Vaccineren, niet meer vanzelfsprekend Lizzy Slok en Helma Ruijs, RIVM-LCI 02-06-2016.

Presentatie over: "Vaccineren, niet meer vanzelfsprekend Lizzy Slok en Helma Ruijs, RIVM-LCI 02-06-2016."— Transcript van de presentatie:

1 Vaccineren, niet meer vanzelfsprekend Lizzy Slok en Helma Ruijs, RIVM-LCI 02-06-2016

2 Vaccinatie in Nederland 2

3 vaccineren

4 Casus Jongen 5 jaar koorts daarna uitslag in gezicht nu uitslag hele lichaam

5 Sinds 2 dagen -koorts -hoesten -conjunctivitis In Londen geweest op familie bezoek 1 week geleden. Neefje met zelfde ziekteverschijnselen Niet gevaccineerd. Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 5

6 Lichamelijk onderzoek ●Ziek ●Temperatuur 39.5 ●Ruw exantheem over gezicht, romp, ledematen tot aan handen en voeten ●Conjunctivitis Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 6

7 Mazelen ●Acute virale infectie ●Syptomen: koorts, hoesten en conjunctivitis exantheem ●Lichamelijk onderzoek: Maculopapuleus exantheem Koplikse vlekjes ●Complicaties: –Otitis media 5-10% –Pneumonie1-5% –Encephalitis0.1%

8 Transmissie aerogeen; hoesten, niezen, direct contact Incubatietijd 7- 14 dagen Besmettelijke periode 4 dagen voor tot 4 dagen na ontstaan exantheem ●Na doormaken mazelen levenslange immuniteit ●BMR-vaccinatie op 14 maanden en 9 jaar Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 8

9 Voorkomen ●Wereldwijd één van de belangrijkste doodsoorzaken bij kinderen ●Uitgebreide vaccinatie campagnes vanaf 1980 ●Jaarlijks wereldwijd overlijden Voor 1980 2,6 miljoen 2000546 800 overlijdens 2014114 900 overlijdens ●Mortaliteit ontwikkelde landen 1: 1000 gemelde gevallen ●WHO data Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 9

10 Mazelenepidemie 2013-2014

11 Bezwaren tegen vaccinatie: religieus Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 11

12 De reformatorische gezindte

13 Besluitvorming over vaccinatie N=27 Traditioneel niet vaccinerende ouders - Goddelijke voorzienigheid: niet geoorloofd Weloverwogen niet vaccinerende ouders - Vertrouwen op God Weloverwogen vaccinerende ouders - Eigen verantwoordelijkheid: vaccinatie is geschenk van God - Bijwerkingen als teken van God Traditioneel vaccinerende ouders - Geen relatie tussen geloof en vaccinatie Ruijs et al. BMC Public Health 2012;12:408

14 Hoe gaan artsen om met ouders met religieuze bezwaren ? Medische informatie Gesprek over besluitvormingsproces - Kennis en affiniteit met doelgroep Paternalistische opstelling - Tetanusvaccinatie na verwonding Ruijs et al. BMC Health Services Research 2012;12: 231

15 Brochure Religieuze argumenten voor en tegen vaccinatie Weloverwogen besluitvorming stimuleren 15

16 Bezwaren tegen vaccinatie: antroposofisch ●Rudolph Steiner ●Ontwikkeling individuele kind ●Belang doormaken ziektes ●Natuurlijke leefwijze beschermt ●Uitstel ●Geen BMR

17 Vaccinatiegraad vrije scholen Gelderland Judith H.E. Klomp et al. Eur J Public Health 2015;25:501-505 © The Author 2014. Published by Oxford University Press on behalf of the European Public Health Association. All rights reserved.

18 Bezwaren tegen vaccinatie : “kritisch” ●NVKP ●Vaccinvrij ●VaccinatieRaad ●Vaccinatieschade ●Ernstige aandoeningen ●Temporele relatie vaccinatie ●Ervaringsverhalen ●Geen of semi- wetenschappelijke basis ●Alternatieve geneeswijzen

19 Casus ●Ouders met zoontje van 2 maanden ●Twijfels om te vaccineren –Kind van vrienden autistisch, door vaccinatie? –Hebben gelezen bij de NVKP dat vaccinaties veel bijwerkingen geven en vaak niet werken Willen het graag goed doen voor hun kind en vragen advies Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 19

20 Centrale vragen: ●Werkt het? Is het wel nodig? ●Is het veilig? Bijwerkingen vaccin zelf Hulpstoffen: adjuvantia conserveermiddelen 20

21 The need for evidence based information to balance the interaction of vaccine preventable disease, public concern and immunization rates. (Source: Jan Bonhoeffer et al, Biologicals Volume 40, Issue 5 2012 393 – 397) Werkt het? De paradox van vaccinatie 21

22 Veiligheid: Bijwerkingen Meestal op dag vaccinatie of dag erna Lokaal: ●Roodheid, zwelling, pijn Algemeen: ●Huilen, hangerigheid, koorts Altijd alert blijven op andere oorzaken! NB Levend vaccin (BMR): -Vermenigvuldigt zich in het lichaam -Geeft bijwerkingen na 5-12 dagen -Gecontraïndiceerd bij zwangerschap en immuunsuppressie

