Vrije Universiteit Brussel Vakgroep Sociaal Recht.

Presentatie over: "Vrije Universiteit Brussel Vakgroep Sociaal Recht."— Transcript van de presentatie:

1 Vrije Universiteit Brussel Vakgroep Sociaal Recht

2 Professoren:  C. Deneve  M. Magits  W. Rauws  M. Stroobant  G. Vandermeulen  G. Van Limberghen  A. Van Regenmortel

3 Vakgroep Sociaal Recht Assistenten:  C. Coomans  S. Corbanie  J. De Wortelaer  K. Salomez  E. Verheyden

4 Prof.W. Rauws4

5 Prof. G. Van Limberghen5

6 6 Voorstelling  Hoorcolleges  Syllabus: Dienst Uitgaven  Geen examen?

7 Prof. G. Van Limberghen7 Hfdst. 1.Inleiding  1.Begrip  2.Doelstellingen  3. Functies  4. Technieken  5.Geschiedenis

8 Prof. G. Van Limberghen8 Hfdst. 1.Inleiding  1.Begrip  = Normen mbt recht op bestaanszeker- heid als sociaal grondrecht  2.Doelstellingen  Minimuminkomen  Behoud van levensstandaard  Bestrijding van sociale uitsluiting

9 Prof. G. Van Limberghen9 Hfdst. 1.Inleiding  3.Functies  Inkomensvervanging:  Arbeidsinkomen/ Sociaal risico  Inkomensaanvulling:  Bepaalde uitgaven /Sociaal risico  Levensminimum:  Sociaal risico/Behoefte  Preventie, herstel, vergoeding

10 Prof. G. Van Limberghen10 Hfdst. 1.Inleiding  4.Technieken  Sociale verzekering:  Professioneel+categoriaal ≠ volksverzekering  Eigen + afgeleide rechten  Verzekering : bijdragen van groepsleden  Sociaal: antiselectie van risico’s en band tussen premie en uitkering

11 Prof. G. Van Limberghen11 Hfdst. 1.Inleiding  4.Technieken  Sociale bijstand:  Geen bijdragenbetaling  Staat van behoefte  Bestaansmiddelenonderzoek ≠ basisinkomen

12 Prof. G. Van Limberghen12 Hfdst. 1.Inleiding  5.Historische evolutie  Subsidiëring vrijwillige verzekering  Verplichte verzekering:  Van privaat- naar publiekrecht  Medefinanciering door werkgever en staat  Sociale bijstand:  Bismarck/Beveridge: → toenadering  Grondrechten

13 Prof. G. Van Limberghen13 H 2. Socialezekerheidsregelingen 1.Sociale verzekeringen voor werknemers 2.Sociale verzekeringen voor zelfstandigen 3.Sociale verzekeringen voor ambtenaren 4.Socialebijstandsregelingen

14 Prof. G. Van Limberghen14 H 2. Socialezekerheidsregelingen 1. Sociale verzekeringen voor werknemers  Algemeen  Uitbreidingen/uitsluitingen  6 sociale verzekeringen

15 Prof. G. Van Limberghen15 H 2. Socialezekerheidsregelingen 2. Sociale verzekeringen voor zelfstandigen  Algemeen : zelfstandigen+helpers  Uitsluitingen  4 sociale verzekeringen  Sober  Sociale pariteit

16 Prof. G. Van Limberghen16 H 2. Socialezekerheidsregelingen 3. Sociale verzekeringen voor ambtenaren  Bijzonder  Contractueel/statutair  4+2 sociale verzekeringen

17 Prof. G. Van Limberghen17 H 2. Socialezekerheidsregelingen 4.Socialebijstandsregelingen  Algemeen/bijzonder  Levensminimum/bijzondere uitgaven  4 regelingen

18 Regeling Risico WerknemerZelfstandigeAmbtenaarBijstand Arbeidson- gevallen JaNeenJaNeen Beroepsziektes JaNeenJaNeen Ziekte en invaliditeit Ja (Ja) Gezins- bijslagen Ja Werkloosheid Ja(ja)Neen Pensioenen Ja (Ja) Behoefte Neen Ja

19 Prof. G. Van Limberghen19 H 3. Sociale risico’s

20 Regeling Risico WerknemerZelfstandigeAmbtenaarBijstand Arbeidson- gevallen JaNeenJaNeen Beroepsziektes JaNeenJaNeen Ziekte en invaliditeit Ja (Ja) Gezins- bijslagen Ja Werkloosheid Ja(ja)Neen Pensioenen Ja (Ja) Behoefte Neen Ja

