Planten Basisstof 2: Wortels

Wortels Komen bij de kiemplant als eerste tevoorschijn. Groeien naar beneden toe. Zitten meestal onder de grond. Vraag: Wat gebeurt er met een plant als je deze op z’n kant zet?

Wortelstelsel Alle wortels van een plant samen noem je het wortelstelsel van de plant. Er zijn twee typen wortelstelsels…

Wortelstelsels: type 1 Komt bij de meeste planten voor Bestaat uit: - Een dikke hoofdwortel - Vele zijwortels Een dikke, lange hoofdwortel heet een penwortel

Wortelstelsels: type 2 Een krans van wortels die allemaal ongeveer even dik en lang zijn. Deze wortels heten bijwortels.

Wortelharen Alle wortels hebben wortelharen Deze zitten vlakbij de uiteinden van de wortels

Ter vergelijking…

Functies van wortels Stevigheid Het opnemen van water en voedingsstoffen Het opslaan van reservevoedsel

Bijzondere wortels… Luchtwortels Trekwortels Ademwortels Plankwortels “Wortelknolletjes” Luchtwortels: Sommige plantensoorten kunnen op de knopen van de stengel luchtwortels maken, die zeer lang kunnen worden. Als deze wortels de grond raken, groeien ze verder de grond in. Ze beschikken over een bijzondere epidermis die 20 tot 30 lagen kan omvatten. Trekwortels zijn wortels die zich kunnen verkorten door zijdelingse strekking van de cellen. Hierdoor kunnen knollen en bollen dieper de grond in worden getrokken. Een ademwortel (pneumatofoor of pneumatorhizie) is een door de wortels gevormd kegelvormig orgaan dat boven de grond of het water uitsteekt, waardoor planten die in het water staan kunnen beschikken over lucht. Deze organen zijn bedekt met lenticellen, die nodig zijn voor de uitwisseling van gas. De mangrove heeft dergelijke wortels. Ook bij de moerascipres treft men soms ademwortels aan. Plankwortels zijn wortels die stervormig, bovengronds onderaan een boom zitten en deze meer stevigheid geven. Ze komen vooral voor bij bomen in het tropische regenwoud. Ook de in Europa voorkomende fladderiep kan plankwortels vormen. Wortelknolletjes: Vlinderbloemigen, zoals de tuinboon, leven in symbiose met de wortelknobbelbacterie. Deze bacterie (Rhizobium sp.) stimuleert de wortels tot het vormen van knolletjes, waarin de bacteriën zitten. Stikstofwortelknolletjes op tuinboon De bacterie is in staat de stikstof uit de lucht te binden, zodat deze beschikbaar komt voor de plant. Hierdoor kunnen vlinderbloemigen op stikstofarme gronden groeien. De bacterie profiteert van de assimilatieproducten van de plant. Ook bepaalde orchideeën, zoals de Rietorchis, maar ook andere plantensoorten is voor het overleven als plant aangewezen op symbiose met een bodemschimmel en vormt daarmee een mycorrhiza.