Robert Maier Discours en culturele transformatie Robert Maier

Overzicht Rol van discoursen in een wereld van culturele verschillen Discours en macht Discours en identiteit Mogelijkheden en moeilijkheden van mediation

Robert Maier Verschillen vatten Verlichting brengt universalisme maar ook respect voor verschillen Dit respect -lange tijd niet manifest Laatste decennia: feest van verschillen Een consequentie: relativisme en kritiek op universalisme

Robert Maier Centraal probleem Hoe is het mogelijk een zwakke vorm van universalisme te combineren met een diepe respect voor culturele verschillen?

Robert Maier Rol van mediation Een oplossing van dit centraal probleem veronderstelt toepassing van allerlei vormen van mediation

Robert Maier Voorbeeld Emancipatie van iedereen Emancipatie van bijzondere (culturele) groepen Hoe is het mogelijk deze twee te combineren, als deels tegenstrijdige belangen zijn?

Robert Maier Discours en macht Definitie macht: Macht is de invloed van een handeling op een andere handeling (blokkeren, stimuleren, andere richting geven, gescheiden handelingen combineren)

Robert Maier Kenmerken van macht Onderdrukkend EN producerend Macht niet geïsoleerd, netwerken Macht is niet op zich persoonlijk Daarom: constellaties van machtsnetwerken

Robert Maier Vormen van macht Fysieke kracht Sanctie Status Charisma Argument

Robert Maier Eigenschappen van macht De verschillende vormen zijn onderling deels tegenstrijdig Daarom: geen stabiel evenwicht, maar dynamiek Rekening houden met domeinen, kosten, intensiteiten, bronnen, middelen, dragers en objecten van macht

Robert Maier Macht en discours Met uitzondering van fysieke kracht spelen discoursen een belangrijk rol in alle andere machtsvormen Consequentie: enorm belang van discoursen in de huidige wereld Voorbeelden (disciplines, trainingen)

Robert Maier Het Niet-discursieve Ruimtelijke en biologische transformaties zijn op zich niet- discursief Maar: deze transformaties kunnen discursief voorbereid, becommentarieerd, en bekritiseerd worden

Robert Maier Deelconclusie 1 De culturele verschillen in de wereld zijn gesitueerd in machtsconstellaties (Oost- West, Arm-Rijk, Ongelijkheid van bewapening, etc.) De verschillen worden in en door discoursen geproduceerd en veranderd

Robert Maier Macht en identiteit Herinnering definitie identiteit (zelf- identificatie-categorisering, rol van discoursen) Partijen (individuen, groepen, gemeenschappen) zijn geplaatst in machtsconstellaties Conflicten: gevecht, onderhandeling, debat

Robert Maier Toepassing van macht in conflicten In alle conflicten wordt macht toegepast Gevecht: fysieke kracht Onderhandeling: dreigingen en beloftes Debat: macht van het argument, identificatie en neutralisatie van andere machtsvormen

Robert Maier Identiteit in conflicten De identiteit speelt in alle conflicten een rol Identiteit deels gekenmerkt door macht (b.v. status)

Robert Maier Dynamiek van identiteit In langdurige conflicten proberen de partijen hun positie te vestigen of te versterken Door toe-eigenen van machtsmiddelen en -bronnen B.v. door leren argumenteren, door wapens te kopen, door coalities sluiten

Robert Maier Voorbeeld Identiteit NL Na zuilenmaatschappij wijst de postverzuilde elite een nationale identiteit af (gevaarlijk, overbodig, heeft verdeeldheid gezaaid, sluit buiten) De nieuwe NL identiteit combineert het nationale met het bovennationale

Robert Maier Maar wel … Nationale deugden: tolerantie, openheid, gidslandgedachte Voorbeeldige verzorgingsstaat Libertijnse moraal Neergang van georganiseerd christendom Kampioen ontwikkelingshulp

Robert Maier Dat heeft geleid tot … Moeilijkheden voor nieuwkomers daarin een weg te vinden Cultuurrelativisme Failliet van het multiculturalisme Opkomst populisme Afwijzing EU grondwet Wat nu? (identiteit van ‘het gemene volk’?)

Robert Maier Consequentie Veranderingen van machtsposities brengt verandering van identiteiten tot stand Met nieuwe machtsmiddelen (argumenten, wapens, partners) voel je je anders en wordt je anders gezien

Robert Maier Deelconclusie 2 Al de partijen met hun bijzondere culturele kenmerken zijn voortdurend betrokken in conflicten Hun machtsposities veranderen, en daarmee hun identiteit Dus: voortdurende discursieve conflicten

Robert Maier Beperkingen Discoursen kunnen culturele verschillen versterken door: -reïficatie (racisme) -identity-politics (zelf versus anderen) -door negeren van verschillen (problematisch universalistisch discours)

Robert Maier Mogelijkheden Discoursen kunnen echter ook helpen om verschillen te erkennen en bruggen te bouwen Dat is ‘mediation’ in algemene zin

Robert Maier Kenmerken van discoursen van mediation Een zwak universalisme door vertaling en vergelijking Een diep respect voor verschillen door erkenning en verklaring

Robert Maier Voorwaarden Kennistheoretisch: perspectivisme (hanteren van verschillende conceptuele kaders) Ethisch: respect van relatieve autonomie van individuen, groepen en gemeenschappen

Robert Maier Moeilijkheden Er is geen algemene oplossing mogelijk voor integratie van een zwak universalisme en diep respect van (culturele) verschillen, die bovendien altijd veranderen Oplossingen zijn tijdelijk, situationeel en probleemspecifiek