VREDESHANDHAVING: EEN NIEUWE UITDAGING VOOR DE NAVO. Emeritiforum K.U. Leuven 20 December 2007 VREDESHANDHAVING: EEN NIEUWE UITDAGING VOOR DE NAVO. Marc VANKEIRSBILCK, ir Luitenant-generaal Vlieger Commandant NATO Defense College Rome www.ndc.nato.int

NAVO’s Oorsprong 4 April 1949: Ondertekening van het Verdrag van Washington. ART 5: “The Parties agree that an armed attack against one shall be considered an attack against them all …” 2

Faze I: De Koude Oorlog Territoriale Verdediging (voorkomen van een aanval van het grondgebied van het Bondgenootschap) Ontrading (“Deterrence”; geen gebruik van gewapende macht) 3

Faze I: De Koude Oorlog Het bestaan van de NAVO maakt het gebruik van militair geweld onmogelijk; als mogelijk middel om de politieke status-quo in Europa te veranderen. Het einde van de Koude Oorlog was het gevolg van sociale veranderingen, niet van militaire macht. 4

Het einde van de Koude Oorlog 5

Faze II: Consolidatie van het post-Koude Oorlog Europa Politieke Rol: Partnerschappen en Uitbreiding Militaire Rol: Crisis Manager in de Balkan 6

Faze II: Consolidatie van het post-Koude Oorlog Europa Post-Koude Oorlog lessen: Ontrading alleen is onvoldoende De veiligheidsbelangen van het Bondgenootschap reiken verder dan haar territorium 7

“9/11” 8

Faze III: Post-“9/11” Wereldwijde aard van de nieuwe bedreigingen (“Dark side” van globalisering) Belangrijkste bedreigingen komen van buiten Europa Bedreigingen vergen een actieve inzet 9

Faze III: Post-“9/11” Einde van “Eurocentrische” NAVO Moet kunnen ageren “whenever” en “wherever” gemeenschappelijke belangen in het gedrang komen 10

Faze III: Post-“9/11” Stijgende operationele inzet behoeften Steeds breder gamma van opdrachten Gevechtsoperaties, vredeshandhaving, humanitaire hulp ... 11

Faze III: Post-“9/11” Grotere risico‘s (verliezen) De financiering van de operaties ten nadele van de vernieuwing van de strijdkrachten 12

Faze III: Post-“9/11” De aard van de inzet is van lange duur (“nation-building”) NAVO’s “succes” hangt af van andere (burger) actoren: UNO, EU, World Bank, NGOs … 13

Blijvende relevantie in Faze III: Een actieplan Militaire Transformatie Snelle reactiecapaciteit (NRF) Strategisch transport Betere “bruikbaarheid” van strijdkrachten WMD bescherming ... 14

Blijvende relevantie in Fase III: Een actieplan Politieke dialoog: Nieuwe thema‘s (v.b. energy security, Midden Oosten) Niewe invloeden (v.b. NATO Special Representative in Afghanistan) 15

Blijvende relevantie in Faze III: Een actieplan Comprehensive Approach (alomvattende benadering) Betere coördinatie tussen hoofdactoren in crisis beheer (NAVO, UNO, EU, World Bank, NGOs ...) 16

Blijvende relevantie in Faze III: Een actieplan Breder partnerschap Opening naar “Mondiale Partners” (Australië, N. Zeeland, Japan, Z. Korea) Opening naar andere belangrijke actoren (Pakistan, Indië, China) 17

Blijvende relevantie in Faze III: Een actieplan Politiek van „Open Deur“ Afwerken van een onvoltooid Europa (Balkan, Oekraïne, Georgië?) 18

NAVO’s mogelijke breuklijnen 19

NAVO’s mogelijke breuklijnen Verliezen tijdens operaties kan leiden tot erosie van Bondgenootschappelijke solidariteit Divergerende standpunten over het belang van Artikel 5 veroorzaakt politieke onenigheid 20

NAVO’s mogelijke breuklijnen Divergerende percepties van de bedreigingen leidt tot afwijkende strategieën (Prevention, Pre-emption) Groter wordende Transatlantische kloof inzake militaire capaciteiten en defensie-uitgaven, versterkt neiging tot unilateralisme van de VS Gemeenschappelijke Europese Buitenlandse en Veiligheidspolitiek kan de VS doen vervreemden van NAVO THE EUROPEAN UNION IS BEHIND US. 21

DE NAVO BLIJFT EEN HOOFDONDERDEEL VAN EEN “VERLICHT” ATLANTICISME www.ndc.nato.int Op de website van het NATO Defense College kan u meer informatie vinden over de activiteiten van het instituut, evenals alle publicaties van de Research Divisie. 22