23 Hulpstoffen: www.rijksvaccinatieprogramma.nl 23

24 Het gaat vaak niet alléén om de feitelijke vraag Maar ook over: ●Achterliggende ideeën ●Gevoel ●Waarden Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 24

25 De individuele afweging Voordelen vaccineren Voordelen niet-vaccineren Nadelen niet-vaccineren Nadelen vaccineren 25

26 E = K x A Effectiviteit advies = Kwaliteit x Acceptatie 26

27 Keuze over vaccinatie 80% van de ouders vindt vaccineren vanzelfsprekend*  Meeste ouders laten vaccineren  Bij veel ouders niet echt een heel bewuste keuze vòòr  Soms extra impact van gevoelde nadelen De keuze over vaccinatie wordt vooral bij het 1 e kind gemaakt *Bron: Proefschrift Irene Harmsen 27

28 Casus ●Vrouw, 30 weken zwanger ●Volledig vaccinatieschema als kind gehad Gehoord van GR advies voor kinkhoestvaccinatie rondom bevalling. Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 28

29 Maternale kinkhoestvaccinatie 29 Advies Gezondheidsraad dec 2015 Nog geen besluit minister Nu al vaccineren? Op eigen kosten Tussen 28 en 32 weken zwangerschap Via huisarts of vaccinatiecentrum Revaccinatie (Boostrix-polio ® ): lagere dosis aK dan zuigelingenvaccins

30 Casus Moeder bevallen van gezonde dochter, nu 4 weken oud. Ouders werken beiden 4 dagen, dochter gaat naar KDV over 2 maanden. Moeder wil zoveel mogelijk voorkomen dat ze ziek wordt. Rotavirusvaccinatie? Zijn er nog andere vaccinaties die zij kan krijgen? Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 30

31 Rotavirusvaccinatie Gastro- enteritis, vooral in de wintermaanden Ernstig beloop bij zuigelingen, vooral prematuren, dysmaturen en onderliggend lijden Oraal levend verzwakt vaccin, in eerste 6 levensmaanden ●Rotarix ® (2 doses ) ●RotaTeq ® (3 doses ) Geen interferentie met RVP-vaccinaties In diverse landen in vaccinatieprogramma: Engeland, VS Advies Gezondheidsraad: wordt verwacht in de loop van 2016 31

32 RIVAR-onderzoek ●Risk group Infant Vaccination Against Rotavirus ●Hoog risicokinderen krijgen vaccin aangeboden vanuit ziekenhuis door kinderarts (derdelijnszorg) ●Evaluatie: - vaccinatiegraad - tijdigheid - incidentie gastro-enteritis bij risicokinderen in ziekenhuis Meer info: www.rivar.nlwww.rivar.nl 32

33 Casus gordelroosvaccinatie ●Man, 60 jaar ●Broer heeft gordelroos gehad een half jaar geleden en nog steeds pijnklachten ●Heeft jonge kleinkinderen die nog geen waterpokken hebben gehad ●Zelf waarschijnlijk wel waterpokken gehad Kan hij gevaccineerd worden tegen gordelroos? Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 33

34 Vaccinatie tegen gordelroos ●Gordelroos wordt veroorzaakt door VZV, net als waterpokken ●Reactivatie bij verminderde weerstand ●Vaccinatie geeft boostereffect ●Zostavax ® (levend verzwakt vaccin) ●Geregistreerd voor personen > 50 jaar ●Zelfde vaccin als waterpokken, hogere dosis ●Advies Gezondheidsraad verwacht eind juni 2016 34

35 Incidentie gordelroos 35

36 Effectiviteit gordelroosvaccinatie 36 Oxman MN, Levin MJ, Johnson GR, Schmader KE, Straus SE, Gelb LD, et al. A vaccine to prevent herpes zoster and postherpetic neuralgia in older adults. N Engl J Med. 2005;352(22):2271-84.

37 Geregistreerde vaccins, weinig gebruikt 37 Nieuwe vaccinsNieuwe toepassingen GordelroosMaternale kinkhoestvaccinatie/ cocooning RotavirusPneumokokken voor ouderen VaricellaInfluenza voor personen <60 jaar Meningokokken BHepatitis B voor migranten HPV voor jongens

38 Project “Extra vaccinaties op maat” ●Wetenschappelijk onderzoek ●Factsheets voor professionals ●Informatie publiek ●Helpdesk voor vragen van professionals 38

39 Website Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 39

40 Extra vaccinaties ●Extra vaccinaties mogelijk via huisarts of vaccinatiecentrum ●Voor eigen rekening! ●Indicatiestelling door arts in overleg met patiënt ●Publieksinformatie beschikbaar op: www.rivm.nl/vaccinaties www.rivm.nl/kinkhoestvaccinatiezwangerevrouwen www.rivm.nl/gordelroosvaccinatie ●LCI-helpdesk voor vragen van professionals: E-mail: lci@rivm.nllci@rivm.nl Tel: 030-2747000 40

41 Einde Measles and Acceptance of Vaccination | 12-09-2013 41