Kees van Overveld B i g I m a g e s – Visuele Communicatie -1- De objectenlaag: De filosofische status van het object De perceptieve status van een object: segmentatie en optic flow Betekenis van objecten: dimensies van betekenis

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Wat is een object? Maar wat zijn objecten … en wat niet? Maar wat zijn objecten … en wat niet? -2-

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Wat is een object? Aanwezigheid of afwezigheid van materiaal? Een brandgang, een sleutelgat, een brievenbus, een neusgat, …? -3-

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Wat is een object? De schaal en de dichtheid? Eén atoom is onzichtbaar; waarom zijn atomen wel zichtbaar? En met welke kleur? En één fiets op km? Wat is de kleur van een cluster fietsen op km afstand? -4-

B i g I m a g e s – de objectenlaag Wat is een object? -5- Wordt iets een zichtbaar object dankzij instrumenten? We noemen een object zichtbaar als we het kunnen zien met … het brein (droombeelden – geen gezichtsbedrog, maar ook geen intersubjectiviteit) het blote oog ? (probleem: gezichtsbedrog) een bril ?? (probleem: verschil tussen bril op een bril af – welk beeld is ‘echt’?) een (licht)microscoop ??? (probleem: microscopisch prepareren vergt bijv. kleuring) een elektronenmicroscoop ???? (probleem: belichtingsformule geldt niet meer) een geigerteller ????? (probleem: nog erger dan bij elektronenmicroscoop)

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Wat is een object? Wordt een object zichtbaar dankzij/ondanks het feit dat het ruimte inneemt? “ik zie in deze grafiek de toename van de inflatie…” -6-

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Verwijst een objectaanduiding ergens naar? Onmogelijk voor onlogische, verzonnen, niet-historische, verkeerd geïnterpreteerde of niet-fysische referenties (een eenhoorn, de huidige koning van Frankrijk, het monster van Loch Nes, …) -7- Wat is een object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Is het object uniek ? (Bijvoorbeeld: welk object is ‘de Nederlandse vlag’?) Wat is er voor nodig om uniek te zijn? (Bijvoorbeeld: een bol met straal 25 cm is uniek, een bal met straal 25 cm is niet uniek (waarom niet?) -8- Wat is een object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Is het object concreet? Vaak genoemde kenmerken voor concreetheid: Abstracties bestaan niet in de ruimte (“waar is cos x”) Abstracties beslaan geen ruimte (“hoe groot is een spelletje schaak”) Abstracties beslaan geen historische periode (“wanneer geldt de stelling van Pythagoras”) Abstracties hebben geen oorzaken of gevolgen (“3” heeft geen gevolgen) -9- Wat is een object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Zintuiglijke aspect: `Het verschil tussen ‘zichtbaar’ en ‘mogelijk zichtbaar’ betreft intersubjectiviteit en het geloof in de perceptie (en juiste classificatie) van iemand anders Is het object toegankelijk met meerdere zintuigen (bijvoorbeeld: een spiegelbeeld is wel te zien maar niet te voelen) -10- Wat is een object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Persistentie aspect (‘blijvendheid’, ‘constantheid’): De persistentie van een object is problematisch (de Griekse filosoof Heraclitos merkte op dat het onmogelijk is twee maal in dezelfde rivier te stappen …) -11- Wat is een object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Kortom: het filosofische begrip ‘object’ is sterk problematisch; Het perceptuele begrip ‘object’ is ook sterk problematisch Wat is een object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -13- Wat is een object? Filosofische (“ontologische”) oplossing: Een object is een bundel eigenschappen Nieuwe problemen: Wie bundelt er? plaats?Op grond waarvan vindt de bundeling plaats? ook het object (en d.w.z. tijdsafhankelijkeAls de bundeling verandert, verandert ook het object (en objecten worden dus altijd processen, d.w.z. tijdsafhankelijke entiteiten) Sommige eigenschappen in de bundel zullen onbepaald of meerduidig zijn

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -14- Wat is een object? Filosofische (“ontologische”) oplossing: alles wat we van de planeet Pluto weten, weten we door er naar te kijken (door krachtige telescopen) Soorten eigenschappen: zichtbare eigenschappen

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -15- Wat is een object? Filosofische (“ontologische”) oplossing: Soorten eigenschappen: zichtbare eigenschappen niet zichtbaar, maar wel fysiek Het gewicht is een objectieve eigenschap van een object die niet vastgesteld kan worden door er alleen maar naar te kijken

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -16- Wat is een object? Filosofische (“ontologische”) oplossing: na historisch onderzoek is onomstotelijk (?) komen vast te staan dat dit masker aan Tutanchamon toebehoord heeft Soorten eigenschappen: zichtbare eigenschappen niet zichtbaar, maar wel fysiek verifieerbaarniet fysiek maar wel intersubjectief verifieerbaar

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -17- Wat is een object? Filosofische (“ontologische”) oplossing: Soorten eigenschappen: zichtbare eigenschappen niet zichtbaar, maar wel fysiek niet fysiek maar wel intersubjectief verifieerbaar niet verifieerbaar, maar wel door een groep als waarheid geloofd “iedereen” is het er over eens dat hoefijzers geluk aanbrengen