21 Prof. G. Van Limberghen21 H 3.Sociale risico’s 1.Arbeidsongeval: oorsprong  1903: burgerlijke immuniteit  1967: ambtenaren

22 Prof. G. Van Limberghen22 H 3.Sociale risico’s 1.Arbeidsongeval: gedekt risico  Arbeidsongeval  Begrip: plotse gebeurtenis, letsel, tijdens en door de uitvoering van de AO  Bewijsrisico: vermoedens  Arbeidswegongeval  Begrip: normaal traject tussen werk- en verblijfplaats(en)  Onbeduidende, beduidende, belangrijke afwijking

23 Prof. G. Van Limberghen23 H 3.Sociale risico’s 1.Arbeidsongeval: functies  Dodelijk:  Begrafeniskosten en –formaliteiten  Renten  Letsel:  Verzorging en prothesen  Tijdelijke en blijvende arbeidsongeschiktheid

24 Prof. G. Van Limberghen24 1.Arbeidsongeval WerkgeverRSZ VerzekeraarFAO Werknemer

25 Regeling Risico WerknemerZelfstandigeAmbtenaarBijstand Arbeidson- gevallen JaNeenJaNeen Beroepsziektes JaNeenJaNeen Ziekte en invaliditeit Ja (Ja) Gezins- bijslagen Ja Werkloosheid Ja(ja)Neen Pensioenen Ja (Ja) Behoefte Neen Ja

26 Prof. G. Van Limberghen26 H 3.Sociale risico’s 2.Beroepsziekte: oorsprong  1927: lijst van beroepsziekten burgerlijke immuniteit  1967: ambtenaren  1994:definitie beroepsziekte

27 Prof. G. Van Limberghen27 H 3.Sociale risico’s 2. Beroepsziekte: gedekt risico  Begrip:  Blootstelling aan beroepsrisico van ziekte, inerent, beduidend groter, volgens medische inzichten  Bewijsrisico:  Lijst van ziekten, lijst van blootstelling

28 Prof. G. Van Limberghen28 H 3.Sociale risico’s 2. Beroepsziekte: functies  Dodelijk:  Begrafeniskosten en –formaliteiten  Renten  Letsel:  Verzorging en prothesen  Tijdelijke en blijvende arbeidsongeschiktheid

29 Prof. G. Van Limberghen29 2.Beroepsziekten WerkgeverLokale overheid RSZRSZPPO FBZ Werknemer/ambtenaar

30 Regeling Risico WerknemerZelfstandigeAmbtenaarBijstand Arbeidson- gevallen JaNeenJaNeen Beroepsziektes JaNeenJaNeen Ziekte en invaliditeit Ja (Ja) Gezins- bijslagen Ja Werkloosheid Ja(ja)Neen Pensioenen Ja (Ja) Behoefte Neen Ja

31 Prof. G. Van Limberghen31 H 3.Sociale risico’s 3.Ziekte en invaliditeit: oorsprong  1894: mutualiteiten  1944: verplichte verzekering  1963:opsplitsing en uitbreiding

32 Prof. G. Van Limberghen32 H 3.Sociale risico’s 3.Ziekte en invaliditeit: gedekt risico  Ziektekostenverzekering  Arbeidsongeschiktheid  Moederschapsrust

33 Prof. G. Van Limberghen33 H 3.Sociale risico’s 3.Ziekte en invaliditeit: functies  Ziektekostenverzekering:  Restitutiestelsel/derdebetalersregeling  Nomenclatuur: verzekerd tarief en remgeld  Grote/kleine risico’s

34 Prof. G. Van Limberghen34 H 3.Sociale risico’s 3.Ziekte en invaliditeit: functies  Arbeidsongeschiktheid :  Vermindering van verdienvermogen wegens letsels of functionele stoornissen tot minder dan één derde van de maatman  Ongeschiktheid tot uitoefening van om het even welke passende beroepsactiviteit

35 Prof. G. Van Limberghen35 H 3.Sociale risico’s 3.Ziekte en invaliditeit: functies  Moederschapsuitkeringen  Voor- en nabevallingsrust  6 weken voor zelfstandigen

36 Prof. G. Van Limberghen36 3.Ziekte en invaliditeit Werkgever RSZ Staat RIZIVlandsbond Werknemer

37 Prof. G. Van Limberghen37 3.Ziekte en invaliditeit Zelfstandige fonds RSVZ RIZIV Staatlandsbond

38 Regeling Risico WerknemerZelfstandigeAmbtenaarBijstand Arbeidson- gevallen JaNeenJaNeen Beroepsziektes JaNeenJaNeen Ziekte en invaliditeit Ja (Ja) Gezins- bijslagen Ja Werkloosheid Ja(ja)Neen Pensioenen Ja (Ja) Behoefte Neen Ja

