Veerkracht Monitor Het meten van de mate van

Presentatie over: "Veerkracht Monitor Het meten van de mate van"— Transcript van de presentatie:

1 Veerkracht Monitor Het meten van de mate van
veerkracht onder de bevolking dr. Hans te Brake 3 april 2013, Ede Nederlands Congres Volksgezondheid 2013

2 Achtergrond en doelstelling
Waarom de Veerkracht monitor? Vele partijen en organisaties zijn bezig op het terrein van veerkracht Begripsverwarring: Veerkracht = weerbaarheid, zelfredzaamheid, vitaliteit, …? Doel van dit onderzoek: Welke definities bestaan er? Welke factoren zijn overeenkomstig in al deze verschillende definities? Ergo: wat beïnvloedt veerkracht? Hoe deze factoren te operationaliseren (meetbaar maken d.m.v. een vragenlijst) Nulmeting Samenhang factoren Setting: veerkracht na rampen, onder de algemene bevolking

3 Methode Klankbordgroep Literatuuronderzoek: Pubmed, Embase, Picarta
“resilience”+ “definition”, “concept”, “theory” + “factors”, “scale”, “measurement” + “community”, “disaster”, “government”, “communication” Vragenlijstconstructie: voortbouwen op eerdere, gevalideerde vragenlijsten SEM-analyse: samenhang constructen

4 Klankbordgroep Prof.dr. I. Helsloot (voorzitter)
Hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen Prof.dr. R. Kleber (vice-voorzitter) Hoogleraar Psychotraumatologie, Universiteit Utrecht Prof.dr. H. Van Gunsteren Emeritus Hoogleraar Politieke Theorieën en Rechtsfilosofie, Universiteit Leiden Mevr. M. Ostendorf Senior communicatieadviseur, Nationaal Crisis Centrum Drs. M. Rooze, MBA Directeur Impact Drs. M. Van Tuyll Plaatsvervangend programmamanager Dreigingen en Capaciteiten (V&J) Prof.dr. G. Verleye Professor Communicatiewetenschappenlijk Onderzoek, Universiteit van Gent

5 Resultaten literatuur
Resilience, veerkracht: 39 verschillende definities De definities verschillen op drie hoofdpunten:* karaktertrek versus proces individueel versus gemeenschappelijk niveau contextafhankelijkheid. Veerkracht behelst het vermogen van mensen, gemeenschappen en (overheids)systemen om te kunnen ‘terugveren’ na een schokkende gebeurtenis Hoijtink, L.M., Brake, H. te, Dückers, M. (2010) Grip op Psychosociale Veerkracht. In: Helsloot, I. & Van ’t Padje, B. (ed) Zelfredzaamheid: concepten, thema's en voorbeelden nader beschouwd. Boom Uitgevers Den Haag. Hoijtink, L.M., Brake, J.H. te & Dückers, M.L.A. (submitted) Conceptualizing psychosocial resilience and its determinants: a review of the literature. Disaster Medicine and Public Health Preparedness.

6 Resultaten literatuur
Psychologische factoren Sociale context De relatie tussen de overheid en burgers Verwacht gedrag bij rampscenario’s Socio-economische factoren (etniciteit, leeftijd, inkomen, geslacht, huishouden, opleiding) Feitelijke kennis

7 Operationalisatie (1/2)
Psychologische Factoren ego-resiliency, hardiness, adaptability RS-NL Resilience Scale- Nederlandse versie (21 items) (o.a. Wagnild & Young, 1993; Ahern et al, 2006; Portzky, 2008) sociaal optimisme PUL Positieve Uitkomsten Lijst, subschaal sociaal optimisme (3 items) (Appelo, 2005) Sociale Context gemeenschapsgevoel, burgerparticipatie "Betrokkenheid bij buurtgenoten" (VWS/Uni Groningen) (Frieling, 2008) plaats verbondenheid 2 zelf geconstrueerde vragen: buurtfeesten/samengewerkt in organisatie?

8 Operationalisatie (2/2)
De relatie tussen overheid en burgers vertrouwen informatie volledigheid, duidelijkheid, betrouwbaarheid (Maeseele et al, 2008) snelheid informatie zelf geconstrueerde vraag vertrouwen capaciteiten overheid voorbereid, in staat tot 6x overheidsdienst in staat gevolgen ramp op te vangen? Verwacht gedrag bij rampen 3 scenario's - Informatie zoeken, gedrag aanpassen, impact (hoe aangrijpend is dit voor u)

9 Nulmeting Vragenlijst, zo veel mogelijk gebaseerd op bestaande instrumenten (77 items) Steekproef N=1361 Representatief voor de Nederlandse samenleving (geslacht, leeftijd, huishoudgrootte, stedelijkheid) Structural equation modeling: testen causale verbanden tussen de factoren

10 Resultaten Samenhang factoren veerkracht*
* Meer informatie over afzonderlijke factoren: Hoijtink, L.M., Brake, J.H. te & Dückers, M.L.A. & Helsloot, I. (2011) Burger vertrouwt meer op capaciteiten Nederlandse overheid in crisistijd dan gedacht. Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing, oktober 2011, 5, 44-45

11 Vervolg Waarom is het belangrijk veerkracht te kunnen meten?
Wetenschap: mechanisme achter psychosociale veerkracht blootleggen Praktijk: Mogelijkheid te anticiperen op en stimuleren van veerkracht; ‘zwakke plekken’ identificeren Inventarisatie van psychosociale veerkracht onder specifieke doelgroepen; Vervolg is nodig: capaciteiten vs gedrag/klachten Verdere samenwerking met relevante partijen: waar liggen mogelijkheden, welke vragen moeten worden beantwoord, wat doen we om die te beantwoorden  2012 Expertisecentrum Zelfredzaamheid: een ‘virtueel centrum’ samen met infopunt veiligheid

12 Vervolg Vervolg Veerkracht monitor: Herhaalde meting pilot
Koppelen aan gedragsmaat: hoe hangt score op VM samen met daadwerkelijk gedrag? (vaststellen gedragsmaat, meten onder specifieke populaties, samenhang met zelfredzaamheid) Samenhang/onderscheid beschrijven met andere instrumenten (m.n. TNO) Plaats bepalen van veerkracht binnen het traumaveld en de bestaande expertise binnen Arq Grip op veerkracht: wat is het, wat kunnen we doen om het te versterken?

13 Dank u voor uw aandacht De veerkracht monitor is als PDF te vinden op: www.impact.arq.org
Hans te Brake

14 Veerkracht en interventie
DOELEN: Ondersteunen van de veerkracht Identificeren van aanvullende hulpbehoefte Tijdige doorverwijzing naar professionele en adequate hulpverlening Het thema is een aanvulling op de visie zoals uitgedragen in eerdere richtlijnen die door Impact zijn ontwikkeld (t.w. vroegtijdige interventies en geüniformeerden)