“Studeren is voor mietjes”

Presentatie over: "“Studeren is voor mietjes”"— Transcript van de presentatie:

1 “Studeren is voor mietjes”
Gendersensitieve verklaringen voor het differentieel presteren van jongens & meisjes in het onderwijs Wendelien Van Tieghem Prof. Dr. Mieke Van Houtte

2 Cijfergegevens Zittenblijven:
Merk op: geslachtsverschil begint dus maar echt vanaf middelbaar op te komen! Nl: puberteit & id-ontwikkeling + opkomst masculinity culture Bron: statistisch jaarboek Departement Onderwijs

3 Cijfergegevens Aantal jaar achterstand:

4 Cijfergegevens Jongens Meisjes
Jongens Meisjes Een jaar blijven zitten tijdens de schoolcarrière (Vlaanderen) 45% 30% De schoolbanken verlaten zonder diploma (Vlaanderen) 18% 11% Volgt ASO-onderwijs (Vlaanderen) 55% Volgt bijzonder onderwijs op 11 jaar (Vlaanderen) 60% 40% Start in het hoger onderwijs (België) 55% 67% Bron: Van Landeghem, Goos & Vandamme, Genderjaarboek, 2007

5 Oorzaken Jongens: Slechtere schoolattitudes Minder studiemotivatie
Vaker onaandachtig Vaker storend klasgedrag Minder gedisciplineerd Wijten succes aan talent  niet aan hard werk Huiswerk: jongens beginnen er later aan meisjes werken er ook 2x zo lang aan Storend klasgedrag: luidruchtig zijn klasclown uithangen rondlopen, vrienden duwen, etc

6 Oorzaken OK… Maar WAAROM hebben jongens zo’n houding?
En waarom pas vanaf het middelbaar?

7 Processen Processen in de puberteit: Opnemen genderrollen
Toenemend belang van peers Identiteitsontwikkeling

8 Genderrollen Opnemen genderrollen specifieke geslachtsculturen
Druk tot genderconform gedrag  sterker bij jongens  crossgender gedrag meer aanvaard bij meisjes Filmfragment Opnemen genderrollen neemt sterk belang toe in puberteit (link met specifieke geslachtsculturen) Alsook benadrukken van pressure tot genderconformity & niet stellen van cross-gender gedrag (met uitleg dat cross gender gedrag in onze SL voor meisjes meer aanvaard is: bv broek, carrière OF gezin, …

9 Jongerencultuur (heteroseksuele) populariteit bepaalt status
Peerculture: Socialisatie Sociale druk  linkt met studiecultuur? Maar wat maakt iemand populair? Geslachtsspecifieke jongerenculturen

10 Jongerencultuur Jongens vs meisjes:

11 Jongerencultuur Jongens:  groepsgericht, imago ‘having a laugh’
Uitdagen van autoriteit Ingaan tegen doelen vd school Nadruk op het fysieke Meisjes: intiem, BFF

12 Jongerencultuur Jongens:  groepsgericht, imago  machomannelijkheid
‘having a laugh’ Uitdagen van autoriteit  anti-school Ingaan tegen schooldoelen Nadruk op het fysieke  anti-feminien & homofoob Meisjes: intiem, BFF Studieprestaties minder invloed op populariteit Opmerking: eigenlijk combi van macho-mannelijkheid & anti-feminien & homofoob die leidt tot anti-schoolcultuur!

13 Jongerencultuur Concrete impact op schoolleven:
Afkeer van ‘vrouwelijke’ vakken Afkeer school & studiegedrag Pestgedrag Compenseren met masculien gedrag Cultuur van ‘effortless attainment’ =bewust evenwicht zoeken tss schoolprestaties & masculinity culture Vrouwelijke vakken: taal, kunst, home economics Vb van impact op schoolgedrag high-achieving boys: lijkt meest op dit v highachieving girl in lager. Met ouder w (14 j), steeds midner actief in klas (zelfs minder dan low-achieving boy)

14 Genderidentiteit OK, jongens doen het gemiddeld slechter…
MAAR intra-seksuele verschillen! Goed presterende jongens Laag presterende meisjes  Vaak onzichtbaar in onderzoek EN beleid!