39 Prof. G. Van Limberghen39 H 3.Sociale risico’s 4.Gezinsbijslagen: oorsprong  Frankrijk: compensatiekassen  1930: verplichte verzekering  1937:zelfstandigen  1965:ambtenaren

40 Prof. G. Van Limberghen40 H 3.Sociale risico’s 4.Gezinsbijslagen: gedekt risico  Rechtstreekse kosten:  Geboorte  Opvoeding en onderhoud  Niet: onrechtstreekse kosten  Inkomstenverlies

41 Prof. G. Van Limberghen41 H 3.Sociale risico’s 4.Gezinsbijslagen: functies  Kinderbijslagen:  basis in functie van rang en situatie  supplementen  Kraamgeld: ‘eerste uitzet’  Adoptiepremie: = juridische geboorte

42 Prof. G. Van Limberghen42 4.Gezinsbijslagen Werkgever RSZ Staat RKW kinderbijslagfondsfonds Werknemer

43 Prof. G. Van Limberghen43 4.Gezinsbijslagen Zelfstandige fonds RSVZStaat

44 Regeling Risico WerknemerZelfstandigeAmbtenaarBijstand Arbeidson- gevallen JaNeenJaNeen Beroepsziektes JaNeenJaNeen Ziekte en invaliditeit Ja (Ja) Gezins- bijslagen Ja Werkloosheid Ja(ja)Neen Pensioenen Ja (Ja) Behoefte Neen Ja

45 Prof. G. Van Limberghen45 H 3.Sociale risico’s 5.Werkloosheid: oorsprong  (gesubsidieerde) werkloosheidskassen  1944: verplichte verzekering  1997: faillisementsverzekering

46 Prof. G. Van Limberghen46 H 3.Sociale risico’s 5.Werkloosheid: gedekt risico  Onvrijwillige werkloosheid  = zonder arbeid noch loon (≠ ontslag)  ≠ ontslag wegens billijke reden, weigering van passende arbeid, onbeschikbaarheid voor de arbeidsmarkt, langdurige werkloosheid

47 Prof. G. Van Limberghen47 H 3.Sociale risico’s 5.Werkloosheid: functies  Werkloosheidsuitkering  Toeslagen bij beroepsopleiding of PWA  Wachtuitkeringen voor schoolverlaters  Onderbrekingsuitkeringen  Brugpensioenen

48 Prof. G. Van Limberghen48 5.Werkloosheid Werkgever RSZ Staat RVA werkloosheidskas Werknemer VDAB

49 Prof. G. Van Limberghen49 5Werkloosheid. Faillissementsverzekering Zelfstandige bijdrage fonds RSVZStaat

50 Regeling Risico WerknemerZelfstandigeAmbtenaarBijstand Arbeidson- gevallen JaNeenJaNeen Beroepsziektes JaNeenJaNeen Ziekte en invaliditeit Ja (Ja) Gezins- bijslagen Ja Werkloosheid Ja(ja)Neen Pensioenen Ja (Ja) Behoefte Neen Ja

51 Prof. G. Van Limberghen51 H 3.Sociale risico’s 6. Pensioen: oorsprong  1844: uitgesteld loon ambtenaren  1924-25: verplichte verzekering Wn  1956:verplichte verzekering Zelfst

52 Prof. G. Van Limberghen52 H 3.Sociale risico’s 6. Pensioen: gedekt risico  Recht op rust  Overlijden van kostwinner  Echtscheiding: gat in de pensioenloopbaan

53 Prof. G. Van Limberghen53 H 3.Sociale risico’s 6. Pensioen: functies  Rustpensioen: duur van loopbaan, gemiddeld inkomen, gezinssituatie  Overlevingspensioen: correcite van loopbaanbreuk  Echtscheiding: aanvulling van loopbaan

54 Prof. G. Van Limberghen54 6.Pensioen Werkgever RSZ RvP Staat Werknemergemeente

55 Prof. G. Van Limberghen55 6.Pensioen zelfstandigegemeente fonds RvP RSVZ Staat

56 Regeling Risico WerknemerZelfstandigeAmbtenaarBijstand Arbeidson- gevallen JaNeenJaNeen Beroepsziektes JaNeenJaNeen Ziekte en invaliditeit Ja (Ja) Gezins- bijslagen Ja Werkloosheid Ja(ja)Neen Pensioenen Ja (Ja) Behoefte Neen Ja

