Communicatie & sensibilisering

Presentatie over: "Communicatie & sensibilisering"— Transcript van de presentatie:

1 Communicatie & sensibilisering
Probleemanalyse & doelgroepafbakening

2 Overzicht Uitgangspunt: een planmatige aanpak STAP 1: Probleemanalyse
Taak 1: het probleem identificeren Doelvraag: “WAT is het probleem?” Taak 2: het probleem analyseren Doelvraag: “WAAROM is dit een probleem?” STAP 2: Doelstellingen formuleren Taak 1: doelstellingen nivelleren Doelvraag: “WAT willen we bereiken…?” Taak 2: doelstellingen calibreren Doelvraag: “… bij WIE (BINNEN DE DOELGROEP)?”

3 Uitgangspunt Een planmatige aanpak

4 Effectieve gedragsbeïnvloeding
Planmatige aanpak: STAP 1: Probleemanalyse STAP 2: Doelstellingen formuleren STAP 3: Methoden & technieken selecteren STAP 4: Ontwikkeling materialen STAP 5: Implementatie STAP 6: Evaluatie

5 Bijeenbrengen van relevante stakeholders

6 Voorbeeld: ‘On the Road’:
Programma ontwikkelaars: Vlaamse overheid (verkeersveiligheid) Financieren Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) Ontwerp: open oproep -> ‘uitbesteden’ Vlaamse AutomobilistenBond (VAB) Ontwerp: voorstel Programma gebruikers: Programma adopteerders: Rijscholen Verzekeringsmaatschappijen (Ethias, …) Media (Studio Brussel) Programma implementeerders: Rijinstructeurs & leraren Web-ontwikkelaars -> OTR-webpagina Adverteerders-> radio spot Programma evaluatoren : Instituut voor Mobiliteit (IMOB) & Universiteit van Maastricht (UM) Eindgebruikers: Jonge onervaren bestuurders

7 STAP 1 Probleemanalyse

8 TAAK 1: probleem IDENTIFICATIE
Doelvraag: “WAT is het probleem?” Wie (doelgroep) doet wat (gedrag) en wanneer (context)? Epidemiologische analyse (ongevallendata) Voldoende afbakening is nodig om tot een werkbare probleemstelling te komen!

9

10 Even ter illustratie…

11 Het aantal ongevallen moet dalen bij 20-24 jarigen (doelgroep: leeftijd)

12 Het aantal ongevallen moet dalen bij 20-24 jarige mannen (doelgroep: geslacht)

13 Het aantal ongevallen moet dalen bij 20-24 jarige mannen die een personenwagen besturen (gedrag)

14 Het aantal ongevallen moet dalen bij jarige mannen die te veel alcohol geconsumeerd hebben (gedrag) en een personenwagen besturen (gedrag) tijdens de weekendnachten (context)

15 Het aantal ongevallen moet dalen bij jarige mannen (doelgroep) die te veel alcohol geconsumeerd hebben en een personenwagen besturen (gedrag) in het gezelschap van passagiers (context) tijdens de weekendnachten (context)

16 Het aantal ongevallen moet dalen bij jarige mannen (doelgroep) die te veel alcohol geconsumeerd hebben en een personenwagen besturen (gedrag) in het gezelschap van leeftijdsgenoten als passagiers (context) tijdens de weekendnachten (context)

17 Probleemstelling “18-24 jarige mannen die te veel alcohol geconsumeerd hebben tijdens de weekendnachten en die in de aanwezigheid zijn van leeftijdsgenoten als passagiers beslissen om een personenwagen te besturen.”

18 ‘Afbakening’ - een concreet praktijkvoorbeeld
THINK! campagne (U.K.)

19 TOMORROW’S ROADS: SAFER FOR EVERYONE £130 million per year
EDUCATION ENGINEERING ENFORCEMENT More stringent & multifaceted driving test Road safety officer campaigns New road safety brand for broader communication VEHICLE + ENVIRONMENT ACCIDENT PREVENTION SEVERITY REDUCTION Further legislation & penalties Greater police road presence More road safety cameras Between £14 and 19 million per year

20 DEPARTMENT FOR TRANSPORT
MARKETING TEAM (between 12 and 15 people) POLICY TEAM Child Road Safety Team Adult Road Safety Team DOELGROEP (LEEFTIJD) GEDRAG TEAM HEAD Campaign manager Campaign manager Campaign manager Campaign manager SPEEDING DRINK DRIVING SEATBELTS FATIGUE

21 U.K. DEPARTMENT OF TRANSPORT
DRINK DRIVE U.K. DEPARTMENT OF TRANSPORT SEATBELTS 2000 ROAD SAFETY STRATEGY: ‘Tomorrow’s roads: safer for everyone’ SPEEDING URBAN STRATEGY RURAL STRATEGY RADIO ADVERTS ‘Always there: live with it’ ‘It’s 30 for a reason’ ‘Don’t risk it’ TV ADVERTS CONTEXT POSTERS Anticipated regret Vulnerability