15 Genderidentiteit Procrustes: Focus op genderidentiteit
= hoe mannelijk/vrouwelijk voel je je? Koppeling aan typisch mannelijke/vrouwelijke studiestijlen  Vrouwelijke jongens: beter?  Mannelijke meisjes: slechter? = kijken naar intra-seksuele verschillen

16 Genderidentiteit Aerts, S. (2012) Homojongens >= heterojongens
Lesbische meisjes < heteromeisjes

17 Genderidentiteit Aerts, S. (2012)

18 Genderidentiteit Aerts, S. (2012) Homojongens >= heterojongens
Lesbische meisjes < heteromeisjes = impact genderidentiteit? Lesbische meisjes = kwetsbare positie  voldoen niet aan studentenrol & vrouwelijke rol Procrustes: Niet alleen holebi’s Maar ALLE jongeren!

19 Genderidentiteit Eerste resultaten:
Atypische meisjes = lesbische meisjes Ook kwetsbare positie atypische jongens = identity struggle?  opm: homojongens springen eruit

20 Genderidentiteit Academische self-efficacy Gender identiteit

21 Genderidentiteit Eerste resultaten:
Typische meisjes steken erboven uit  overeenkomst tss vrouwelijke & studentenrol = versterkend proces? Belangrijke impact van welbevinden! = werken op aanvaarding

22 Beleid Wat kunnen we doen aan: Genderconformiteit Machocultuur
Identiteit ?

23 Genderidentiteit Genderidentiteit: Valt wrsch zelf niet te veranderen
Wel belangrijke impact welbevinden! Dus werken op aanvaarding! Genderid valt zelf wrsch niet te veranderen… EN ook niet wenselijk! Mensen moeten nt allemaal conformeren aan eenzelfde norm WEL aanvaarden van diversiteit tussen mensen!

24 Druk tot genderconform gedrag
Druk tot genderconform gedrag - sterker bij jongens - crossgender gedrag meer aanvaard bij meisjes  werken op meer aanvaarding

25 Machocultuur = complex probleem Anti-feminien & homofoob
Machomannelijkheid = anti-schools Werken aan aanvaarding Veranderen van traditionele visie op mannelijkheid?

26 Conclusie Terugkeren naar jongensscholen? Neen want:
Intraseksuele variantie! + sterkere antischoolcultuur Jannick: % meisjes omhoog = betere schoolattitudes & minder schooldeviant gedrag jongens Opm: feitelijk meisjesscholen wel beter voor meisjes! (voelen zich minder geremd om ‘mannelijke’ vakken te volgen) Bron: Demanet, 2013

27 Conclusie Werken aan aanvaarding
 MAAR is samenlevingsprobleem niet enkel aanpakken op school = werk van lange adem…

28 Conclusie Wel: kwaliteitsvol onderwijs voor
Structuur Veilig klimaat Persoonlijke aandacht & zorgstructuur Verhogen motivatie Meta-cognitieve vaardigheden Focus op jongens leidt vaak tot: Stereotypering Vergeten meisjes Bron: Kohnstamm-onderzoek, 2013

29 Wat nu? Wat kan je als leerkracht doen?
 Vaak niet bewust van genderspecifiek lesgeven  MAAR moeilijk proces!

30 Leerkracht

31 Leerkracht Wees je bewust van je eigen kijk
Praat tegen iedereen gelijk Gendernormatief pestgedrag zult gij bestrijden Taken toekennen op basis van geslacht zult gij vermijden Spreek met beide ouders over genderexpressie Creëer een sfeer van openheid & acceptatie Wees creatief en vier diversiteit Laat jongeren in hun eigenheid Steun elke interesse die jongeren tonen Jongens & meisjes zult gij op gelijke wijze straffen en belonen

32 Leerkracht-reflectie…
Geef ik jongens en meisjes om dezelfde reden complimentjes? Verwacht ik van jongens en meisjes dat ze zich in gelijke mate aan de afspraken houden? Geven de beelden in het educatief materiaal dat ik gebruik een gelijke indruk van vrouwen en mannen? Leer ik leerlingen kritisch kijken naar beelden op vlak van gelijkwaardigheid? Apprecieer ik jongens en meisjes zowel om hun vrouwelijke als mannelijke eigenschappen? Geef ik zowel jongens als meisjes de opdracht om op te ruimen/uit te delen/banken verzetten/...? Werk ik roldoorbrekend bij het geven van voorbeelden? ... reflecteren

33 Beleid: toekomst Valorisatiematerialen komen eraan