Seks bij vissen ? Clown-fish http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_Clownfish_0.php Manatee http://www.crystalriverfloridamanateetours.com/manatee_tours.htm Orka http://www.coolantarctica.com/Antarctica%20fact%20file/wildlife/whales/whales.htm Zeeleeuw http://www.duiops.net/seresvivos/galeria/focas/Basking,%20California%20Sea%20Lion.jpg Zeehond http://www.ouwehand.nl/images_dierenabc/zeehond.jpg Manta http://www.hawaiisfishes.com/fishes/hanauma/manta%20baby.JPG Haai http://www.bestnetcraft.com/shark.html Butterfly-fish http://www.reefcheck.org/images/indicators/atlantic/butterfly_fish%20Patzner,%20R.jpg Dolfijn http://davepics.com/Album/2003/12-18.Hawaii_HILX/tn/Dolphin.jpg.html Vergelijkende anatomie en fysiologie van het voortplantingsstelsel bij vissen. door Mieke Eggermont

Inhoud Evolutieboom en taxonomie I. ANATOMIE Vissen I. ANATOMIE Uitwendig voortplantingsstelsel Inwendig voortplantingsstelsel II. FYSIOLOGIE Werking van het voortplantingsstelsel

Evolutieboom gewervelden zoogdieren MAMMALIA AVES REPTILIA AMPHIBIA OSTEICHTHYES beenvissen CHONDRICHTHYES protochordata VISSEN kraakbeenvissen PLACODERMI gewervelden ACANTHODII AGNATHA kaakloze vissen CHORDA DIEREN

Taxonomie vissen CHONDRICHTHYES of KRAAKBEENVISSEN Roggen Haaien Katvissen OSTEICHTHYES of BEENVISSEN 95 % van alle vissen AGNATHA of KAAKLOZE VISSEN (Placodermi) † (Acanthodii) † Napoleon-vis http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_search.php?searchterm=napoleonfish Clown-fish http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_Clownfish_0.php Zeepaardje http://www.divegallery.com/seahorse_page3.htm Katvis http://www.frs.fo/ew/media/Fiskar/Fiskamyndir/Fjaðurf_havm_1%2012%20(Small).jpg Manta http://www.hawaiisfishes.com/fishes/hanauma/manta%20baby.JPG Haai http://www.bestnetcraft.com/shark.html Yelloweye-fish http://www.aquarium.org/images/Yelloweye.JPG Butterfly-fish http://www.reefcheck.org/images/indicators/atlantic/butterfly_fish%20Patzner,%20R.jpg Hag-fish http://empiregroup.trustpass.alibaba.com/product/11415707/Hagfish.html

Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen 1. ANATOMIE Het uitwendige voortplantingsstelsel Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen

KRAAKBEENVISSEN Geen penis, wel spermageleidend orgaan of ‘clasper’ Geleidt sperma in de cloaca van het vrouwtje clasper cloaca Clasper van een haai haai Manta http://www.hawaiisfishes.com/fishes/hanauma/manta%20baby.JPG Haai http://www.bestnetcraft.com/shark.html Clasper haai 1 http://www.flmnh.ufl.edu/fish/sharks/csop/dayinlife2.html Clasper haai 2 http://www.swbganimals.com/animal-info/info-books/sharks-&-rays/images/pic-clasper.jpg Clasper rog http://www.imagequest3d.com/cgi-bin/ImageFolio4/imageFolio.cgi?img=32&search=ray&cat=aquatic&bool=and Vrouwelijke Haai http://courses.washington.edu/chordate/453photos/urogenital_photos/shark_female_pelvic.jpg Vrouwelijke rog http://www.mantapacific.org/mantapacific/identification/Female/92.html Clasper van een haai Clasper van een rog rog

Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen 1. ANATOMIE Het uitwendige voortplantingsstelsel Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen

