Matteus – Worldwide Bible Instituut Les 1 Samengesteld door R. Patton

Sortoe marki wi abi foe da messias? A sa de da siri foe da oema A sa komopo foe da famiri foe Juda A sa de wan profeti leki Mozes A sa de foe da famiri foe David Wan krin wendje sa meki Hem

Dem marki foe da messias A sa gebore na Betlehem A ben kom foe pina (Jes. 53) Te foe kaba, A sa seti Hem kownoekondre tapoe heri grontapoe

Jezus ben gebore na da juisti tem Pax Romana ben de Boen pasi ben meki kaba Rome ben gi pikinso fri foe denki abra religie Grieki tongo ben de na ala presi Foeroe soema ben abi da septuagint – da Grieki Owroe Testamenti

Soema ben skrifi Matteus? Matteus = Levi, manpikin foe Alfaeus A ben de wan tolnaar A skrifi disi foe sori Jezus leki da Kownoe foe dem Djoe A sori foeroe foe dem Djoe gwenti, dem cultuur, enz.

Fo evangelium & fo doel Matteus – kownoe foe dem Djoe Markus – da dinari foe Masra Lukas – volmaakt mansoema Johannes – da Pikin foe Gado

Gado ben sori krin da famiri foe da messias Famiri foe Abraham – Gen 12:1-3; 18:18; 22:18 Famiri foe David: 2 Sam. 7:12-16; I Chron. 17:11-14; Ps. 89:3-4, 35-37; Jer. 33:17-26

Wantoe sani abra da famiri lijst foe Jezus Matteus = famiri foe Jozef Lukas = famiri foe Maria A ben de wan gwenti foe no poti oema nem – so da nem foe da tata foe Maria ben kom na Lukas (Heli) Ook toe som leisi dem kari wan granpikin da pikin foe da opa na presi foe da granpikin foe da opa

Foe san’ede ala toe ben de foe da famiri foe David Jozef – bikasi a gi Jezus da legaal leti, alwasi a de wan kweki pikin, alwasi a ben erken da frantwoortoe foe hem Maria – bikasi hem komopo foe da broedoe foe David ook toe

Jozef & Maria ben pramisi Pramisi de wan seriousoe sani gi dem Djoe. Wan presenti de gi da bruid, en trawan gi dem famiri Dem go na lanti en abi lanti papiera skrifi. Soema loekoe na dem leki dem de man nanga frow

Pramisi… Joe kan broko da pramisi efoe wan didon nanga tra soema = soetadoe Joe kan broko da pramisi efoe expresi wan ben kori da trawan Vaak moen pasa fosi da trow-oso pasa

Jozef ben abi wan moeilijk besroiti A sabi dati Maria zwanger, en a no de da tata. Kande Maria ben taigi hem abra da engel Jozef, wan regtvaardiki man, ben kroetoe foe prati safri – prive… Ma di a prakseri abra disi, wan engel ben kom na wan dren foe sori hem da waarheid & a no moesoe frede

Da dren Dem moesoe kari hem Jezus – da srefi leki Jozua, Hoshea, Hosea Betekenis – Jehova de verloesoe Da nem Emmanuel = Gado de nanga wi So wi si na ini da dren fa Gado ben sori dati Gado srefi sa teki skin-fasi

Da besroiti Jozef ben teki hem leki hem frow sondro probleem moro Ma a no ben didon nanga hem te baka da tem Jezus ben gebore

Da besroiti foe da Keizer Heri grontopoe moesoe go baka na dem presi foe da granavoo foe lanti census Waarschijnlijk ongeveer 7-6 B.C. Membre ook toe dati Herodes ben libi en wi sabi dati a dede na 4 B.C. Hem boi Archelaus ben teki abra foe 4 B.C. tot 6 A.D.

Jezus ben gebore na ini Betlehem A ben gebore, poti na ini manger Dem skapoeman ben kisi da boskopoe da srefi neti en kom loekoe Na di foe aiti dei, dem ben besnijd da pikin en kari hem Jezus Na di foe fo tenti dei, Maria ben go na da tempel foe krini hemsrefi

Dem koniman Wi no sabi omeni – ma dem tjari 3 presenti Dem de magi – wi bribi dati dem ben de wan sortoe koniman, ma no kownoe Foeroe Djoe ben de pe dem ben komopo, en kande som ben loekoe na Daniel 9:25-27 – da tem doro foe da messias

Herodes A man ben kiri omeni foe hem famiri kaba foe kibri da kownoestoeroe gi hemsrefi A kari dem bigi Djoe leriman en aksi dem, en dem ben taigi hem dati da messias sa gebore na Betlehem Juda Herodes aksi fin’fini sortoe tem dem man ben si da stari

Kownoekondre foe Gado Kownoekondre foe hemel Da kownoekondre foe Gado kom moro foeroe na ini Markus & Lukas, en da kownoekondre foe hemel na ini Matteus Ala toe kan taki abra a literal political kownoekondre tapoe grontapoe. Da kownoekondre foe hemel na ini hem kibri form na mindri foe da fosi & tweede kom foe Masra Jezus (Christendom)

