - archieven van architecten (privaatrechtelijke archieven) - archieven van opdrachtgevers - archieven bij overheden (publiekrechtelijke archieven) - gemeenten (bouwdossiers, …) - provincies - gewesten, nationale overheid

4 INHOUD I. Ontstaanscontext ∙ architectuurarchieven ∙ context ∙ organisatie ∙ missie II. 2003-2007 III. 2008-2012 - archieven bij grote (publieke) bouwheren - huisvestingsmaatschappijen - NMBS - bedrijven - … - archieven van onderwijsinstellingen voor architectuur - archieven van ‘woonexperts’ - archieven van restaurateurs - …

5 INHOUD I. Ontstaanscontext ∙ architectuurarchieven ∙ context ∙ organisatie ∙ missie II. 2003-2007 III. 2008-2012  Diversiteit aan archiefvormers  Architectuur met de kleine ‘a’ en grote ‘A’  Architectuur complex ‘van stoel tot stad’ -aannemers, bouwondernemingen -interieurontwerpers, meubelmakers, … -studiebureaus, … -culturele actoren  ‘core business CVAa’: privaatrechtelijke architectenarchieven

6 INHOUD I. Ontstaanscontext ∙ architectuurarchieven ∙ context ∙ organisatie ∙ missie II. 2003-2007 III. 2008-2012 Meerlagigheid - briefwisseling - bestekken - plannen, schetsen, calques, afdrukken, … - maquettes - efemera (stalen, documentatiematerialen, …) - foto’s - … Publiek- en privaatrechtelijke archieven Eigen noden op vlak van inventarisatie, materiële zorg, selectie, beschrijving, ontsluiting, bewaarplaats, bewaartermijn, …

7 INHOUD I. Ontstaanscontext ∙ architectuurarchieven ∙ context ∙ organisatie ∙ missie II. 2003-2007 III. 2008-2012 I. Ontstaanscontext CVAa Voorgeschiedenis (institutioneel) -Eind jaren 1960: private initiatieven AAM – Sint-Lukasarchief -1987: Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen -2002: Archiefdecreet Vlaamse Gemeenschap: architectuur als cultureel thema erkend 2003: ° CVAa bij VAi (°2001)

8 INHOUD I. Ontstaanscontext ∙ architectuurarchieven ∙ context ∙ organisatie ∙ missie II. 2003-2007 III. 2008-2012 Organisatie Juridisch: vzw Vlaams Architectuurinstituut Huisvesting: deSingel Personeel: vast - coördinator: Tom Avermaete 2003-2006, Sofie De Caigny v.a.11/2006 - archivaris: Annelies Nevejans - kunsthistorica, projectleider: Bregje Provo project - architect: Karina Van Herck - Eva Van Regenmortel stage UGent, kunstgeschiedenis Adviesraad: overlegplatform voor experts

9 INHOUD I. Ontstaanscontext ∙ architectuurarchieven ∙ context ∙ organisatie ∙ missie II. 2003-2007 III. 2008-2012 Missie Het CVAa wil ten dienste staan van al wie met privaatrechtelijke architectuurarchieven in Vlaanderen te maken heeft. Daartoe wil het: -kennis en expertise over architectuurarchieven opbouwen en verspreiden, -als archiefcoördinatiecentrum een platform bieden voor overleg en kennisuitwisseling en aanspreekpunt zijn, -een gedifferentieerd publiek sensibiliseren voor het belang van architectuurarchieven als collectief erfgoed, - een duurzame bescherming/bewaarplaats voorzien voor architectuurarchieven ≠ eigen depot

10 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart III. 2008-2012 II. Beleidsperiode 2003-2007 ⇨ Stafkaartonderzoek 1. Overzicht op ‘veld’ van architectuurarchieven - Archiefvormers - Archiefbeheerders - Beleidskader - Gebruikers, publiek, valorisatie 2. Spanningsvelden/uitdagingen in kaart gebracht // ‘Acties’ CVAa gedefinieerd en opgenomen 3. Toekomstperspectieven gedefinieerd  beleidsperiode 2008-2012  Downloaden via: www.cvaa.be

