Inhoud Wat kun je zien in de atmosfeer ?

Presentatie over: "Inhoud Wat kun je zien in de atmosfeer ?"— Transcript van de presentatie:

1 Een blik uit de ruimte: kijken naar de atmosfeer en het aardoppervlak Arnold Moene en Bert Holtslag

2 Inhoud Wat kun je zien in de atmosfeer ?
Hoe kijk je naar de atmosfeer ? Welke toepassingen ? Kijken en begrijpen Een beter weerbericht door remote sensing? Remote sensing en klimaat Welke processen spelen zich af in de atmosfeer Hoe kijk je: welke satellieten en wat zien ze Toepassingen: kwalitatief en kwantitatief

3 Schalen in de atmosfeer
De processen in de atmosfeer strekken zich uit over een grote range van tijdschalen en lengte schalen. Vanaf de tijdschaal van grofweg een uur en een lengte schaal van tientallen meters kunnen remote sensing producten van belang zijn. Overigens is er in de atmosfeer een positieve correlatie tussen tijd- en lengteschaal, terwijl er in RS-producten een negatieve correlatie is (hoe hoger de resolutie, hoe minder vaak een beeld)

4 Tornado

5 Kleine wervels

6 Synoptische schaal

7 Klimaat

8 Hoe kijk je naar de atmosfeer?
Welke satellieten? Wat doet de atmosfeer met straling? Wat ziet de satelliet?

9 Eigenschappen satellieten
Baan (hoogte en omlooptijd) ruimtelijke resolutie tijd resolutie Instrumenten aan boord: zichtbaar licht infrarood (warmtestraling) radar

10 Polair / zon-synchroon
Baan gaat (ong.) over de polen Hoogte ±800 km Ruimtelijk detail: m Resolutie in de tijd: 26-½ dag Beelden overal op zelfde moment van de dag

11 Geo-stationair Vaste plek boven de aarde
Grote afstand  weinig ruimtelijk detail (5 km) Wel detail in de tijd (tot 15 minuten)

12 Straling: het spectrum
golflengte (m) 105 103 100 10-3 10-6 10-9 TV/radio micro-golf (radar) Rontgen infrarood lange-golf radio zichtbaar

13 Straling en de atmosfeer
Zichtbaar: kijk naar gereflecteerd zonlicht Infrarood: kijk naar uitgezonden infarood licht Radar: zendt zelf straling uit en kijkt naar reflectie (afh. zowel tijdvertraging als sterkte van reflectie (bodemvocht)) Als je iets over het oppervlak wilt weten zit atmosfeer juist in de weg zichtbaar infrarood radar

14 Zoek de verschillen Zichtbare straling Infrarode straling
(wit is koud)

15 Welke wolken zien we?

16 Wat zien we nu? Infrarood: wolkenhoogte Infrarood: wolkendikte
Zichtbaar licht: wolkendikte

17 Toepassingen Begrijpen en volgen van weersverschijnselen
Gebruik van satellietgegevens in weermodellen Remote sensing en klimaat

18 Kijken en begrijpen Europa Zomer Ontwikkeling front met buien

19 Kijken en begrijpen Florida Zichtbaar licht zware buien in de middag

20 Kijken en begrijpen Nederland Zichtbaar licht Land-zee effect

21 Gebruik in weermodellen
Waarnemingen nodig voor begintoestand van model Waarnemingen zijn schaars : grond (boven), bovenlucht (onder)

22 Gebruik in weermodellen
Verticale sounding Profielen van waterdamp en temperatuur Achtergrond Lucht zendt straling uit (verticale sounding) Lucht absorbeert straling (‘limb’ sounding) ‘Limb’ sounding

23 Gebruik in weermodellen
Relatieve vochtigheid op 5 kilometer (VS)

24 Gebruik in weermodellen
Oppervlakte wind op zee uit radar Actief: reflectie hangt af van ruwheid Passief: uitgezonden straling hangt af van ruwheid Ruwheid hangt af van windsnelheid wind rond Antarctica

25 Gebruik in weermodellen
Verplaatsing van wolken geeft ook wind-informatie Maar wolken ontwikkelen zich ook ! Doe het zelf

26 Weermodellen / hydrologie
Schatting van verdamping irrigatiegebied Turkije Boven: eind juni, onder: eind augustus Irrigatie-seizoen start begin juli

27 Klimaat Aanvullen van schaarse metingen aan de grond en in de atmosfeer Trends Ruimtelijke verschillen Kijken naar: Toestand atmosfeer Toestand aardoppervlak

28 Klimaat: wolkentype % buienwolken Jaarlijkse gang
Noord-zuid beweging van ITCZ

29 Klimaat: straling Netto straling aan oppervlak Gemiddeld > 0
Grote verschillen in seizoen

30 Klimaat: straling En nu zelf aan de slag

31 Klimaat: ozon Ozon concentratie in stratosfeer Najaar 2001
Ozon-gaat zuidpool

32 Mogelijkheden in de klas
Actuele beelden: van internet (Wageningen, Dundee, …) Klimaat: Database International Satellite Cloud Climatology Project (ISCCP) Worldwatcher software Suomi Virtual Museum (wordt in Nederlands vertaald)

33 Vragen: nu of later? Arnold Moene (afmoene@hp1.met.wau.nl)
Aardrijkskunde docent voor VWO-campus?