BEENVISSEN Monomorfisme Seksen van vissen: Wat? Hoe? Geslacht bepalen Heel eenvoudig tot onmogelijk Soortafhankelijk Monomorfisme Uitwendig geen verschil merkbaar tussen de 2 geslachten. Napoleon-vis http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_search.php?searchterm=napoleonfish Clown-fish http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_Clownfish_0.php Zeepaardje http://www.divegallery.com/seahorse_page3.htm Yelloweye-fish http://www.aquarium.org/images/Yelloweye.JPG Butterfly-fish http://www.reefcheck.org/images/indicators/atlantic/butterfly_fish%20Patzner,%20R.jpg Pair of butterfly-fish http://www.richard-seaman.com/Underwater/Australia/Cairns2003/Butterflyfish/Sampler/index.html

Dimorfisme Uitwendig verschil zichtbaar tussen beide geslachten Kleur Vinnen Vorm, etc. Zeepaardje vrouwtje mannetje ? of Pregnant male seahorse- McNeely, J A (1988): Economics and biodiversity. IUCN, Gland Switzerland Illustration by Clare Driscoll Zeepaardje http://k41.pbase.com/g4/07/595307/2/61388266.Seahorse.jpg broedzak Broedzak dus mannetje

Dimorfisme Vissen Vrouwtje Mannetje Mannetje en vrouwtje Vrouwtje en mannetje Grouper photograph by Kylie Hogbin and Mikael Gullberg Paar vissen http://www.nano-reef.com/fish/images/obliquedottyback1.jpg Mannetje en vrouwtje

Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen 2. ANATOMIE Het inwendige voortplantingsstelsel Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen

KRAAKBEENVISSEN Haai bijbal teelbal zaadblaasje Manta http://www.hawaiisfishes.com/fishes/hanauma/manta%20baby.JPG Haai http://www.bestnetcraft.com/shark.html Canadian shark research lab http://www.marinebiodiversity.ca/shark/english/reproduction.htm

Haai Eischaal- klier Rechter Baarmoeder 2 hoornen eierstok Canadian shark research lab http://www.marinebiodiversity.ca/shark/english/reproduction.htm Baarmoeder 2 hoornen De eischaalklier maakt eihuls aan rond bevruchte eicel.

Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen 2. ANATOMIE Het inwendige voortplantingsstelsel Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen

BEENVISSEN Geen baarmoeder Geen vagina teelballen Napoleon-vis http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_search.php?searchterm=napoleonfish Clown-fish http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_Clownfish_0.php Zeepaardje http://www.divegallery.com/seahorse_page3.htm Yelloweye-fish http://www.aquarium.org/images/Yelloweye.JPG Butterfly-fish http://www.reefcheck.org/images/indicators/atlantic/butterfly_fish%20Patzner,%20R.jpg Inw mann vis Image M. McGrouther Gonaden of voortplantingsorganen (teelballen en eierstokken) gepaard zoals bij mensen soms enkel microscopisch te onderscheiden qua uitzicht inwendig (in de buikholte) gelegen dus geen balzak

Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen 3. FYSIOLOGIE De werking van het voortplantingsstelsel Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen

KRAAKBEENVISSEN Ovipaar Ovovivipaar Vivipaar Eitjes ontwikkelen buiten het lichaam Rog die ei legt Ovovivipaar Eitjes ontwikkelen binnen het lichaam Jongen voeden zich met hun dooierzak Ei Haai Ei Rog Vivipaar Eitjes ontwikkelen binnen het lichaam Jongen krijgen voeding direct van de moeder (via moederkoek of baarmoedermelk) Haaifoetus met dooierzak Manta http://www.hawaiisfishes.com/fishes/hanauma/manta%20baby.JPG Haai http://www.bestnetcraft.com/shark.html Eihuls haai http://www.snowcovered.it/gallery_pics/2003/eggcase.jpg Eihuls rog http://www.glaucus.org.uk/Roker-egg-case.JPG Rog legt ei http://www.springerlink.com/content/ln0nk286u558780l/fulltext.pdf Haaifoetus photographed by Mieke Eggermont Eggfish of the Lesser Spotted Dogfish photographed by Ray Hamblett Raja Undulata egg case photographed by Andy Horton Haaien Roggen Ovipaar X Ovovivipaar Vivipaar x