11 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart III. 2008-2012 Bevindingen - Veelheid aan archiefvormers, cfr. definitie architectuurarchieven - Reflecteert in: veelheid aan archiefbewaarplaatsen - Gespecialiseerde architectuurarchiefinstellingen -APA -Sint-Lukasarchief -Archives d’Architecture moderne - Documentatiecentra - Stads-, provincie- en gemeentearchieven - Rijksarchieven - Archiefinstellingen op basis van maatschappelijk-filosofische stromingen - Thema-archieven - Musea - Onderwijs- en onderzoeksinstellingen - Heemkundige kringen - Privé bezit

12 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart III. 2008-2012 Enkele belangrijke aandachtspunten 1.Versnippering van bewaarplaatsen  versnippering van kennis, expertise, inventarisatiesystemen, compatibiliteit, …  inefficiënte inzet van kennis en middelen  ontoegankelijk veld voor onderzoekers  beperkte valorisatie 2. Cruciaal moment voor archief: overlijden archiefvormer, erfgenamen worden verantwoordelijk voor het archief  Emotionele waarde: selectie van ‘mooie’ stukken  Commerciële waarde: selectie van ‘mooie’ stukken  Versnippering bibliotheek, briefwisseling, plannen, maquettes, …  Sensibilisering, cfr. geen juridische zeggingskracht

13 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart III. 2008-2012 3. Versnippering binnen archiefbestanden  nood aan integrale ‘virtuele’ toegangen die archief als geheel beschrijft 4. Digital born material  bedreiging leesbaarheid architectuurarchieven vanaf +/- 1990  nood van archiefbeheerders + architecten  eigen aan zeer veel soorten archieven (generiek), maar architectuurarchieven daarbij ook specifieke problematiek

14 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart III. 2008-2012 5. Archiefvormers en bewaarinstellingen  Verplichte bewaring na oplevering: 10 jaar Geen verplichting: ontwerpproces, wedstrijdarchieven, … Canonbevestigend Archief is geen prioriteit in architectenbureau  Deponeren van het archief Voorkeur architect, ‘prestige’, affiniteit en vertrouwen Acquisitieprofielen van bestaande gespecialiseerde instellingen (APA, KADOC, AAM) ‘dekken’ niet het hele landschap ‘Moeilijke’ stukken: plannen, maquettes, efemera, …

15 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart III. 2008-2012 ⇨ Accenten werking CVAa 1.Overleg, coördinatie - adviesraad, structureel - projectmatig 2. Expertise ontwikkelen en doorgeven - internationaal netwerk - vertalen naar ‘Vlaamse noden’ - stuk integratie van de sector - onderzoekswereld koppelen aan andere actoren in het veld van architectuurarchieven 3. Overdrachten, registratie 4. Sensibiliseren - archiefvormers - archiefbeheerders - brede publiek

16 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart ∙ registratie ∙ overdrachten ∙ handleidingen ∙ partnerships ∙ Focus ∙ publiek ∙ website III. 2008-2012 ⇨ prospectie & registratie -bestaande gegevens actualiseren, aanvullen, bijwerken -bijkomende prospectie naar archieven & archiefvormers ⇨ databank architectuurarchieven www.cvaa.be

17 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart ∙ registratie ∙ overdrachten ∙ handleidingen ∙ partnerships ∙ Focus ∙ publiek ∙ website III. 2008-2012 ⇨ overdrachten & bruiklenen -modelcontracten voor overdracht & bruikleen -begeleiden overdrachttrajecten

18 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart ∙ registratie ∙ overdrachten ∙ handleidingen ∙ partnerships ∙ Focus ∙ publiek ∙ website III. 2008-2012 ⇨ handleiding architectuurarchieven - Handleiding Architectuurarchieven: Inventarisatie - Handleiding Architectuurarchieven: Materiële zorg In voorbereiding : - Handleiding Architectuurarchieven: Selectie & Beschrijven

