RELIGIE EN KUNST IN DE TWEEDE HELFT VAN DE 19E EEUW.

Presentatie over: "RELIGIE EN KUNST IN DE TWEEDE HELFT VAN DE 19E EEUW."— Transcript van de presentatie:

1 RELIGIE EN KUNST IN DE TWEEDE HELFT VAN DE 19E EEUW

2 Pius IX Periode

3 Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Leo_XIII
Hij probeerde de kerk en de moderne samenleving van de negentiende eeuw dichterbij elkaar te brengen, nadat de Syllabus Errorum van Pius IX deze twee uit elkaar had gedreven door vele gangbare Europese politieke of wetenschappelijke denkbeelden te veroordelen. Leo XIII was de eerste paus die openlijk de Franse Republiek steunde, hetgeen vele Franse monarchisten tegen hem keerde. Intussen leefde hij de vrijwillige gevangenschap van de paus op het Vaticaanse grondgebied na, en riep hij Italiaanse katholieken op om niet te stemmen bij Italiaanse verkiezingen of zich verkiesbaar te stellen. Paus Leo XIII schreef meerdere encyclieken waarvan Rerum Novarum (Over nieuwe dingen) uit 1891 de bekendste is. Hierin legde hij zijn visie neer op werk en arbeid. In de encycliek Aeterni Patris (1879) beval hij de studie van het thomisme aan, waardoor hij een nieuwe impuls gaf aan de bestudering van de werken van de Dominicaanse theoloog Thomas van Aquino. Leo XIII opende in 1883 de deuren van de Vaticaanse archieven voor alle wetenschappers zonder onderscheid naar hun geloof. In 1896 vaardigde Leo XIII de pauselijke bul Apostolicae Curae uit, waarin officieel en definitief werd vastgesteld dat de priester- en bisschopswijdingen en apostolische successie van de Anglicaanse kerk niet geldig waren. De wijdingen van de orthodoxe kerken werden vanzelfsprekend wel als geldig bevestigd. Leo XIII probeerde het verlies van de wereldlijke macht van de pauselijke staat in Italië te herstellen. Internationaal streefde hij concordaten na om de verhouding tussen Kerk en staat te verbeteren. Hij slaagde erin om de anti-Katholieke maatregelen van Bismarck tijdens de Kulturkampf in Duitsland ongedaan te maken. Soortgelijke verzoeningspogingen liepen in Frankrijk op niets uit. Door zijn veelzijdige activiteit slaagde hij erin de pausen veel meer aanzien te geven dan in de eeuwen ervoor. Leo XIII stierf op 20 juli 1903, en werd opgevolgd door Paus Pius X. Paus Leo XIII Periode Opvolger Pius X Bron:

4 Wetenschap en techniek
1851: De slinger van Foucault bewijst de draaiing van de aarde. 1852: De Haarlemmermeer wordt drooggelegd. 1854: Heinrich Göbel vindt de gloeilamp uit. 1854: Het Parijse Nationaal Instituut voor Blinde kinderen erkent het brailleschrift officieel als volwaardige lees- en schrijfmethode voor blinden. 1854: Het Nederlandse KNMI wordt opgericht. 1859: De aarde wordt getroffen door de ergste zonnewind in de recente geschiedenis. Overal ter wereld vallen telegraafverbindingen uit. Het noorderlicht is zelfs in Cuba en Hawaï te zien. 1859: Charles Darwin publiceert zijn boek The origin of species 1861: Phillip Reis produceert de eerste telefoon. 1861: Louis Pasteur ontwerpt de theorie van de ziektekiemen. 1864: de Nieuwe Waterweg bij Rotterdam wordt aangelegd. 1866: de eerste transatlantische telegraafkabel komt gereed. 1867: het eerste schip vaart door het Suezkanaal. 1869: Dmitri Mendeleev stelt het periodiek systeem samen. 1869: De eerste transcontinentale spoorweg in de Verenigde Staten wordt voltooid. 1876: Alexander Graham Bell verkrijgt patent op de telefoon. 1878: Thomas Edison vindt de fonograaf uit. 1879: Thomas Edison patenteert de gloeilamp. 1880: Begin van het uitgraven van het Panamakanaal. 1886: Carl Benz introduceert de eerste automobiel met interne verbrandingsmotor gebaseerd op benzine. Uitvinding en ontwikkeling van de film. Ontdekking van Röntgenstralen (Wilhelm Conrad Röntgen, 1895) en radioactiviteit (Antoine Henri Becquerel, 1896). 1890: Uitvinding van de ponskaart door Herman Hollerith. 1895: Guglielmo Marconi maakt het eerste radiocontact.