OVIPAAR: Een blik binnenin het eitje van een rog ogen mondopening kieuwen dooierzak http://static.zooomr.com/images/205557_0a0b6c28e8.jpg Opengesneden wand van eihuls

Uitkomen ei van rog Eihuls net voor uitkomen Opgevouwde rog komt uit ei Uitkomen rog uit eihuls http://www.springerlink.com/content/ln0nk286u558780l/fulltext.pdf Rog ontvouwt zich… … en zwemt weg

OVIPAAR Foetus haai in opengesneden eihuls dooierzak eihuls Foetus haai in eihuls http://www.marinebiodiversity.ca/shark/english/reproduction.htm De eihuls hecht zich voor de ontwikkeling van de vrucht vast aan bodemsubstraat of planten.

OVOVIVIPAAR: Haai vroege dracht Eierstokken gevuld met bevruchte eitjes baarmoederhoornen Haai vroege dracht http://www.marinebiodiversity.ca/shark/english/reproduction.htm Vrouwelijke haai met in beide eierstokken bevruchte eitjes,klaar voor transport naar de baarmoeder

OVOVIVIPAAR: Haai-embryo Haai einde dracht embryo De bevruchte eitjes bestaan uit embryo en dooierzak (voeding). Haai einde dracht Dooierzak Baarmoeder Foetus haai photographed by Mieke Eggermont Haai einde dracht http://www.marinebiodiversity.ca/shark/english/reproduction.htm Verdere ontwikkeling bevruchte eitjes in de baarmoeder. Voeden zich volledige draagtijd met dooier. dooierzak foetus

VIVIPAAR Embryo hamerhaai Geboorte citroenhaaipup navelstreng Geboorte haai http://www.shark.ch/Information/Reproduction/index.html Staart babyhaai Jong wordt geboren met de staart eerst

KRAAKBEENVISSEN Inwendige bevruchting: ROG Bevruchting in de eileider Mannetjes gaat op vrouwtje liggen en met de stekels op zijn vleugels grijpt hij haar stevig vast en brengt 1 clasper in haar vagina gedurende 1-4u Mannetjeshaai houdt vrouwtje vast door haar te bijten terwijl hij 1 clasper inbrengt Bevruchting in de eileider Secretie van hoornachtig beschermend kapsel rond het bevruchte ei bij ovipare dieren ROG HAAI Manta http://www.hawaiisfishes.com/fishes/hanauma/manta%20baby.JPG Haai http://www.bestnetcraft.com/shark.html

Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen 3. FYSIOLOGIE De werking van het voortplantingsstelsel Vissen Kraakbeenvissen Beenvissen

BEENVISSEN 90% van de vissen zijn OVIPAAR met uitwendige bevruchting: Vrouwtje legt eitjes in het water of op planten Mannetje zwemt erover en loost zijn zaad over de eitjes Bevruchting in het water Soms gebeurt dit tegelijkertijd bij veel vissen en kleurt het water troebel door sperma en eicellen. Sommige maken een nest voor de eitjes en bewaken dit na bevruchting Napoleon-vis http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_search.php?searchterm=napoleonfish Clown-fish http://www.aquarist-classifieds.co.uk/directory/gallery_Clownfish_0.php Zeepaardje http://www.divegallery.com/seahorse_page3.htm Yelloweye-fish http://www.aquarium.org/images/Yelloweye.JPG Butterfly-fish http://www.reefcheck.org/images/indicators/atlantic/butterfly_fish%20Patzner,%20R.jpg

Leggen Ontwikkelen van viseitjes Uitkomen Ontwikkelende eitjes http://www.ufz.de/index.php?de=5366 Uitkomende eitjes http://na.nefsc.noaa.gov/aquarium.html

Haring Wolken sperma en eitjes

Zonnevis Mola Mola Legt meeste eieren in 1x : 30 miljoen !!! http://mariekeesther.websitemaker.nl/visjes/104669 Legt meeste eieren in 1x : 30 miljoen !!!

The end