Crisis in vijftien vragen Van de winst eerst, naar de mens eerst.

Presentatie over: "Crisis in vijftien vragen Van de winst eerst, naar de mens eerst."— Transcript van de presentatie:

1 Crisis in vijftien vragen Van de winst eerst, naar de mens eerst

2 1. Eerst de winst 2. Concurrentie 3. Productiviteitstijging 4. Overproductiecrisis 5. Krediet 6. Financiële bubbel 7. Economische crisis 8. Creatieve destructie 9. Groene economie? 10. Keynes? 11. Staatsbegrotingscrisis 12. Weerstand 13. Eisenprogramma 14. Eerst de mens 15. Rol v/d PVDA

3 1. Wat is de belangrijkste drijfveer in de kapitalistische economie? Winstmaximalisatie 2. Waarom zouden ondernemers niet ethische of sociale drijfveren kunnen hanteren? Concurrentie dwingt hen tot winstmaximalisatie, wie niet meedraait vliegt eruit 1.Eerst de winst 2.Concurrentie

4 3. Hoe wordt naar winstmaximalisatie gestreefd? Meer produceren tegen lagere loonkost, meer productiviteit tegen minder loon 4. Wat is het gevolg van die winstmaximalisatie? Altijd maar meer productie en productiecapaciteit tegenover altijd maar lagere lonen, minder koopkracht en krimpende markt leidt noodzakelijkerwijs tot crisis van overproductie, => overproductiecapaciteit => overaccumulatie van financieel kapitaal 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis

5 5. Hoe probeert men de crisis op te lossen? Door het krediet: consumptie wordt via schulden terug opgedreven, overtollig kapitaal kan terug rendabel belegd worden in dezelfde schulden, al of niet verpakt in financiële activa (rommelkredieten) 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet

6 6. Waarom leidt dat tot de financiële crisis? Omdat dit een ogenschijnlijke en korte termijn oplossing is. Op lange termijn gaat krediet niet kunnen terugbetaald worden want de koopkracht daalt voortdurend, kan het het verwachte rendement niet aanhouden, blijkt het een bubbel te zijn, die de crisis tijdelijk uitstelt i.p.v. op te lossen, maar dan plots springt, eerst als financiële crisis, dan als algemene crisis telkens dieper en globaler dan tevoren 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel

7 Wat volgt op de financiële crisis en waarom? 2008-2009 Overheden zijn banken massaal ter hulp gekomen (2000 miljard $ wereldwijd, 200 miljard euro EU, 20 miljard euro België)  grondige regulering financieel systeem Onderliggende economische crisis komt terug naar boven Wereldwijd BNP  -20%, Europa: -4,1% (eerst sinds ’30) 2009: opvangen via tijdelijke werkloosheid en ‘relance’ plannen (massale investering van overheid in economie: bv. schrootpremie Duitsland) => tijdelijk broos herstel 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis

8 Belangrijk kenmerk in deze fase van de economische crisis? 2010 Gebruik maken van de crisis om te kunnen afdanken om winstvoeten te herstellen Gebruiken nu de crisis om te ‘saneren’, om overtollige productiecapaciteit te vernietigen. Nu in een stadium van vernietiging van productiekrachten (arbeidskrachten en productiemiddelen) = creatieve destructie, ‘zuiveringsperiode’. 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis 8.Creatieve destructie

9 Grootste schuldigen voor overproductiecrisis komen er het sterkste uit en kunnen herbeginnen voor een volgende cyclus die dieper en globaler eindigt dan de voorgaande. In ruil voor massale overheidshulp zou er terug strenge regulering komen van de bankwereld. Maar er gebeurt NIETS. David Rubinstein van de Carlyle Group over de banken in Davos : “De les die de aasgieren trokken: ‘we hebben geleerd dat een hartaanval niet dodelijk is’ ” = Overheid komt toch te hulp, we zijn too big to fail. Speculeren, megabonussen, rommelkredieten het gaat gewoon voort. Banken hebben hun winsten hersteld.

10 Groene economie als alternatief? Beperkt: 2% van BBP Overlaten aan winstjacht –Bv. De handel in koolstofcertificaten wordt een nieuwe financiële markt, waarmee gespeculeerd, vormen een nieuwe zeepbel. Nu bv. staalindustrie overschot aan uitstootrechten => lage prijs => opgekocht voor een prikje door andere vervuilende industrieën 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis 8.Creatieve destructie 9.Groene economie?

11 Keynes als oplossing? Krediet aan de staat => –koopkracht  (werkloosheidsuitkering) – openbare investeringen/militarisering Nog zeer weinig manoeuvreerruimte –Nu hebben al de overheden massaal geld uitgegeven om de banken te redden (wereldwijd 2000 miljard dollar, België 20 miljard euro) –Meer uitgaven werkloosheid –Minder inkomsten belastingen en sociale zekerheidsbijdragen Overal begrotingstekorten: Griekenland 12%, VS 10%, België 6% 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis 8.Creatieve destructie 9.Groene economie? 10.Keynes?

