Palliatieve sedatie Franca Horstink-Wortel

Presentatie over: "Palliatieve sedatie Franca Horstink-Wortel"— Transcript van de presentatie:

1 Palliatieve sedatie Franca Horstink-Wortel
Specialist ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Dordrecht, 11 september 2012

2 Palliatieve sedatie Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn
van een patiënt in de laatste levensfase met als doel anderszins onbehandelbaar lijden te verlichten en niet het leven te bekorten.

3 Richtlijn palliatieve sedatie
Op verzoek van de regering tot stand gekomen door een commissie van de KNMG in 2005 en herzien in 2009

4 Incidentie In 12,3 % van alle sterfgevallen in 2010 werd continue sedatie toegepast ( ,2%)

5 Soorten palliatieve sedatie
Acute sedatie Continue sedatie tot het moment van overlijden Kortdurende of intermitterende sedatie

6 Doelgroep palliatieve sedatie
17% hart- en vaatziekten 47% kanker 6% longziekten 4% ziekten van het zenuwstelsel 26% overige

7 Voorwaarden voor diepe en continue sedatie
1) Het bestaan van 1 of meer refractaire, dat wil zeggen onbehandelbare,symptomen 2) overlijden is binnen 1-2 weken te verwachten

8 Beslisboom refractaire symptomen

9 Refractaire symptomen
In Nederland in 2001: Delier/onrust in terminale fase 38% (57%) Kortademigheid 38% (23%) Pijn 51% (17%) Angst 11% Overige 29%

10 Symptomen 24 uur voor overlijden
Vermoeidheid 55% Pijn 42% Kortademigheid 48% Verlaagd bewustzijn 47%

11 Palliatieve sedatie en vocht/voeding

12 Existentieel lijden In de nieuwe richtlijn wordt existentieel lijden bij een levensverwachting van 1-2 weken ook als een refractair symptoom gezien.

13 Overlijden en palliatieve sedatie
47% overlijdt binnen 24 uur 47% binnen 1-7 dagen 4% binnen 1-2 weken

14 Deskundigheid Palliatieve sedatie is normaal medisch handelen en daarom is het geen voorwaarde dat voorafgaande aan de beslissing tot palliatieve sedatie een deskundig arts moet worden geconsulteerd.

15 Aandachtspunten vooraf
Kans geven afscheid te nemen Doorspreken dat start sedatie meestal niet onmiddellijk tot overlijden leidt Kans op wakker worden Toevoegen andere medicatie Catheter

16 Stelling 1 Iedere patient heeft recht op palliatieve sedatie en kan dit desgewenst aan zijn/haar behandelend arts vragen

17 De medicatie Uitgangspunten: proportionaliteit
stapsgewijze benadering van toe te passen middelen 3 stappen: 1. Midazolam 2. Levomepromazine (nozinan) in combinatie met 20mg dormicum/uur 3. Propofol

18 Indicatie medicatie Morfine : dyspnoe en pijn
Dormicum (c.s.): angst en onrust

19 Hoeveelheid medicatie
De gewenste mate van symptoombestrijding bepaalt de hoeveelheid medicatie en niet de mate van bereikte bewustzijnsdaling

20 Stelling 2 Palliatieve sedatie is een sluiproute voor euthanasie

21 Samenvattend m.b.t. besluitvorming
Palliatieve sedatie: is een uiterste vorm van behandeling heeft geen levensbekorting als doel vraagt tijdige en heldere communicatie - met patiënt en naasten - betrokken zorgverleners multidisciplinaire samenwerking: noodzaak erkenning van de grenzen aan eigen kennis/ervaring

22 Palliatieve sedatie t.o.v. euthanasie
Palliatieve sedatie als zodanig heeft geen levensverkortend effect Palliatieve sedatie is in principe omkeerbaar Palliatieve sedatie is normaal medisch handelen