Voedingsvoorlichting voor patiënten van de longrevalidatie 2012 Door Rianne v. Heertum diëtist JBZ s’Hertogenbosch.

Presentatie over: "Voedingsvoorlichting voor patiënten van de longrevalidatie 2012 Door Rianne v. Heertum diëtist JBZ s’Hertogenbosch."— Transcript van de presentatie:

1 Voedingsvoorlichting voor patiënten van de longrevalidatie Door Rianne v. Heertum diëtist JBZ s’Hertogenbosch

2 Onderwerpen Overgewicht en de gevolgen hiervan
Relatie Voeding – Longziekten Gezonde Voeding Energie-behoefte Ondergewicht en gevolgen hiervan Overgewicht en de gevolgen hiervan Energieverrijkte voeding Energiebeperkte voeding Dieetvoeding

3

4 Samenstelling Voeding
Eiwitten: melkproducten, kaas, vlees, vis,ei, vleesvervangers. Nodig voor spieropbouw en voorkomt afbraak spiereiwitten

5 Samenstelling Voeding
Energie: halen we uit vet en koolhydraten koolhydraten: in groente, fruit, suiker, brood, pasta, aardappelen Geeft directe energie voor de spieren geeft geen extra kortademigheid

6 Samenstelling Voeding
Veel koolhydraten geeft een snelle maagontlediging, minder kans op vol gevoel lichter verteerbaar dan vetrijke voedingsmiddelen

7 Gezonde Voeding Eet gevarieerd Let op vet
Eet ruimschoots brood en aardappelen Eet volop groente en fruit

8 Gezonde Voeding Houd uw gewicht op peil Wees zuinig met zout
Drink voldoende; 1½ - 2 L per dag Eet niet de hele dag door

9 Voedingsmiddelen Gemiddeld aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen voor gezonde volwassenen
Brood Aardappelen en rijst Groente Fruit, vruchtensap Hoeveelheden: 5-7 sneetjes 3-5 stuks/lepels 3 – 4 groentelepels 2 stuks/glazen

10 Voedingsmiddelen Hoeveelheden 450-500 ml 1 – 2 plakjes 100 gram (rauw)
Melkproducten Kaas Vleeswaren Vlees/vis/kip/ei, Boter/margarine/ bak-en braad-producten halvarine vocht Hoeveelheden ml 1 – 2 plakjes 100 gram (rauw) 15 gram voor de bereiding 5 gram per snee minimaal 1.5 ltr

11 Energie-behoefte Leeftijd Lengte Gewicht Geslacht Arbeid Ziekte

12 Verhoogde energiebehoefte, + 600 kcal
Bij COPD Verhoogde energiebehoefte, kcal 1½ gram eiwit per kg lichaamsgewicht 50-55% koolhydraten van totale hoeveelheid kcal

13 Lichaamssamenstelling
BMI = body mass index = gewicht gedeeld door lengte in het kwadraat VVMI = vetvrije massa index = kg/m2 mannen 16 vrouwen 15

14 Lichaamssamenstelling bij COPD

15 meetmethoden Lichaamssamenstelling te meten m.b.v bioimpedatiemeting
Dit is een gevalideerde methode bij stabiele patienten (Gold 2-4) Huidplooimeting eenvoudig maar een grote individuele spreiding Dexa; kostbaar en stralingsbelasting handknijpkracht

16 Indeling van nieuwe COPD-patiënten
Normaal gewicht (BMI 21-25) / depletie spiermassa (VVMI <15/<16) Energierijke voeding evt. aangevuld met dieetpreparaten trainen 2. Normaal gewicht/ normale spiermassa richtlijnen gezonde voeding Trainen

17 Indeling van nieuwe COPD-patienten
3. Ondergewicht (BMI <21) /depletie spiermassa Energierijke voeding met evt. dieetpreparaten Pas trainen als gewichtverlies gestopt is 4. Ondergewicht (BMI <21) /normale spiermassa Trainen 5. Overgewicht BMI >30 Energiebeperking trainen

18 VOEDINGSTHERAPIE EN BEWEGING

19

20 Gewichtsverlies of klinische depletie
Verhoogde energiebehoefte; ca. 600 kcal extra bij COPD Verminderde inname van voeding t.g.v. dyspnoe

21 Gewichtsverlies of klinische depletie
GEVOLGEN: Daling weerstand Vertraagde wondgenezing Verminderde spierkracht door spierafbraak; te lage spiermassa (VVM-index onder 16 en 15)

22 Gewichtsverlies of klinische depletie
Langzamer herstel en meer kans op complicaties BMI lager dan 21 en VVM-index lager dan 16 en 15

23 Hoe vaak komt klinische depletie voor?
20% van stabiele patiënten met matige en ernstige COPD (Gold 2 en 3) 35% van stabiele patiënten met matige en ernstig en zeer ernstige COPD (GOLD 2, 3 en 4)

24 Energieverrijkte voeding
Kleine frequente maaltijden Ruim gebruik van beleg op brood Extra melkproducten bij broodmaaltijden Vruchtenkwark, vlaflip, roomijsje, milkshake Ruim smeren met dieetmargarine

25 Energieverrijkte voeding
Beschuit, cracker met royaal kaas. Volle producten roomvla, chocolademelk Lukt dit niet dan overweging dieetdrinkvoeding (bij BMI onder 21 en VVM=index onder 15 en 16) Voedingspreparaat, bijv. Fantomalt

26 Gewichtstoename BMI hoger dan 25 (gewicht : lengte²)
Inname niet in overeenstemming met behoefte Onder invloed van medicijnen Verminderde en geringe lichaamsbeweging

27

28 Energiebeperkte voeding
Drie hoofdmaaltijden Let op vet, vnl. magere producten Gebruik halvarine i.p.v. margarine

29 Energiebeperkte voeding
Gebruik voeding met een hoge verzadigingswaarde zoals volkorenbrood, rauwkost Beperk het gebruik van tussendoortjes Beperk het gebruik van suiker, snoep en alcohol

30 Begeleiding door diëtist
Bij lage BMI, onder 21 en VVM index lager dan 15 bij vrouwen lager dan 16 bij mannen

31 Begeleiding door diëtist
+ Klinisch begeleiding opgestart, + poliklinisch vervolg gedurende 3 maanden, + m.b.v. Bio Impedantie Meting VVM-index en gewicht evalueren + Eventueel ook poliklinisch opstarten op verwijzing longarts of longverpleegkundige

32 Rol van de dietist Bereiken en behouden van een beter voedingsgedrag
Patienten informeren omtrent voeding in relatie tot COPD Patienten motiveren/stimuleren Voedingsadvies op maat om kwaliteit van leven te bevorderen

33 Rol van longverpleegkundige
Signalering van: Gewichtsverloop Slechte eetlust Spin in het web bij multidisciplinaire aanpak

34 Hoe komt U bij de diëtist?
Via huisarts of zelfverwijzing bij overgewicht of ongewenst gewichtstoename. Géén schriftelijke verwijzing nodig. 4 uur vergoeding uit aanvullingspakket bij de meeste zorgverzekeraars. Via longarts / longverpleegkundige: diëtist in het ziekenhuis bij ongewenst gewichtsafname.