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -18- Wat is een object? Filosofische (“ontologische”) oplossing: een trouwring drukt uit dat de drager / draagster zijn leven voor goed verbonden heeft met de draagster / drager van de andere ring Soorten eigenschappen: zichtbare eigenschappen niet zichtbaar, maar wel fysiek niet fysiek maar wel intersubjectief verifieerbaar niet verifieerbaar, maar wel door een groep als waarheid geloofd niet verifieerbaar maar wel door een groep als waarheid afgesproken

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -19- Wat is een object? Filosofische (“ontologische”) oplossing: Soorten eigenschappen: zichtbare eigenschappen niet zichtbaar, maar wel fysiek niet fysiek maar wel intersubjectief verifieerbaar niet verifieerbaar, maar wel door een groep als waarheid geloofd niet verifieerbaar maar wel door een groep als waarheid afgesproken door een groep of individu als belangrijk (bijv. emotioneel) ervaren mijn opa en oma hebben elkaar onder deze boom (of: ‘net zo’n boom’ (!)…) het ja-woord gegeven

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -20- Wat is een object? Filosofische (“ontologische”) oplossing:

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -21- Wat is een object? Perceptuele oplossing: een textuur is altijd volledig omgeven door (andere) texturen ‘Wat is een object’ is een segmentatieprobleem: Welk deel van het beeld hoort tot ‘dit’ object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -22- Wat is een object? Perceptuele oplossing: een vorm is altijd volledig omgeven door (andere) vormen ‘Wat is een object’ is een segmentatieprobleem: Welk deel van het beeld hoort tot ‘dit’ object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -23- Wat is een object? Perceptuele oplossing: ‘Wat is een object’ is een segmentatieprobleem: Welk deel van het beeld hoort tot ‘dit’ object? een 3-D oppervlak is altijd volledig omgeven door (andere) 3-D oppervlakken ( al is de begrenzing soms ook problematisch )

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -24- Wat is een object? Perceptuele oplossing: ‘Wat is een object’ is een segmentatieprobleem: Welk deel van het beeld hoort tot ‘dit’ object? Is een object ook altijd omgeven door andere objecten?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -25- Wat is een object? Perceptuele oplossing:  Alleen als we de ‘achtergrond’ ook een object noemen ? ‘Wat is een object’ is een segmentatieprobleem: Welk deel van het beeld hoort tot ‘dit’ object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld -26- Wat is een object? Perceptuele oplossing:  Alleen als we de ‘achtergrond’ ook een object noemenzithoek salontafel theeservies theepot deksel van de theepot vergulde knop-van-de-deksel-van-de-theepot … en als we objecten als deel van andere objecten toestaan (hiërarchie) ‘Wat is een object’ is een segmentatieprobleem: Welk deel van het beeld hoort tot ‘dit’ object?

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Starre lichamen en bewegingsvelden (‘optic flow’) -27-

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Starre lichamen en bewegingsvelden (‘optic flow’) Vaak is een object  een star object In een star object zijn relatieve posities (=plaatsverschillen) constant Bewegin op een bepaald moment = samenstelling van translatie en rotatie translatie x-richting: uniform in horizontale richting y-richting: uniform in vertikale richting z-richting: radiële richting rotatie om x-as: niet-uniform in verticale richting om y-as: niet-uniform in horizontale richting om z-as: ‘windmolen’ Bewegingsveld van een star lichaam = samenstelling van deze

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Starre lichamen en bewegingsvelden (‘optic flow’) -29-

Kees van Overveld -30-

B i g I m a g e s – de objectenlaag Starre lichamen en bewegingsvelden (‘optic flow’) optic flow: Veronderstel, voor een constante, verplaatsende helderheidsverdeling f dat 0=df(x,y,t)/dt. Dan geldt f(x+v.x dt, y+v.y dt, t+dt)=f(x,y,t) Dus (1 e orde Taylorreeks) (v,  ) f =0 Interpretatie: snelheid kan alleen waargenomen worden  randen Kees van Overveld -31-

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Starre lichamen en bewegingsvelden (‘optic flow’) optic flow: We hebben detectoren (v,  ) voor ‘alle’ richtingen v/||v|| in onze sampling laag (retina/visuele cortex) Samenhangende gebieden waar zulke detectoren gelijke output leveren vormen segmenten die de ‘hier’ van een star lichaam (  object) zijn Dus: object segmentatie vindt plaats op basis van bewegingsveld segmentatie Industriële toepassing: zgn. Natural Motion (=100 Hz) tv, Philips -32-

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld dalmatier rigid rotation motion gestalt z-translation optic-flow geeft een sterke clue voor object- segmentatie -33- Starre lichamen en bewegingsvelden (‘optic flow’)

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Betekenis van objecten -34- Verschillende dimensies: Fysieke functie / statusfunctie

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Betekenis van objecten -35- Verschillende dimensies: Fysieke functie / statusfunctie Natuurlijke (evolutionair) of aangeleerde functie

B i g I m a g e s – de objectenlaag Kees van Overveld Betekenis van objecten -36- Verschillende dimensies: Fysieke functie / statusfunctie Natuurlijke (evolutionair) of aangeleerde functie Cultuurbepaalde of cultuuronafhankelijke functie