T7. Regeling en gedrag B1. Het zenuwstelsel B2. Zenuwcellen en zenuwen B3. het centrale zenuwstelsel B4. Alcohol B5. De weg die impulsen afleggen B6. het hormoonstelsel B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren B8. Gedrag B9. Gedrag bij de mens EB 10. Het ruggemerg EB 11. De eilandjes van Langershans EB 12. Het gedrag van pissebedden V1. Drugs V2. Suikerziekte (Diabetes mellittus) V3. Wat kan er verkeerd gaan? V4. Leren en werken V5. Ideeën voor een onderzoek V6. Werken met de computer

B1. Het zenuwstelsel impuls Lichtprikkel Zintuig bijv. oog gevoelszenuw grote hersenen 2 kleine hersenen Verlengde merg = Hersenstam reactie Spier of klier bijv. oogleden bewegingszenuw oog dicht 1 Ruggemerg Centraal zenuwstelsel http://www.bioplek.org/animaties/zenuwstelsel/autonoomzenuwstelsel.html Het zenuwstelsel Mamlberg Overzicht animaties zenuwstelsel Bioplek

B2. Zenuwcellen en zenuwen Bouw axon Bioplek De Synaps Bioplek

B3. Het centrale zenuwstelsel Het ruggemerg Het centrale zenuwstelsel Bioplek Het autonomee zenuwstelsel Bioplek

B3. Het centrale zenuwstelsel Hersenen anatomie

B3. Het centrale zenuwstelsel Hersenen functies

B4. Alcohol Suikerziekte Teleblik Alcohol en het puberbrein animatie

B5. De weg die impulsen afleggen http://www.zootrack.nl/ruggenmerg2%20match.htm http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20041014_hersens01 beeldbank mriscan http://www2.malmberg.nl/VO_Online/localplayer/page.html?sco=../BVJ/241517_2/1571_hv/ch07_p05.flo malmberg vde weg die impulsen afleggen http://www.bioplek.org/animaties/zenuwstelsel/AXONcellulair.html bioplek Hoe werkt het brein (engelstalig) real Player Hoe werkt een neuron en zijn impulsgeleiding (engelstalig) real Player Hoe geven zenuwcellen impulsen door? Simpele animatie real Player Hoe werkt het brein (engelstalig) real Player Impulsgeleiding real Player Impulsgeleiding Biodoen 5 delen Toets impulsgeleiding

B5. De weg die impulsen afleggen Rugzijde Sensibele zenuw of gevoelszenuw Zenuwknoop = ganglion Witte stof Grijze stof (H-vormig) Buikzijde Schakel- cel Gemende zenuw Kniepees Bewegingszintuig of motorische zenuw Reflexen Bioplek Kniepeesrefelx Bioplek Het centrale zenuwstelsel Bioplek Spierzintuig Het autonomee zenuwstelsel Bioplek Bouw ruggemerg en reflexboog

B6. Het hormoonstelsel De belangrijkste endocriene organen 1 = Epifyse (pijnappelklier) 2 = Hypofyse 3 = Schildklier 4 = Thymus (zwezerik) 5 = Bijnieren 6 = Pancreas 7 = Ovaria (eierstokken) 8 = Testes (teelballen)

B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren 1.OXYTOCINE: Dit hormoon brengt de weeën voor de geboorte op gang. Ook stimuleert oxytocine de afgifte van melk bij vrouwen die borstvoeding geven 2.PROLACTINE: De productie van prolactine loopt tijdens de zwangerschap op en stimuleert mede de ontwikkeling van de borsten. Ook brengt het de melkproductie na de geboorte op gang en onderhoudt deze 3 FSH en LH 4.Testikels 5.Testikels 6.FOLLIKELSTIMULEREND HORMOON (FSH) EN LUTEÏNISEREND HORMOON (LH): Deze hormonen stimuleren de eisprong en de afscheiding van oestrogeen bij vrouwen, en de ontwikkeling van sperma en de afscheiding van testosteron bij mannen 7.GROEIHORMOON (GH): De belangrijkste functie van GH is het stimuleren van de groei van botten, kraakbeen en spieren, vooral tijdens de jeugd. GH speelt ook een belangrijke rol bij de stofwisseling bij volwassenen 8.ANTIDIURETISCH HORMOON (ADH): ADH, ook bekend als vasopressine, werkt in de nieren en remt de hoeveelheid water die met de urine wordt afgescheiden 9.ADRENOCORTICOTROOP HORMOON (ACTH): ACTH stimuleert het schors van de bijnieren tot het produceren en afscheiden van corticosteroïden die de stofwisseling in het lichaam beïnvloeden 10. SCHILDKLIER STIMULEREND HORMOON (TSH): TSH zet de schildklier ertoe aan om hormonen te produceren die de snelheid reguleren waarmee lichaamsweefsels energie gebruiken http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/2185139