12 Welke crisis komt er nu naast de financiële en de economische crisis? crisis van de staatsbegroting –Sinds 1991 twintig jaren besparingen om normen van Maastricht te halen. Van 1993- 1996 (globaal plan) zwaarste besparingen ooit in België (bv. huidige hoge remgelden) –Door de hulp aan de banken werd op enkele maanden tijd twintig jaar inlevering verkwanseld 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis 8.Creatieve destructie 9.Groene economie? 10.Keynes? 11.Staatsbegrotingscrisis

13 Eerste slachtoffers: Griekenland (ook Spanje en Portugal): 28 miljard euro hulp aan de banken – zwakkere economie (2/3° BNP België) => staatsschuld van 12% Financiële markten dumpen Griekse obligaties. Met het geld dat ze gekregen hebben van de verschillende overheden >> massale speculaties tegen Griekse, Spaanse en Portugese financiële staatsactiva => Griekse staat moet lenen tegen steeds hogere interestvoeten (groter risicokapitaal)= vicieuze cirkel => hen dwingen tot massale besparingen lonen, pensioenen, ambtenaren

14 Veel flexi, weinig security Tweede groep van landen waar de crisis zeer hard toeslaat en werkloosheid sterk piekt: Scandinavische landen (bijzonder Denemarken), Ierland en Nederland <= kampioenen van de flexicurity

15 Crisis van de staatsbegroting EU eist van België terug een maximaal begrotingstekort tegen 2012 van 3% = 9 miljard euro besparingen !!! =>Onderwijs, ambtenaren en dienstverlening, Sociale zekerheid: -pensioenen, -werkloosheid, - ziekteverzekering –Onkelinx: sociale bijdragen nog met 3 miljard euro verminderen (bovenop de 7 miljard) –Daerden: 3 jaar langer werken Nieuwe golf van afdankingen: vorig jaar 60.000 ontslagen, nu 65.OOO (Planbureau)

16 Welke weerstand nu? Bij ons: –AB InBev (InBev wet: verbod op afdankingen voor winstgevende bedrijven) –Vakbonden Carrefour –Opel gijzelt stock aan wagens –Op één week tijd 30.000 betogers Internationaal –Griekenland ‘halt aan de plutocratie’ betoger op VRT journaal: ‘de banken hebben crisis in gang gezet, zij moeten ook maar betalen’ –Spanje tegen het optrekken van de pensioenleeftijd tot 67 jaar, betoger op VRT journaal: ‘wij hebben 20% werklozen waarom dan langer werken’ 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis 8.Creatieve destructie 9.Groene economie? 10.Keynes? 11.Staatsbegrotingscrisis 12.Weerstand

17 Welk concreet eisenprogramma? De baseline: Eerst de mensen, niet de winst is de meetlat waarmee we alle concrete eisen en alternatieven afmeten: Miljonairstaks Wet AbInbev Kiwimodel Mottenballentaks Electrabel Afschaffing notionele interest Nultolerantie grote fraude (prof. Maus in Panorama: België 22% fraude, buurlanden 14%. Zelfde cijfer buurlanden: 9 miljard euro meer inkomsten) 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis 8.Creatieve destructie 9.Groene economie? 10.Keynes? 11.Staatsbegrotingscrisis 12.Weerstand 13.Eisenprogramma

18 Bovenstaande alternatieven zijn tijdelijke oplossingen die nooit duurzaam zullen zijn in dit economisch systeem. Dit is een systeemcrisis. Joseph Stiglitz: “Het Amerikaans triomfalisme na 1989, het zogenaamde ‘einde van de geschiedenis’, heeft nauwelijks 20 jaar geduurd” Dat vereist een maatschappijdebat Alleen diepgaande verandering van de maatschappij zal de hebzucht die in het systeem zit kunnen oplossen. Een maatschappij waar niet de winst, maar de mens (behoeften) centraal staat = socialisme 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis 8.Creatieve destructie 9.Groene economie? 10.Keynes? 11.Staatsbegrotingscrisis 12.Weerstand 13.Eisenprogramma 14.Eerst de mens

19 Wat is daarin de rol van de PVDA? Steeds meer vraag naar Coherente verklaring Concrete oplossingen Consequente politieke partij 1.Eerst de winst 2.Concurrentie 3.Productiviteitstijging 4.Overproductiecrisis 5.Krediet 6.Financiële bubbel 7.Economische crisis 8.Creatieve destructie 9.Groene economie? 10.Keynes? 11.Staatsbegrotingscrisis 12.Weerstand 13.Eisenprogramma 14.Eerst de mens 15.Rol v/d PVDA