Kownoekondre foe hemel Soms a kan taki foe wan jeje kownoekondre pe ala soema ben gebore doro da Santa Jeje Johannes da dopoeman ben taki foe da kownoekondre foe hemel leki wan letterlijk grontapoe kownoekondre foe da natie

Johannes da dopoeman Foe kom na ini da kownoekondre, joe moesoe drai libi – wan kenki foe joe prakseri, joe firi, en joe wani Sondoe = schuld na fesi Gado srefi Drai komopo foe sondoe nanga berouw, en kom na Gado Drai libi, saka-fasi, bekenti sondoe, kisi verloesoe

Da dopoe foe Johannes Dem Djoe ben dopoe ala soema disi ben wani tron Djoe sinsi da kaba foe da ballingschap (tijd foe Zerubbabel,etc) Johannes ben sori dati dem soema moesoe abi wan kenki foe dem hati aba sondoe A ben waarskow dem Fariseeman nanga dem Sadduceeman foe drai libi

Da dopoe foe Johannes A ben sori dem bigi Djoe dati Gado ben kan opo soema komopo foe ston tron Djoe – so dati dem no moesoe bouw tapoe dem geboorte leki Djoe

Johannes sori dati kroetoe sa kom zeker Da aksi de tapoe dem loetoe foe da bon Wan dopoe sa de foe faja Aleisi sa prati foe aleisi boeba en da boeba sa bron Da dopoe foe da Santa Jeje = Pinkster Da dopoe foe faja = da bigi kroetoe-dei

Jezus dopoe – presentatie leki messias Messias de Profeti Priester Kownoe Profeti – bigi leriman

Jezus leki priester Aaronic priester – a meki ofrandi disi de Hemsrefi Melchizedek priester = a de na ini Hem opo-baka nanga glori (a sa sori moro foeroe te da millenium)

Inwijding leki priester Aaronic priester – 30 jari owroe Nanga watra nanga olie Mozes ben doe dati – a ben de foe da famiri foe Levi toe Johannes ben dopoe Jezus, en a ben de foe wan priester famiri

Jezus dopoe A ben doe Hem plikti – A ben seti aparti en meki da wet kom troe foe wan priester di A ben teki dopoe. So srefi, wi si da foeroe foe da Santa Jeje sori hemsrefi, en da prisiri foe da Tata toe – disi sori dati A de Gado Da Santa Jeje ben teki presi foe olie, disi ben de wan symbool foe hem nomo

Wi dopoe No de da dopoe foe Jezus Ma a sori dati wi de wan nanga Jezus en a de wan openbaar getuigi foe dati A de soso gi bribiwan A no gi pardon na sondoe A no gi libi foe teego Ma a de wan plikti foe wi gi jesi

Jezus na ini da woestijn Jezus ben go direkt na ini da woestijn leki wan uitdaging na satan Da uitdaging ben de foe feni iniwan sondoe na ini Jezus libi Didibri ben tesi hem bepaalde tijd, ma spesroetoe baka 40 dei faste

Da fosi tesi – meki ston tron brede Satan ben tesi Jezus – Efoe no wani taki foe twijfel, leki liberal theologian sa abi. Joe kan taki: Sinsi Joe de Angri kiri Jezus, en fasi no de foe feni njanjan. Gebruiki joe krakti foe meki brede. Ma da tesi de foe Jezus wroko onafhangelijk foe Hem Tata in plaats foe accepteer da wani foe da Tata

Da fosi tesi Jezus piki baka foe da woortoe foe Gado (Deut. 8:3) en sori dati A sa liever tan na ini da wani foe Gado en abi angribere leki foe wroko apart foe Gado dorosei foe da wani foe Gado

Di foe toe tesi Satan – djompo foe da pinti foe da tempel; dan hemsrefi taki foe Ps. 91:11-12 alwasi a poeroe wan pisi Jezus ben sori dati wi no moesoe tesi Gado, bikasi disi no de troe bribi. Disi de foe si efoe Gado de betrouwbaar efoe no. San wi moesoe doe de foe poti vertrouw tapoe Hem woortoe

Di foe drie tesi – aanbegi mi… Satan pramisi foe gi Jezus ala dem kownoekondre foe grontapoe. So srefi wi sabi dati satan ben wani soema foe aanbegi hem leki Gado sinsi da bigin (Jes. 14:12-14) A de da gado foe disi grontapoe, ma foe troe, Gado de basi abra alasani ete.

