Depressie bij kinderen en jeugdigen

Presentatie over: "Depressie bij kinderen en jeugdigen"— Transcript van de presentatie:

1 Depressie bij kinderen en jeugdigen
Prof.dr. Frits Boer

2 Rogier

3 Depressie bij kinderen en jeugdigen
Depressief syndroom: Affectief Lichamelijk Cognitief

4 Depressie bij kinderen en jeugdigen
Affectief (‘kernsymptomen’) Depressieve stemming Verlies interesse/ plezier DSM-IV kinderen/adolescenten: Óók prikkelbare stemming 1 jaar i.p.v. 2 jaar voor dysthyme stoornis

5 Depressie bij kinderen en jeugdigen
Lichamelijk Gewicht > of < Slaap > of < Agitatie of remming Moeheid Cognitief Gevoelens waardeloosheid/ schuld Niet kunnen concentreren Denken aan dood/ suïcide

6 Depressie bij kinderen en jeugdigen
Leeftijdsspecifieke differentiële depressiemanifestaties (de Wit, 2000) Kernsymptomen in alle fasen aanwezig: Depressieve of prikkelbare stemming Verlies van interesse of plezier Overige symptomen kunnen in loop ontwikkeling verschillen

7 Depressie bij peuters en kleuters
Affectief Angst Agressie Lichamelijk Buikpijn Cognitief Minder symbolisch spel Gedrag Huilerig, zeurderig Overaangepast

8 Depressie in schoolleeftijd
Affectief Angst Lichamelijk Buikpijn, hoofdpijn Cognitief Concentratieproblemen Leerremming Verminderde eigenwaarde Gedrag Ongehoorzaam

9 Jenny

10 Depressie in adolescentie - 1
Affectief Stemmingsschommelingen Schuldgevoel Hypochondrie Piekeren Lichamelijk Vermoeidheid (slaapwaakritme stoornissen) Hoofdpijn, buikpijn

11 Depressie in adolescentie - 2
Cognitief Verminderde eigenwaarde Suïcidale gedachten Gedrag Terugtrekken uit groep leeftijdgenoten Anti-sociaal gedrag Middelen misbruik Seksueel promiscu

12 Depressie bij kinderen en jeugdigen
Voorkomen: Kinderen: 2-4% (meisjes = jongens) Adolescentie: 4-8% (meisjes > jongens) Oorzaak toename adolescentie: Hormonale veranderingen? Schoolverandering? Cognitieve verandering Ander soort depressie?

13 Thirza

14 Depressie bij kinderen óf jeugdigen?
Kinderdepressie: leidt minder tot volwassen depressie minder genetisch bepaald sterker geassocieerd met dysfunctioneren in gezin Nota bene: gemiddeld gesproken!

15 Behandeling Vooral ontwikkeld voor adolescenten
Veelal ‘downward extensions’ van protocollen voor volwassenen

16 Behandeling Park & Goodyer, 2000: Lichte depressie Matige depressie
4 weken: psychoeducatie & steun Bij succes: vervolgen gedurende 3-6 maanden, anders naar: Matige depressie 8 weken: psychologische behandeling (individueel + ouderbegeleiding) Bij onvoldoende reactie: SSRI toevoegen

17 Behandeling Matige depressie Ernstige depressie
Bij succes: vervolgen gedurende 3-6 maanden, anders naar: Ernstige depressie SSRI Psychologische behandeling

18 Behandeling Vervolgbehandeling, na 3-6 maanden staken indien slechts één depressieve episode Bij 2 of meer episoden, nog 1 á 2 jaar onderhoudsbehandeling

19 Behandeling – specifieke aspecten
Psychofarmacologische behandeling: SSRI (fluoxetine ‘Prozac’): Pas op voor (licht verhoogde kans) op zelfmoordgedachten en/of zelfbeschadiging Overweeg dat er mogelijk schadelijke effecten zijn voor het zich ontwikkelende brein

20 Behandeling – specifieke aspecten
Psychologische behandeling: Interpersoonlijke therapie alleen voor adolescenten (IPT-A; Mufson) Cognitieve gedragstherapie ook voor kinderen

21 Cognitieve gedragstherapie
Taking Action (Stark & Kendall, 1996) Pak Aan (Braet e.a., 1997) Geschikt voor kinderen 9 tot 13 jaar

22 Cognitieve gedragstherapie
Probeer er altijd iets aan te doen om je beter te voelen Alleen het positieve zien Kijk er naar als een probleem opgelost moet worden

23 Cognitieve gedragstherapie
Anders denken Analyseer het probleem en zoek het positieve Nooit in een sombere bui blijven hangen

24 Cognitieve gedragstherapie
Affectieve educatie gevoelens herkennen, relatie gedachten-gevoelens, relatie gevoelens-problemen Actie opkikkertjes Probleemoplossend denken gebeurtenissen analyseren, stappenplan, realistischer doelen stellen, positieve zelfevaluaties Cognitieve herstructurering

25 Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve herstructurering opsporen en uitdagen van negatieve gedachten, oefenen met helpende gedachten, oefenen in anders denken, bewijzen zoeken

26 Parallel aan cgt kind Oudercontact Schoolcontact
cognitieve denkstijl beïnvloeden positieve ondersteunen stressfactoren opsporen realistische doelen stellen Schoolcontact positieve feedback remedial teaching