22 Taak 2: probleem ANALYSE
Doelvraag: “WAAROM is dit een probleem?” Welke zijn mogelijk verklarende factoren? Psychologische analyse (gedragsdeterminanten) PRECEDE-PROCEED MODEL (Green & Kreuter, 2005)

23 PRECEDE-PROCEED MODEL
INTERVENTIE PROGRAMMA VERKEERS VEILIGHEID LEVENS KWALITEIT (Green & Kreuter, 2005)

24 PRECEDE-PROCEED MODEL
INTERVENTIE PROGRAMMA GEDRAG Risicopopulatie Levens kwaliteit Verkeers veiligheid OMGEVING (sociaal + fysiek) (Green & Kreuter, 2005)

25 PRECEDE-PROCEED MODEL
Voorbestemmende factoren INTERVENTIE PROGRAMMA GEDRAG Risicopopulatie Versterkende factoren Levens kwaliteit Verkeers veiligheid OMGEVING (sociaal + fysiek) In-staat-stellende factoren (Green & Kreuter, 2005)

26 Voorbestemmende factoren:
“leer-gerelateerde factoren in de individuen van de doelpopulatie die de motivatie om te veranderen faciliteren of beperken” bewustzijn kennis meningen attitude Learning, thus the factor can be changed Motivation, thus talk about factors that influence people’s motivation Anticipated social effects: perceived peer pressure and social support

27 Helmet use; example of health behavior
Attitudes (own, of peers) may determine helmet use => example of predisposing factor

28 Versterkende factoren:
“factoren die de voortzetting van het gedrag aanmoedigen of ontmoedigen” sociale steun invloed van vrienden beloning straf Continuation, thus factors that follow behaviour.

29

30 In-staat-stellende factoren:
“factoren die het gewenste gedrag kunnen mogelijk maken of verhinderen” vaardigheden financiële mogelijkheden fysieke barrières Help or hinder, thus factors that precede behaviour by making it possible.

31

32 2 ‘gedragsverklarende’ uitdiepingen …
Risicogedrag heeft verschillende (oorzakelijke) onderliggende mechanismen

33 PRECEDE-PROCEED MODEL
Voorbestemmende factoren INTERVENTIE PROGRAMMA GEDRAG Risicopopulatie Versterkende factoren Levens kwaliteit Verkeers veiligheid OMGEVING (sociaal + fysiek) In-staat-stellende factoren (Green & Kreuter, 2005)

34 James Reason (1990)

35 Human error model (Reason, 1990)
Gevaarlijk handelen Onbewust Niet-intentioneel Bewust Intentioneel ‘slips’ ‘lapses’ ‘mistakes’ ‘mistakes’ ‘violations’ Gebrekkige aandacht Falend geheugen Foutieve toepassing regels Misleidende ervaring Uitzondering Sabotage Vertekende Risico-acceptatie

36 2 ‘gedragsverklarende’ uitdiepingen …
Hoe moeten we het verband zien tussen ‘voorbestemmende’, ‘versterkende’ & ‘in-staat-stellende’ factoren enerzijds en gedrag anderzijds?

37 PRECEDE-PROCEED MODEL
Voorbestemmende factoren INTERVENTIE PROGRAMMA GEDRAG Risicopopulatie Versterkende factoren Levens kwaliteit Verkeers veiligheid OMGEVING (sociaal + fysiek) In-staat-stellende factoren (Green & Kreuter, 2005)

38 Theorie van Gepland Gedrag (Fishbein & Ajzen, 1975)
Implementatie intentie

39 Ter illustratie Attitude: Sociale druk: Inschatting uitvoerbaarheid:
verwachte consequenties van gedrag (gordeldracht) Sociale druk: mening van anderen m.b.t. gedrag (snelheid) Inschatting uitvoerbaarheid: Inschatting over mogelijkheden & problemen bij gedrag (meerijden met bestuurder onder invloed alcohol)

40 Doelstellingen formuleren
STAP 2 Doelstellingen formuleren

41 Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN
Doelvraag: “WAT willen we bereiken…?” In de lijn van de logica van het PRECEDE-PROCEED MODEL: NIVEAU 1: Levenskwaliteit NIVEAU 2: Verkeersveiligheid NIVEAU 3: Veilig gedrag NIVEAU 4: Gedragsdeterminanten: Gewenste ‘voorbestemming’ Gewenste ‘versterking’ Gewenste ‘in-staat-stelling’

42 Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN
SAFETY OUTCOMES INTERVENTIE PROGRAMMA Levens kwaliteit Verkeers veiligheid NIVEAU 1: VERKEERSVEILIGHEID )

43 ‘SAFETY OUTCOMES’

44 Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN
SAFETY PROMOTING GOALS SAFETY OUTCOMES INTERVENTIE PROGRAMMA GEDRAG risicopopulatie Levens kwaliteit Verkeers veiligheid OMGEVING (sociaal + fysiek) NIVEAU 2: GEDRAG RISICOPOPULATIE + OMGEVINGSACTOREN

45 ‘SAFETY PROMOTING GOALS’
9 gedragsdoelstellingen 1. Gebruik veiligheidsgordel 2. Gebruik kinderzitjes 3. Gebruik valhelm 4. Gebruik beschermende motorkledij. 5. Respecteren snelheidslimieten. 6. Afzien van rijden onder invloed van alcohol. 7. Afzien van rijden onder invloed van drugs. 8. Afzien van rijden onder invloed van medicijnen. 9. Afzien van rijden onder invloed van vermoeidheid.

