Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?.

Presentatie over: "Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?."— Transcript van de presentatie:

1 Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?

2 Wat is conservatie ↔ restauratie?
C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn originele toestand en zo bewaarbaar maken

3 Wat is papier? Een suspensie van cellulosevezels, gevormd op een zeef, met lijm/ vulstoffen om de samenhang of het uitzicht te verbeteren

4 Wat is een foto? Een beeldlaag (emulsie) op/in een drager (papier,…) met of zonder plastic afwerkingslaag foto ≠ grafisch drukprocédé

5 Vergelijking levensduur van ≠ media

6 Bedreigingen van papier
Temperatuurschommeling: 18 ± 2 °C Vocht: Relatieve vochtigheid: 50 ± 5 % Licht: 50 lux < 75 µW/lm Luchtverontreiniging ( S, N, O3, stof) Ongedierte Mens Rampen

7 Aanbevolen temperatuur en relatieve vochtigheid
Temperatuur (°C) R.V. (%) Lees- of consultatiezaal 20 50±2 Boeken 15 45±2 Perkament / velijn 18±2 50±5 Foto's op papier, zwart/wit of kleur < 20 40±10 Negatieven: polyester en acetaat zwart/wit <20 kleur <2 Film acetaat zwart / wit 12 50±10 <0 30±10 zilvernitraat 2 Dia's 4±10 Microfilms 35±5

8 vochtschade

9 Afbraak door ongedierte
Bacteriën Schimmels Insecten Knaagdieren

10 Afbraak door ongedierte
Bacteriën Schimmels (mech./ EtOH/ γ-straling) 24°C < Topt < 30 °C 70% < R.V. < 100% groeien op het oppervlak produceren enzymen produceren zure en gekleurde stoffen

11 Schimmelaantasting

12 Schimmelaantasting

13 Afbraak door ongedierte
Insecten (γ-straling/vriezen/O2 laag) 15°C < Topt < 35 °C 50% < R.V. < 90% O2 Detecteren met insectenvallen

14 Afbraak door ongedierte
 Boorders dringen diep in het object in + boormeel Houtkever Huisboktor

15 Afbraak door ongedierte
 Bijters vreten het oppervlak aan laten afval achter Tapijtkever Mot

16 Afbraak door ongedierte
 Bewoners leven in de ruimte rond het object vraatschade + uitwerpselen…stank Zilvervisje Kakkerlak Stofluis

17 Aantasting door zilvervisje

18 Afbraak door ongedierte
 Bezoekers zijn aanwezig in de ruimte zonder directe schade aan te brengen Wesp Vlieg

19 Afbraak door ongedierte
Knaagdieren mechanische schade = knabbelsporen of volledig verscheuren

20 Aantasting door muizen

21 Aantasting door muizen

22 Bedreigingen van papier
Temperatuurschommeling: 18 ± 2 °C Vocht: Relatieve vochtigheid: 50 ± 5 % Licht: 50 lux < 75 µW/lm Luchtverontreiniging ( S, N, O3, stof) Ongedierte Mens Rampen

23 Daden van de mens slijtage onjuist gebruik van boeken (scheuren/etiketteren/ fotokopiëren….) Rampen ! gebruik van juiste brandblussers: CO2-blusser ev. nevelspuit

24 Oorlogsaantasting

25 Werkwijze R/ C Schimmel aanwezig = in quarantaine plaatsen
foto’s hanteren met katoenen handschoenen objecten genoeg ondersteunen

26 Werkwijze R/ C Basisgedachte = Alles moet reversibel zijn
Gebruik van heroplosbare lijmen Gebruik van wateroplosbare kleuren bij retoucheren Gebruik van zuurvrij papier Soms ≠ materialen, dus compromissen nodig

27 Werkwijze R/ C  Controle  Reiniging  Herstellen boekblok = papier
 Herstellen boekband  Bewaren

28 Werkwijze R/ C  Object aandachtig onderzoeken Welk materiaal?
Hoe is de opbouw? Wat is het doel?  Kijkobject = EHBO  Gebruiksobject = Restauratie