19 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart ∙ registratie ∙ overdrachten ∙ handleidingen ∙ partnerships ∙ Focus ∙ publiek ∙ website III. 2008-2012 ⇨ partnerships A) behoud en beheer - archief Team Vlaams Bouwmeester - archieven sociale huisvestingsmaatschappijen - Contactavond Roerend Kerkelijk Erfgoed B) valorisatie - erfgoeddag

20 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart ∙ registratie ∙ overdrachten ∙ handleidingen ∙ partnerships ∙ Focus ∙ publiek ∙ website III. 2008-2012 ⇨ Focus Architectuurarchieven Huib Hoste (1881-1957) Isia Isgour (1913-1967) …

21 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart ∙ registratie ∙ overdrachten ∙ handleidingen ∙ partnerships ∙ Focus ∙ publiek ∙ website III. 2008-2012 ⇨ Geïntegreerde projecten tentoonstelling publicatie Publieks- werking Onderzoek Geïntegreerd project Archieven

22 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart ∙ registratie ∙ overdrachten ∙ handleidingen ∙ partnerships ∙ Focus ∙ publiek ∙ website III. 2008-2012 ⇨ Geïntegreerde projecten Wonen in Welvaart. Woningbouw en wooncultuur in Vlaanderen, 1948-1973

23 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 ∙ stafkaart ∙ registratie ∙ overdrachten ∙ handleidingen ∙ partnerships ∙ Focus ∙ publiek ∙ website III. 2008-2012 ⇨ website = informatie- & kennisplatform www.cvaa.be - databank architectuurarchieven - studiedagen, tentoonstellingen, publicaties,… - partnerships, projecten,… - links, informatiefiches,…

24 III. Beleidsperiode 2008-2012  Grotendeels continueren van instrumenten en acties  Meer inzetten op netwerk en samenwerking Structureel - Digitalisering - Acquisitiepolitiek, Vlaams collectieplan - Inventarisatie, ontsluiting Projectmatig - Gekwetst Gewest (geïntegreerd project)  Nieuw erfgoeddecreet (integratie bestaande erfgoed- en archiefdecreet): 2010 - landelijk thematisch expertisecentrum INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 III. 2008-2012

25 Gekwetst Gewest KADER: ruimer wederopbouwproject ⇨ doelstellingen •lokaliseren archieven wederopbouw Westhoek •sensibiliseren archiefbeheerders •thematisch archievenoverzicht •historiek archiefstukken •ontsluiting erfgoed INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 III. 2008-2012 ∙ Gekwetst Gewest

26 ⇨ partners Centrum Vlaamse Architectuurarchieven Provinciebestuur West-Vlaanderen - Gebiedsgerichte werking cultuur regio Westhoek Provinciaal Archief West-Vlaanderen Stadsarchief Diksmuide Provinciebestuur West-Vlaanderen – Dienst Cultuur CO7 INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 III. 2008-2012 ∙ Gekwetst Gewest

27 ⇨ institutioneel •Projectsubsidie Vlaamse Gemeenschap (39 000 euro) •Bijkomende subsidie 7500 euro provincie West-Vlaanderen: werkingsmiddelen •Gesubsidieerd voor 1 jaar, aanvraag fase 2 •Eva Van Regenmortel, projectleider fase 1 •CVAa / West-Vlaanderen •Focus: Publiekrechtelijke wederopbouwarchieven •Privaatrechtelijke wederopbouwarchieven: cfr. stafkaart onderzoek CVAa = structureel INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 III. 2008-2012 ∙ Gekwetst Gewest

28 ⇨ resultaten •integraal archievenoverzicht (publiek & privaat) •eenvormig ordeningsschema & beschrijvingsmethodiek •vorming lokale erfgoed- & archiefbeheerders •sensibiliseren lokale partners, erfgoedcellen, heemkundige kringen, publiek,… INHOUD I. Ontstaanscontext II. 2003-2007 III. 2008-2012 ∙ Gekwetst Gewest

29 Centrum Vlaamse Architectuurarchieven www.cvaa.be