ePrescription via het eHealth-platform en in het kader van het Europese epSOS-project Frank Robben Administrateur-generaal eHealth-platform Sint-Pieterssteenweg 375 B-1040 Brussel E-mail: Frank.Robben@ehealth.fgov.be Website eHealth-platform: https://www.ehealth.fgov.be Persoonlijke website: www.law.kuleuven.be/icri/frobben 1

Structuur van de uiteenzetting doel en opdrachten van het eHealth-platform schema eHealth-platform basisdiensten gebruikt bij systeem van elektronische voorschriften stand van zaken elektronische voorschriften in ziekenhuizen ambulant enkele gerelateerde projecten algemeen overzicht van epSOS de plaats van ePrescription in epSOS de voordelen van ePrescription in het kader van epSOS de deelname van België aan epSOS

Doel van het eHealth-platform hoe ? door een goed georganiseerde, onderlinge elektronische dienstverlening en informatie-uitwisseling tussen alle actoren in de gezondheidszorg met de nodige waarborgen op het vlak van de informatie-veiligheid, de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het beroepsgeheim wat ? optimaliseren van de kwaliteit en de continuïteit van de gezondheidszorgverstrekking optimaliseren van de veiligheid van de patiënt vereenvoudigen van de administratieve formaliteiten voor alle actoren in de gezondheidszorg degelijk ondersteunen van het gezondheidszorgbeleid

Opdrachten eHealth-platform ontwikkelen van een visie en een strategie voor een effectieve, efficiënte en goed beveiligde elektronische dienstverlening en informatie-uitwisseling in de gezondheidszorg, met respect voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en in nauw overleg met de onderscheiden openbare en private actoren in de gezondheidszorg vastleggen van nuttige ICT-gerelateerde functionele en technische normen, standaarden, specificaties en basisarchitectuur voor een inzet van de ICT ter ondersteuning van deze visie en strategie nagaan of softwarepakketten voor het beheer van elektronische patiëntendossiers voldoen aan de vastgelegde ICT-gerelateerde functionele en technische normen, standaarden en specificaties, en het registreren van deze softwarepakketten

Opdrachten eHealth-platform concipiëren, beheren en ontwikkelen van een samenwerkings-platform voor de veilige elektronische gegevensuitwisseling met de bijhorende basisdiensten (zie lager) afspreken van een taakverdeling inzake de inzameling, validatie, opslag en terbeschikkingstelling van gegevens die over het samenwerkingsplatform worden uitgewisseld en van de kwaliteitsnormen waaraan deze gegevens dienen te voldoen, en het verifiëren van de naleving van deze kwaliteitsnormen bevorderen en coördineren van de verwezenlijking van programma’s en projecten die de visie en strategie uitvoeren en gebruik maken van het samenwerkingsplatform en/of de bijhorende basisdiensten

Opdrachten eHealth-platform beheren en coördineren van de ICT-gerelateerde aspecten van gegevensuitwisseling in het kader van elektronische patiëntendossiers en elektronische medische voorschriften optreden als onafhankelijke trusted third party (TTP) voor het coderen en anonimiseren van persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid voor bepaalde, in de wet opgesomde instanties ter ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek en het beleid motor zijn van nodige veranderingen voor de uitvoering van de visie en strategie organiseren van de samenwerking met andere overheids-instanties die belast zijn met de coördinatie van de elektronische dienstverlening

Schema samenwerkingsplatform Patiënten, zorgverleners en zorginstellingen Software zorgverlener Portal Health DTW DTW DTW Software zorginstelling DTW DTW Site RIZIV DTW Portal eHealth-platform MyCareNet DTW DTW DTW DTW DTW DTW DTW DTW DTW DTW DTW Gebruikers Basisdiensten eHealth-platform Netwerk GAB GAB GAB GAB GAB GAB Leveranciers 7 7

Basisdiensten volledig operationeel coördinatie van elektronische deelprocessen portaalomgeving (https://www.ehealth.fgov.be) geïntegreerd gebruikers- en toegangsbeheer beheer van loggings systeem voor end-to-end vercijfering voor de mededeling van gegevens naar een bestemmeling die gekend is op het moment van de mededeling voor de mededeling van gegevens naar een bestemmeling die niet gekend is op het moment van de mededeling persoonlijke elektronische brievenbus voor elke zorgverlener met beperkte functionaliteiten elektronische datering (time stamping) codering en anonimisering