5

6 Friedrich Nietzsche / duits dichter en filosoof (1844-1900)
"Hoe dan? Is de mens een miskleun van God? Of God een vergissing van de mens?“ Duits: "Wie? ist der Mensch ein Fehlgriff Gottes? Oder Gott ein Fehlgriff der Menschen?“ Uit: Götzendämmerung Friedrich Nietzsche / duits dichter en filosoof ( )

7

8 Realism (Social Realism)
The Dead Christ with Angels Edouard Manet 1864 Oil in canvas Metropolitan Museum of Art, New York The Dead Christ supported by Angels Fra Paolo Piazza da Castelfranco late 16th century / Oil on wood 62.2 x 46.7 cm Realism (Social Realism)

9 Pre – expressionisme Pre-surrealisme
"I have joyously shut myself up in the solitary domain where the mask holds sway, wholly made up of violence, light and brilliance." James Ensor "Christ's Entry into Brussels in 1889" JAMES ENSOR 1888 430 x 253 cm

10 American Fundamentalists (Christ's Entry into Washington in 2008) by Joel Pelletier

11 Post-impressionisme Pieta (after Delacroix)
1889 Van Gogh oil on canvas 73x60cm Van Gogh Museum Thema: De afneming van het kruis / Christus Pieta / Eugene Delacroix cca 1850 / Oil on canvas 35 x 27 cm Nasjonalgalleriet, Oslo Post-impressionisme

12 Over het uitbeelden van de Christusfiguur in de schilderkunst schrijft hij - na zijn loftuitingen over Rembrandt en Delacroix - in de brief van 23 juni: "Om de rest moet ik een beetje glimlachen, de rest van de religieuze schilderkunst - vanuit religieus oogpunt, niet uit het oogpunt van de schilderkunst. En de Italiaanse primitieven - Botticelli, laten we zeggen de Vlaamse primitieven, Van Eyck, de Duitse, Cranach, dat zijn niet meer dan heidenen die me slechts interesseren om dezelfde reden als de Grieken, als Velasquez en als zovele andere naturalisten." Brief aan Theo, 7 of 8 september 1889 [7 of 8 september 1889] Waarde Theo, Ik vind je brief heel goed; wat je zegt over Rousseau en over kunstenaars zoals Bodmer, dat dat in ieder geval mannen zijn van een soort dat je zou willen dat de wereld vol was met mensen zoals zij, ja heus, dat is wat ik ook vind. En dat J.H. Weissenbruch de modderige jaagpaden, de misvormde wilgen, de perspectivische verkortingen en de vernuftige en merkwaardige vergezichten van de vaarten kent en ze ook maakt, zoals Daumier de advocaten, dat vind ik prachtig. Tersteeg heeft er goed aan gedaan iets van zijn werk te kopen. Dat mensen zoals hij niet verkopen, komt volgens mij omdat er te veel verkopers zijn die proberen iets anders te verkopen, waarmee ze het publiek misleiden en op het verkeerde spoor zetten. Weet je dat vandaag de dag nog, als ik toevallig het verhaal lees van een of andere energieke industrieel of vooral van een uitgever, dat dan in mij dezelfde verontwaardiging, dezelfde woede opwelt als destijds, toen ik bij G. & Cie was. Zo is het leven, de tijd komt niet terug, maar ik stort me volledig op mijn werk, juist omdat ik weet dat de gelegenheid om te werken niet terugkomt. Vooral in mijn geval, waarin een hevigere aanval voor altijd een einde kan maken aan mijn vermogen om te schilderen. Tijdens de aanvallen voel ik me laf tegenover de angst en het lijden – laffer dan gerechtvaardigd is – en het is misschien die morele lafheid zelf waardoor ik, terwijl ik er voorheen helemaal niet naar verlangde om beter te worden, nu eet voor twee, hard werk en terughoudend ben in mijn omgang met de andere zieken, uit angst een terugslag te krijgen. Enfin, ik probeer nu beter te worden zoals iemand die zelfmoord had willen plegen, maar de kant probeert te bereiken, omdat hij het water te koud vindt.

13 Wilhem von Gloeden (16.9.1856 – 16.2.1931) Duitse fotograaf
In de zestiger jaren (van de 20e eeuw) werd het werk van Von Gloeden in het kader van de seksuele revolutie herontdekt. Zijn foto’s werden op Documenta 6 in Kassel geëxposeerd. Kunstenaars als Robert Mapplethorpe, Cecil Beaton, Andy Warhol en Bruce Weber waardeerden en verzamelden zijn foto’s. Een goed deel van de fotografie uit de naoorlogse homoscene vertoont invloeden van Von Gloeden.

14 Self-Portrait with Yellow Christ.
1889. Oil on canvas. Gauguin Pre - Expressionisme - Primitivisme

15 PAUL GAUGUIN The Yellow Christ 1889 / Oil on canvas 92.1 x 73.4 cm
Albright-Knox Art Gallery, Buffalo, NY Head of a Young Girl Gres, 15.2 x 26 x 18 cm Self-portrait near Golgotha 1896 Art Museum Sao Paolo PAUL GAUGUIN

16 Bronnen: ENSOR/John David Farmer/ Nederlandse vertaling Bab Westerveld