29 Werkwijze R/ C  Reinigen van het object
Droogreinigen (na wrijf- en watertest!) borstelen smoke sponge of wishab gompoeder gom (Staedtler Mars plastic®) epidermage Smoke sponge = gevulkaniseerd rubber + kleine hoev milde zeep Wishab= gevulkaniseerde latex

30 Droog reinigen: gevoeligheid testen

31 Droog reinigen: borstelen

32 Droog reinigen: smoke sponge

33 Droog reinigen: wishab

34 Droog reinigen: gompoeder

35 Droog reinigen: Staedtler Mars plastic®

36 Laserreiniging

37 Werkwijze R/ C Vochtig reinigen (na controle!) gore-tex®
waterdamp (koud en warm) sprayen vlotten volledige onderdompeling ev. Met chemische solventen

38 Vochtig reinigen: gore-tex®

39 Vochtig reinigen: waterdamp

40 Vochtig reinigen: sprayen
Instelbare druppelgrootte

41 Vochtig reinigen: vlotten & onderdompelen

42 Werkwijze R/ C  Controle  Reiniging  Herstellen boekblok = papier
 Herstellen boekband  Bewaren

43 Werkwijze R/ C  Herstellen van scheuren en lacunes
met gebufferd Japans papier en tarwezetmeellijm (in de handel verkrijgbaar in zelfklevende versie: Lineco / Filmoplast P90) Aanvezelen met papierpulp

44 Herstellen lacune

45 Werkwijze R/ C  Herstellen van boekband
● herstellen bindingen met vlastouw ● herstellen rug met Japans papier en aerolinnen ● herinnaaien katernen of losse bladeren ● hernaaien of fixeren kapitalen naaien conservatiekapitaal ● aanbrengen nieuwe rug (kalfsleder/ perkament/ linnen/ JP getint) ● scharnieren herstellen

46 Herstellen rug

47 Scharnieren herstellen

48 Restauratie fotoalbum

49 Restauratie fotoalbum

50 Restauratie inkttekening op perkament

51 Restauratie prent

52 Werkwijze R/ C Temperatuur & vochtigheid stabiel Papier: T= 18 ± 2 °C
 Bewaren Temperatuur & vochtigheid stabiel Papier: T= 18 ± 2 °C R.V.= 50 ± 2 % Schone lucht regelmatig laten circuleren Zo min mogelijk direct zonlicht N-zijde + ev. UV-filters op raam ≠ soorten lampen T &V niet aan een raam (tocht + vocht)/ niet aan radiator (warm + droog)/ kelder/zolder. Ev. silicagel Lucht: filteren Licht:

53  Bewaren Ongedierte vermijden door gepaste huisvesting door regelmatig schoon te maken (stofzuiger met HEPA-filter) geen optimaal klimaat voor hen te creëren vallen te zetten die alarmeren

54  Bewaren Het object zorgzaam hanteren  zoveel mogelijk vlak bewaren
op/in metalen kasten ! Opgelet voor microklimaten  bij verticale bewaring gelijke formaten groeperen + steunplaat op het eind Geen Eik wasemt azijnzuur uit/ geen MDF mierezuur / geen oliehoudende verf of vernis Vernissen (polyurethaanvernis of acrylaatlatexverf)moeten lang genoeg uitharden

55  Bewaren Het object zorgzaam hanteren
 boek uit boekenrek halen door die ernaast naar achter te duwen, zo komt het boek vrij  boeken eerst in het midden openen  paperclips en nietjes vermijden  notities maken in potlood  mappen en dozen uit zuurvrij materiaal op maat vervaardigd (fasedoos / conservatiedoos)

56  Bewaren Het object zorgzaam hanteren (museumkarton)
 mappen en dozen uit zuurvrij materiaal op maat vervaardigd (fasedoos / conservatiedoos)  zuurvrij = pH-neutrale of gebufferd karton (museumkarton) = plastic zonder weekmakers (PVC) (melinex) Melinex = polyester, polyethyleen of polypropyleen ! Elektrostatisch! Foto’s niet te alkalisch

57 Hoe bewaar ik mijn familiearchief?
in een zuurvrije doos bij een constant klimaat in een stofvrije en donkere ruimte die regelmatig een schoonmaakbeurt krijgt met zorg behandelen