57 Prof. G. Van Limberghen57 H 3.Sociale risico’s 7. Staat van behoefte: oorsprong  1969: GIB + gehandicapten  1971: gewaarborgde gezinsbijslag  1974: bestaansminimum

58 Prof. G. Van Limberghen58 H 3.Sociale risico’s 7. Staat van behoefte: gedekt risico  Minimuminkomen  Wegens staat van behoefte  Wegens bijkomende uitgaven

59 Prof. G. Van Limberghen59 H 3.Sociale risico’s 7.Staat van behoefte: functie  Minimuminkomen  Inkomensvervangende tegemoetkoming, inkomensgarantie voor ouderen, leefloon  Inkomensaanvulling  Gewaarborgde gezinsbijslagen, integratietegemoetkoming, tegemoetkoming voor hulp van derden

60 Prof. G. Van Limberghen60 7.Inkomensgarantie voor ouderen Staat RvP bejaardegemeente

61 Prof. G. Van Limberghen61 8.Tegemoetkomingen voor gehandicapten Staat FinanciënSociale Zaken gehandicaptegemeente

62 Prof. G. Van Limberghen62 9.Sociale integratie Staat behoeftigeOCMW

63 Prof. G. Van Limberghen63 10.Gewaarborgde gezinsbijslag StaatRSZwerkgevers behoeftigeRKW

64 Prof. G. Van Limberghen64 H 4. Formeel recht A.Regelgeving B.Uitvoering C.Financiering D.Handhaving

65 Prof. G. Van Limberghen65 H 4. Formeel recht A.Regelgeving 1.Internationaal •Minimumharmonisatie •Geen rechtstreekse werking •Gelijke behandeling M/V •Coördinatie •Rechtstreekse werking

66 Prof. G. Van Limberghen66 H 4. Formeel recht A.Regelgeving 2.Grondwet •Grondrecht op sociale zekerheid, sociale bijstand en bescherming van de gezondheid •Bevoegdheidsverdeling: federale wetgever

67 Prof. G. Van Limberghen67 H 4. Formeel recht A.Regelgeving 3.Wet •Basiswet per socialezekerheidsregeling •Terugtreden van de formele wetgever •Overkoepelende wetten:Kruispuntbank, Handvest •Inspraak: NAR, ABC, onderhandelingen en overleg

68 Prof. G. Van Limberghen68 H 4. Formeel recht B.Uitvoering 1.Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid • Hoger toezicht • Soms beslissingsbevoegdheid

69 Prof. G. Van Limberghen69 H 4. Formeel recht B.Uitvoering 2.Openbare instellingen • Decentralisatie • Inning van bijdragen, beslissing over recht, soms: betaling van uitkeringen • Bestuursovereenkomsten • Paritair beheer

70 Prof. G. Van Limberghen70 H 4. Formeel recht B.Uitvoering 3.Meewerkende instellingen • Meestal: betaling van uitkeringen • Vrijheid van vereniging • Administratief recht: verplichte verzekering

71 Prof. G. Van Limberghen71 H 4. Formeel recht B.Uitvoering 4.Gemeenten •Aanvragen •Werklozencontrole •OCMW

72 Prof. G. Van Limberghen72 H 4. Formeel recht C.Financiering 1.Financieringsbronnen •Bijdragen, rijkstegemoetkomingen, bijzondere financieringsmiddelen

73 Prof. G. Van Limberghen73 H 4. Formeel recht C.Financiering 2.Basis voor de berekening van bijdragen •Loon: •in geld (waardeerbaar) •Ingevolge de dienstbetrekking •Recht op voordeel •Ten laste van de werkgever

74 Prof. G. Van Limberghen74 H 4. Formeel recht C.Financiering 2.Basis voor de berekening van bijdragen •Beroepsinkomsten: •Netto •Brutering •Referentiejaar

75 Prof. G. Van Limberghen75 H 4. Formeel recht C.Financiering 3.Bijdragenberekening •Werknemers: evenredig percentage •Zelfstandigen: Degressief en hoofd- /bijberoep

76 Prof. G. Van Limberghen76 H 4. Formeel recht C.Financiering 4.Inning en verdeling •RSZ, sociaal secretariaat •Sociaal verzekeringsfonds, RSVZ •RSZPPO •Vrijstellingen en verminderingen •Globaal beheer

77 Prof. G. Van Limberghen77 Schema: inning en verdeling WerkgeverFAO FBZ RKW RSZRIZIVStaat RVA RVP

78 Prof. G. Van Limberghen78 Schema: inning en verdeling