46 SAFETY PROMOTING GOALS
In de lijn van het S.M.A.R.T. principe moeten we het doelgedrag (i.e., gebruik kinderzitjes) verder opdelen in meer specifieke handelingen of ‘acties’. Anders gesteld, moeten we ons de volgende vraag stellen: “Wat moet de doelgroep doen om een kinderzitje gepast en consistent te gebruiken?”

47 Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN
PERFORMANCE OBJECTIVES SAFETY PROMOTING GOALS SAFETY OUTCOMES INTERVENTIE PROGRAMMA Actie 1 GEDRAG risicopopulatie Actie 2 Levens kwaliteit Verkeers veiligheid Actie 1 OMGEVING (sociaal + fysiek) Actie 2 NIVEAU 3: ACTIES

48 ‘PERFORMANCE OBJECTIVES’
Om kinderzitjes gepast & consistent te gebruiken: PO1: kopen ouders een kinderzitje (2e indien 2 auto’s) PO2: houden ouders het kinderzitje steeds in de wagen PO3: passen ouders het kinderzitje aan aan de lengte van het kind PO4: vervangen ouders het kinderzitje ten gepaste tijde

49 Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN
PERFORMANCE OBJECTIVES SAFETY PROMOTING GOALS SAFETY OUTCOMES Voorbestemmende factoren INTERVENTIE PROGRAMMA Actie 1 Versterkende factoren GEDRAG risicopopulatie Actie 2 Levens kwaliteit Verkeers veiligheid In-staat-stellende factoren Actie 1 OMGEVING (sociaal + fysiek) Actie 2 CHANGE OBJECTIVES NIVEAU 4: GEDRAGSDETERMINANTEN

50 ‘CHANGE OBJECTIVES’ PO: ouders houden het kinderzitje steeds in de wagen Welke ‘voorbestemmende’ factoren zijn hier relevant? risicoperceptie Welke ‘versterkende’ factoren zijn hier relevant? Welke ‘in-staat-stellende’ factoren zijn hier relevant? bekwaamheid (opvangen tegenstribbelend kindgedrag)

51 ‘CHANGE OBJECTIVES’ Wat moet er m.b.t. de betrokken ‘voorbestemmende’ factoren veranderen opdat de doelgroep de gewenste acties onderneemt? Wat moet er m.b.t. de betrokken ‘versterkende’ factoren veranderen opdat de doelgroep de gewenste acties onderneemt? Wat moet er m.b.t. de betrokken ‘in-staat-stellende’ factoren veranderen opdat de doelgroep de gewenste acties onderneemt?

52 GEDRAGSDETERMINANTEN
‘CHANGE OBJECTIVES’ GEDRAGSDETERMINANTEN Risicoperceptie Bekwaamheid Change objectives PO: Ouders houden kinderzitje steeds in de wagen RP1: Ouders erkennen hun persoonlijk risico om betrokken te raken bij een ongeval. SE1: Ouders sporen kinderen aan op gepaste wijze in het kinderzitje te blijven zitten. RP2: Ouders beschrijven de veiligheidsvoordelen van een kinderzitje.

53 Taak 2: doelstellingen CALIBREREN
Doelvraag: “WAT willen we bereiken bij WIE (BINNEN DE DOELGROEP)?” Ter illustratie: “18-24 jarige mannen die te veel alcohol geconsumeerd hebben tijdens de weekendnachten en die in de aanwezigheid zijn van leeftijdsgenoten als passagiers beslissen om een personenwagen te besturen.” Geldt dit probleem in dezelfde mate en op dezelfde wijze voor alle jarige mannen die te veel alcohol geconsumeerd hebben tijdens de weekendnachten en die in de aanwezigheid zijn van leeftijdsgenoten als passagiers…?

54 … waarschijnlijk niet want niet want binnen je doelgroep bestaat variatie t.o.v. het risicogedrag…
Transtheoretical Model of Change (Prochaska & DiClemente, 1982)

55 … wat variatie creëert inzake de haalbaarheid van je doelstellingen…
Bewustzijn Kennis & begrip Erkenning Attitude Normen Ingeschatte zelf-effectiviteit Gedragsintenties Implementatie intenties Implementatie-effectiviteit Doelstellingen NIVEAU 4 Doelstellingen NIVEAU 3 & 2 Doelstellingen NIVEAU 2 & 1

56 … en dus ook inzake de gepastheid van gedragsbeïnvloedende methoden & technieken.

57 Dank voor uw aandacht! Vragen?