B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/2185139

B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren 1 = Ligging 2 = Schildklierkraakbeen 3 = Schildklier 4 = Luchtpijp 5 = Voorzijde 6 = Bijschildklier 7 = Achterzijde http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/2185139

B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/2185139

B8. Gedrag http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/1195669 Suikerziekte Teleblik Gedrag Stekelbaars Teleblik Waarom luistert een hond Teleblik http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/1195669 Groepsgedrag Teleblik

B9. Gedrag van de mens Suikerziekte Teleblik http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/2586818 Gedragsverandering alsje naar de middelbare school gaat. 8 min. Teleblik De invloed van voeding op gedrag. Teleblik

EB10. Het ruggemerg Ruggemergzenuw Zenuwknoop Schors Merg Suikerziekte Teleblik Ruggemergzenuw Zenuwknoop Schors http://www.gezondheidsplein.nl/static/aandoeningen/flash/pop_euroclaim_dwars.html Merg Centraal zenuwstelsel Bioplek

EB11. De eilandjes van Langerhans Hoe wordt insuline gemaakt? Eilndjes van Langerhans. Bioplek Alvleesklier Darmader voert Insuline en glucagon Af uit de alvleesklier Cellen die Insuline produceren http:// Cellen die Glucagon produceren Cellen die spijsverte- rings enzymen produceren Eilandjes van Langerhans

EB12. Het gedrag van pissebedden Suikerziekte Teleblik Pissebedden (keldermotten) (Latijnse naam Oniscus Asellus) worden ten onrechte vaak als insecten aangeduid, maar het zijn koudbloedige schaaldieren, familie van de kreeftachtigen. Één van de weinige kreeftachtigen die op het land leven. http://www2.malmberg.nl/VO_Online/localplayer/page.html?sco=../BVJ/241517_2/1571_hv/ch07_p12.flo Gerdag pissebedden malmberg

V1. Drugs http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/92285 Suikerziekte Teleblik http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/92285 Drugs, voorlichtingsprogramma. 14 min. Teleblik Jongeren en drugs. Teleblik XTC. Teleblik Heroine. Teleblik

V2. Suikerziekte (diabetes mellitus) Wat gebeurt er bij een verkeerde bloedsuikerspiegel. Te laag Te hoog http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo/fid/4750776 Suikerziekte. Teleblik

V2. Suikerziekte (diabetes mellitus) Bijnieren produceren adrenaline: Alvleesklier maakt glucagon Glycogeen wordt omgezet in glucose 0,1% Glucose Bloed bevat minder dan 0,1% glucose Bloed bevat meer dan 0,1% glucose Eilandjes van Langerhans produceren insuline Glucose wordt omgezet in glycogeen De concentratie van glucose in het Bloed = bloedsuikerspiegel

V2. Suikerziekte (diabetes mellitus) vetten in onderhuids- bindweefsel en rondom organen Bij extra véél suiker Insuline wordt gemaakt in de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier Bij > 0,1 % Glycogeen in lever en spieren ± 0,1% glucose in bloed Bij < 0,1 % Glucagon gemaakt in de eilandjes van Langerhans (alvleesklier) Adrenaline gemaakt in de bijnieren. Alléén bij stress omstandigheden Eilndjes van Langerhans. Bioplek Bloedsuikerspiegel

V3. Wat kan er verkeerd gaan? Multiple sclerose http://www.youtube.com/watch?v=eE_Y3KMYC0g&feature=related Dwarslesie Multiple Sclerosis animatie YouTube zondergeluid

V4. Leren en werken

V5. Ideeeën voor onderzoek

V6. Werken met de computer