De Bloedsomloop Basisstof 6: Uitscheiding Basisstof 7: Weefselvloeistof en Lymfe Basisstof 8: Antistoffen

Uitscheiding Afvalstoffen worden uit het bloed gefilterd en uit het lichaam verwijderd. Koolstofdioxde: via de longen Andere afvalstoffen: via de nieren

De werking van de nieren Nierschors en niermerg verwijderen afvalstoffen, overtollig water en zouten uit het bloed. Urine: Alle verwijderde stoffen samen. Nierbekkens verzamelen de urine. Urineleiders: voeren urine af naar de urineblaas. Urinebuis: voert urine af uit het lichaam.

Weefselvloeistof Weefselvloeistof ontstaat doordat in de haarvaten vocht naar buiten wordt geperst. Ontstaat vrijwel alleen in de grote bloedsomloop. Bevat O2, CO2, voedingsstoffen, afvalstoffen en soms witte bloedcellen. Functie: vervoer van het bovenstaande. Een deel wordt weer opgenomen in de haarvaten. De rest in lymfevaten.

Lymfe Lymfe ontstaat doordat weefselvloeistof deels wordt opgenomen in lymfevaten. Bevat O2, CO2, voedingsstoffen, afvalstoffen en soms witte bloedcellen. Lymfevaten verenigen zich tot grotere lymfevaten. Hier zitten kleppen in. Het lymfevatenstelsel voert lymfe terug naar het bloedvatenstelsel. Lymfeknopen (lymfeklieren) zuiveren de lymfe.

Immuunsysteem Lichaamsvreemde stoffen: stoffen die niet in je lichaam thuishoren. Infectie: ziekteverwekkers dringen het lichaam binnen. Witte bloedcellen: - Veel verschillende soorten - Sommige soorten eten ziekteverwekkers op - Sommige soorten maken antistoffen Yersinia pestis

Antistoffen Bepaalde witte bloedcellen produceren antistoffen Antistof hecht zich aan lichaamsvreemde stof op het oppervlak van de ziekteverwekker. Ziekteverwekker wordt onschadelijk gemaakt. Eén type antistof kan zich maar aan één soort lichaamsvreemde stof hechten.

Immuniteit Na een infectie blijft de antistof nog een tijdje in het bloed aanwezig -> geen nieuwe infectie. Witte bloedcellen ‘onthouden’ hoe ze een antistof moeten maken -> immuun. Natuurlijke immuniteit: ontstaat doordat de persoon een ziekte doormaakt. Kunstmatige immuniteit: door inenting met een vaccin (met dode of verzwakte ziekteverwekkers).