Di foe drie tesi Satan sori wan boro-pasi lontoe da kruisi. Ma da kruisi de pe satan sa lasi, en libisoema sa feni verloesoe Kisi dem kownoekondre sondro foe pina de da offer foe hem Jezus ben jagi hem nanga da woortoe foe Gado – aanbegi Gado nomo Jezus no ben doe sondoe kwet’kweti

Baka disi na ini Matteus A sori leki wi go direkt na Johannes preiki, ma foeroe sani ben pasa na mindri Johannes ben getuigi gi da Sanhedrin Dem fosi discipel drai libi, en Jezus ben go na Kana foe da trow-oso Jezus ben wroko na ini Judea & Samaria (Jn. 2:1-3:36)

Jezus go na Kafarnaum Johannes da dopoeman ben preiki tranga agensi sondoe, spesroetoe agensi Herodes, disi ben teki hem brada frow – en dem fringi hem na doengroe- oso Jezus ben preiki na ini Nazaret, ma dem no ben wani, en A froisi go na Kafarnaum

Jezus ben sori dati dem moesoe drai dem libi Drai joe libi – da kownoekondre foe hemel de krosibei Da pipel disi ben de na ini doengroe ben si wan bigi leti – Jes. 9:1-2

Jezus kari fo man Andrew ben de wan discipel foe Johannes da dopoeman, en kande dem trawan ben de discipel toe A ben jere foe drai libi, en kande a ben teki dopoe kaba Dem ben feni da messias & verloesoeman

Jezus na da sjoro Jezus ben preiki foe Petrus boto, en dan dem ben kisi omeni fisi (Lk. 5:1-12) Jezus ben kari dem kom na Hem baka foe tron fisiman foe libisoema Libi joe wroko nanga joe famiri en waka na Mi baka….. En dem ben doe so

Jezus na ini Galilea A ben gi foeroe leri (dem ben kari Hem leriman 60 foe 90 leisi dem kari Hem nem) A ben preiki da boen njoensoe dati da kownoekondre doro A ben genees & poeroe takroe jeje Da messias moesoe doe wondroe-wroko (Jes. 29:18; 35:5-6)

Drie difrenti positie abra da bergi rede 1. A de soso foe da toekomst, te Jezus kom baka, en disi sori fa dem soema foe da kownoekondre moesoe tjari demsrefi 2. A de soso foe tide; frigiti da tori foe wan litterlijk tijd dati Jezus sa de kownoe tapoe grontapoe

Drie difrenti positie abra da bergi rede 3. Da kownoekondre na ini da toekomst de letterlijk & na tapoe grontapoe. Ala soema na ini de soema disi ben drai dem libi, bribi en kisi da njoen geboorte. Ma ook toe dem soema disi miti dem jeje- plikti nownow moesoe tjari demsrefi da srefi fasi; ma a no de foe lasiwan

Foe san’ede da bergi rede taki foe tide toe? Da situatie now klop nanga som foe dem versi, disi no sa pasa na ini da tem foe da millenium: 1. Moreel doengroe de tapoe grontapoe, en dem bribiwan de da leti foe grontapoe 2. Dem no lobi Kristus, en vervolgoe dem bribiwan

Foe san’ede da bergi rede taki foe tide toe? 3. Didibri de fri; bribiwan moesoe loekoe boen foe no fadon na ini hem anoe 4. Masra no de aanwezig; Hem discipel faste 5.Bribiwan moesoe begi: Joe kownoekondre moesoe kom

San blesi wani taki? Grontapoe taki foe “happy”, prisiri – disi komopo foe joe grontapoe situatie – gesontoe, famiri, oso, moni, positie, populariteit, enz. Jezus taki foe troe prisiri “joy” disi komopo foe wi relatie nanga Hem, en disi de onafhangelijk foe san wi abi dja na grontapoe

Blesi de foe dem soema nanga sari-hati Sari hati foe san? Lasi goedoe, moni, positie, bigi nem, gesontoe, enz? Nono – sari abra dem sondoe foe wi. Gado gi wi da Santa Jeje disi sa troostoe wi, ma moro fara, A sa gi wi da tranga disi wi abi fanowdoe foe wini dem sondoe na ini wi libi

Blesi foe da saka-fasi soema Disi de da soema – praeis – disi no stree nanga da wani foe Gado, ma a teki da wani foe Gado sondro knoroe Dem soema sa kisi grontapoe leki dem erfenis

Blesi foe da soema disi angri en drei-watra foe gerechtigheid Dem wani libi krin na fesi foe Gado Dem wani libi krin en boen na fesi foe libisoema Fa dem sa foeroe? Nanga da Santa Jeje

Blesi foe da soema nanga sari- hati gi trawan Dem si dem nowtoe na trawan, en dem meki moeiti foe jepi dem Te wi sori sari-hati gi trawan, dem sa sori sari-hati gi wi toe

Blesi foe dem soema nanga wan krin hati Da soema nanga krin hati wani wan aparti krin libi. A wani libi wan santa libi. A sa si Gado na wan spesroetoe fasi

Blesi foe da soema disi soekoe foe meki vrede kom Disi de wan marki foe dem pikin foe Gado

Joe kan verwakti pina nanga vervolgoe Da soema disi compromis & waka na ini da skin kan vermijd pina, ma da man foe Gado sa kisi hem (2 Tim 3:12) Abuse, pori nem, sroto, en dede srefi kan miti so wan man Ma da paiman na ini hemel de bigi