Moedertaalverwerving

Presentatie over: "Moedertaalverwerving"— Transcript van de presentatie:

1 Moedertaalverwerving

2 “Gebruik van babytaal is erg ongezond voor ouderen.” (2008)

3 Moedertaalverwerving
Visies Skinner (behaviorisme)  nurture Chomsky (generatieve taalkunde)  nature - poverty of the stimulus Tomasello (socio-pragmatische benadering)  nature + nurture

4 Tomasello Skinner Chomsky
“Intention reading is what children must do to discern the goals or intentions of mature speakers when they use linguistic conventions to achieve social ends.” “Some of us learn control, more or less by accident. The rest of us go all our lives not even under-standing how it is possible, and blaming our failure on being born the wrong way.” “Universal grammar may be thought of as some system of principles, common to the species and available to each individual, prior to experience.” Tomasello Skinner Chomsky

5 Moedertaalverwerving
Fasen Prelinguale fase (0-1 j.) Linguale fase  vroeglinguale fase: eenwoordzin, tweewoordzin & meerwoordzin  differentiatiefase  voltooiingsfase (+5 j.)

6 Moedertaalverwerving
Prelinguale fase (0-12 m.) wenen instinctieve reacties op prikkels (vocaliseren) vocaal spel rond 5 maanden: brabbelfase  hetzelfde bij alle kinderen  articulatieoefeningen

7 Moedertaalverwerving
Eenwoordzinfase zinnen van een woord woord = klankcombinatie met zelfde betekenis overextensie  eenzelfde klankcombinatie voor verschillende betekenissen

8 Moedertaalverwerving
Tweewoordzinfase combinatie functiewoorden (nog, ook, wel, ja, daar, …) + basiswoord  auto daar  nog boke

9 Moedertaalverwerving
Meerwoordzinfase korte zinnen veel woordklassen ontbreken  voornaam-, vraag-, voeg-, hulpwerkwoorden, bijwoorden, voorzetsels geen morfologie uitbreiding basiswoordenschat (rond 3 jaar: ± 1000 woorden)

10 “BRABO, KROKOLI OPEPEET!”
WB p. 234 “BRABO, KROKOLI OPEPEET!”

11 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan

12 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen roranje

13 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot roranje traks

14 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin

15 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan
krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie progressieveassimilatie

16 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan
krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie gliding progressieveassimilatie

17 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan
krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie gliding fronting progressieveassimilatie

18 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan
krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie gliding fronting progressieveassimilatie verkorting

19 dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan
krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie gliding fronting progressieveassimilatie verkorting reduplicatie

20 Moedertaalverwerving
Differentiatiefase (2,5 – 5 j.) grootste veranderingen grammaticale regels overgeneralisatie nieuwe woorden (koekindje, ijswortel, staanboot, kletsmeneer, …)

21 “MAMA HEEFT EEN BUBBELTRUITJE VOOR HAAR BORSTELS.”
WB p. 235 “MAMA HEEFT EEN BUBBELTRUITJE VOOR HAAR BORSTELS.”

22 WB p. 235 – 6b ik heef: hij heef + t vrienderen: mv. kind – kinderen
mijn kleren aandoenen: inf. als werk + en (brei + en) je noogjes: mijn noogjes (letter vnmw afscheiden) een gaat: gaatje – je een bordke: manneke –ke (tussentaal) eenenhonderd, tweeënhonderd: tweeëntwintig, tweeëndertig het windt: het sneeuwt / regent (zn + t)

23 WB p – 6c Rabarbara / sonjascheuten / chammejongetjes: vervanging door fonologisch vertrouwdere w. Sinterpiet / strietje / snurpt: contaminaties appelsiensoep / spiegelpapier: spiegelpapier fee > feesten: etymologiseren bubbeltruitje: associatie, borstels: fonologisch vertrouwder

24 Moedertaalverwerving
Voltooiingsfase (+5 j.) bouwstenen taal basisschool: woordenschatuitbreiding, complexere syntaxis, pragmatiek (sociale situaties, context), uitzonderingen schriftelijke taalvaardigheid + metalinguïstisch bewustzijn

25 Moedertaalverwerving

26 Moedertaalverwerving
Gebieden van Broca en Wernicke Broca  motorisch spraakcentrum  beschadiging: afasie van Broca  problemen met spontane spraak en nazeggen  agrammatisme (‘De jongen werd door het meisje geschopt’)

27 Moedertaalverwerving
Gebieden van Broca en Wernicke Wernicke  sensorisch spraakcentrum  beschadiging: afasie van Wernicke  vloeiend spreken, maar geen betekenis

28