Genetica Dhr. Haanstra.

Presentatie over: "Genetica Dhr. Haanstra."— Transcript van de presentatie:

1 Genetica Dhr. Haanstra

2 Voorlopige planning Week Thema Onderwerp Opdrachten volgende les 43 3 Toets Thema 2 Basisstof 1 t/m 4 af Opdr. 18 t/m 24 gemaakt 44 Basisstof 5 en 6 bespreken Maken Opdr. 33 t/m 39 Basisstof 7 bespreken Mk. Opdr. 51 t/m 60 45 Herhalen en bespreken Verrijkingsstof 1 Mk. Verrijk. stof 1, opdr. 1 en 2 Extra oefenstof Mk. Oefenopgaven Vragen 1 t/m 22 46 Toets H.3 Thema 4, lz. basisstof 1 Mk. Opdr. 1 Genetica leer je door het te doen en te oefenen, geneticavragen gaan in toetsen, PTA's en examens vaak over stambomen, deze zijn te oefenen op de opgegeven website.

3 Wat gaan we doen Korte herhaling vorige les Terminologie genetica
Oefening monohybride kruising Case: taaislijmziekte Oefenopgaven

4 Eeneiige tweelingen Invloed van milieu en genotype op fenotype wordt onderzocht m.b.v. eeneiige tweelingen. Fenotype: alle uiterlijk waarneembare kenmerken van een individu. Genotype: totaalpakketje genen.

5 Chromosomen en genen

6 Karyotype (karyogram)
Chromosomen zijn opgebouwd uit DNA. De mens heeft 22x2+2 chromosomen. Chromosomen zijn paren zichtbaar in het karyogram. Dit Karyogram bestaat uit gecondenseerde chromosomen gesorteerd in paren (in een bepaalde fase is de mitose gestopt)  Filmpje

7 Termen (1) Algemeen: Specifiek: Fenotype Genotype DNA DNARNAEiwit
GenRNAEiwit Fenotypische eigenschap van organisme (van een bepaalde soort) (bijvoorbeeld oogkleur) Specifiek: AllelRNAEiwit Fenotypisch karakter van individu (bijvoorbeeld blauw)

8 Voorbeeld Gen A Bepaalt een fenotypisch karakter

9 Termen (2) Chromosomenpaar, chromosomen zijn homoloog Locus
Genenpaar (bestaat uit twee allelen), genen zijn homoloog Over het eerste allel t.o.v. het tweede allel Dominant allel  A Recessief allel  a Over een individu: Homozygoot voor een bepaalde (fenotypische) eigenschap  AA of aa Heterozygoot voor een bepaalde (fenotypische) eigenschap  Aa Over het fenotype v/h individu Intermediair fenotype  voor heterozygoot: AwAR Over het chromosoom: Autosoom Geslachtschromosomen (man: XY, vrouw: XX)  notatie: vb.: vrouwelijke heterozygoot: XAXa of Aa mannetje bijvoorbeeld: XAY of A- Varianten: Onvolledige dominantie van een allel

10 Kruisingen P: ouders (“Parentes”) F1: 1e generatie kinderen (“Filii”)
Enzovoort…

11 Verschillende vormen Monohybride kruising: kruising tussen ouders die heterozygoot zijn voor één erfelijke eigenschap veroorzaakt door een genenpaar Dihybride kruising: hierbij wordt gelet op de overerving van twee erfelijke eigenschappen ieder veroorzaakt door een ander genenpaar

12 Speciale vormen van overerving
Multipele allelen: verschillende allelen hebben invloed op 1 erfelijke eigenschap Letale factoren: verhoudingen nakomelingen verstoord doordat dubbele letale factor de dood van de zygote veroorzaakt Gekoppelde overerving: allelen op 1 chromosomenpaar  gekoppelde overerving (uitzonderingen door crossing-over) Polygene overerving: meerdere genenparen bepalen een erfelijke eigenschap

13 Kansen en verhoudingen
Kansen niet in procenten, deze gebruik je voor de samenstelling van iets Kans op gebeurtenis 1: p1 Als gemiddeld 50% van de kinderen genotype Aa hebben, dan: pAa=0,5 De verhouding heterozygote:homozygote is dan 1:1 p niet verwarren met P !!! p: kans P: Parentes: generatie ouders

14 Kruisingstabel P: ♀ ♂ A a F1? En F2?

15 Taaislijmziekte Voorkomen: 1/2500 De ziekte is “autosomaal recessief”
Hoeveel mensen zijn drager van het defecte gen?

16 Taaislijmziekte Taaislijmziekte is een erfelijke ziekte die voornamelijk voorkomt onder blanke personen Ziektebeeld: Ophoesten van slijm, slijm is taai Aan dit taaie slijm in de longen kunnen bacteriën en virussen goed hechten en zo longinfecties veroorzaken. Taaislijmziekte komt bij 1 op de 2500 blanke personen voor

17 Taaislijmziekte Voorkomen: 1/2500 De ziekte is “autosomaal recessief”
Hoeveel mensen zijn drager van het defecte gen?

18 Monohybride kruisingen (Opdrachten)
Opdrachten maken Onderstaande link gaat naar een pagina met daarop oefenvragen en uitleg over het onderwerp genetica: