De Republiek in Europa
Inleiding De 17de eeuw is voor ons land de Gouden Eeuw -economische bloei → § 1 -politieke bloei → § 2 -culturele bloei → § 3 Dat leidt tot een bijzondere positie in Europa → § 4
Economische bloei Landbouw In het westen grond ongeschikt voor akkerbouw (te nat)→ opkomst commerciële landbouw -veeteelt (boter, kaas, melk,vlees) -tuinbouw (groente, fruit, bloemen) -handelsgewassen (vlas,hennep) Graan werd geïmporteerd uit het Oostzee- gebied (moedernegotie) In het oosten en zuiden minder vruchtbare grond→ zelfvoorzienende landbouw
vervolg Visserij -grote vangst→ haring (haring kaken→zout) -kleine vangst → kabeljauw , tong -walvisvangst → traan Handel -na de val van Antwerpen ging de Stapel- markt naar Amsterdam (koopmansbeurs) -gunstige ligging op kruispunt van handels- routes -goede zakelijke infrastructuur
vervolg -verzekeren -partenrederij -wisselbank -nieuw scheepstype (fluit) -smal dek (Sonttol) -bolle buik (veel vracht) -makkelijk te bedienen -goedkoop (seriebouw) -oorlogen in landen om ons heen→ Hollanders vrachtvaarders van Europa
2 soorten handel Europese handel -Sontvaart/Oostzeehandel -graan -hout -Straatvaart/Middellandse Zeehandel -wijn -zout -Levant -luxe producten
vervolg Buiten Europese handel Zelf route naar Indië zoeken -eerst via het noorden -dan via Afrika Moordende concurrentie→ 1602 oprichting V.O.C. -eerste N.V. ter wereld -monopolie van de handel op Indië (octrooi) -ook politieke rechten (verdagen sluiten, oorlog voeren) -inter Aziatische handel
vervolg In 1621 werd de W.I.C. opgericht -kaapvaart tot 1648 (Piet Hein→zilvervloot) -kolonisatie (Suriname,Brazilië,Antillen) -slavenhandel Europese handel belangrijker -bulkgoederen -meerdere reizen per jaar Buiten Europese handel -luxe goederen -1 reis in 3 jaar Handelskapitalisme -eigen rekening en risico -winststreven (goedkoop inkopen, duur ver- kopen →wet van vraag en aanbod)
Nijverheid -scheepsbouw -touwslagerijen,zeilmakerijen enz. -trafieken (verdelingsindustrie)→ grondstoffen/halffabricaten invoeren, bewerken,eindproduct uitvoeren bv wol uit Engeland→lakennijverheid -Delfts blauw -Goudse pijpen
Organisatie productie Overgang Middeleeuwse ambacht (gildes) naar huisnijverheid of manufacturen -grondstoffen eindproducten -werktuigen -stukloon -schaalvergroting -productie voor de -specialisatie markt Koopman/ondernemer Handwerker/boer
Conclusie In de Republiek moderne economie -kapitalisme (handel en nijverheid) -onderdeel van de wereldeconomie -nog maar 40 % boer -veel mensen in de handel (17 %) en de nijverheid(33 %)→ veel steden -moderne organisatie nijverheid (manufactuur) -moderne zakelijke infrastructuur
Haring kaken
walvisvangst
Zakelijke infrastructuur
Fluit en sonttol
handelsroutes
Voc
Octrooi
Inter Aziatische handel
WIC
Zilvervloot
nijverheid