Basisdiensten operationeel tegen het derde trimester 2010 persoonlijke elektronische brievenbus voor elke zorgverlener met volledige functionaliteiten operationeel tegen einde 2010 verwijzingsrepertorium (“metahub”)

Coördinatie elektronische deelprocessen Clients Application Application Application Exposed services eHealth Service Bus (ESB) Orchestration Orchestration Application Integration & Monitoring Consulted services Providers Application Application Application

Coördinatie elektronische deelprocessen status orchestratie-, integratie- en monitoringtools zijn geïmplementeerd ESB wordt gebruikt voor verschillende basisdiensten en diensten met toegevoegde waarde end-to-end vercijfering toegang tot het rijksregister en de kruispuntbankregisters ESB staat centraal in verschillende projecten voor de uitbouw van diensten met toegevoegde waarde elektronische geboorteaangifte (eBirth) vereenvoudiging aanvragen Hoofdstuk 4 geneesmiddelen ambulant elektronisch geneesmiddelenvoorschrift (Recip-e) …

Gebruikers- en toegangsbeheer een systeem voor gebruikers- en toegangsbeheer is uitgewerkt met volgende functionaliteiten een systeem voor de authenticatie van de identiteit van elke entiteit die gebruik maakt van een dienst aangeboden door het eHealth-platform, zoals een natuurlijk persoon, een rechtspersoon, een feitelijke vereniging of een ICT-toepassing een systeem voor de verificatie van de relevante kenmerken van entiteiten die gebruik maken van een dienst aangeboden door het eHealth-platform, voor zover die kenmerken beschikbaar zijn in authentieke bronnen ontsloten via het eHealth-platform een systeem voor de verificatie van de relevante relaties tussen entiteiten die gebruik maken van een dienst aangeboden door het eHealth-platform en andere entiteiten, voor zover die relaties beschikbaar zijn in authentieke bronnen ontsloten via het eHealth-platform

Gebruikers- en toegangsbeheer een systeem voor gebruikers- en toegangsbeheer is uitgewerkt met volgende functionaliteiten een systeem voor het beheer van de toegangsautorisaties die het eHealth-platform dient te beheren overeenkomstig de afspraken gemaakt met de betrokken actoren in de gezondheidszorg of de machtigingsbeslissingen van de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité het systeem voor gebruikers- en toegangsbeheer is geïmplementeerd volgens het Policy Enforcement Model

Gebruikers- en toegangsbeheer

Gebruikers- en toegangsbeheer status gebruikt door meer dan 19 diensten met toegevoegde waarde beschikbare documentatie cookbooks, SLA SLA is vastgelegd door Beheerscomité en wordt gerespecteerd SLA beschikbaarheid = 99% SLA reponstijd = 98% <1.5sec

Gebruikers- en toegangsbeheer een werkgroep is opgericht om voor de authentieke bronnen m.b.t. zorgverleners en zorginstellingen, die worden beheerd door of in opdracht van de FOD Volksgezondheid, het RIZIV, het FAGG en de ziekenfondsen, de kwaliteitsnormen af te spreken evenals de processen voor de preventieve en retroactieve controle op de kwaliteit en de volledigheid van de erin vervatte informatie de FOD Volksgezondheid, het RIZIV, het FAGG en het eHealth-platform stellen voor te evolueren naar één enkele gegevensbank van de zorgverleners en de zorginstellingen, op basis van een gegevensmodel dat in de maak is en met een vereenvoudiging van de processen voor inzameling en validatie van de gegevens

Gebruikers- en toegangsbeheer

Beheer van loggings voor elke uitwisseling van persoonsgegevens die van deze dienst gebruik maakt, wordt bijgehouden wie: het identificatienummer van de sociale zekerheid (INSZ) van de verkrijger van de persoonsgegevens; indien de persoonsgegevens werden verkregen in naam van een organisatie, ook de identiteit van de organisatie wat: het identificatienummer van de sociale zekerheid (INSZ) van de persoon waarover persoonsgegevens werden verkregen; NIET de inhoudelijke persoonsgegevens die werden verkregen wanneer: het tijdstip waarop de persoonsgegevens werden verkregen; dit veld wordt automatisch gegenereerd bij het aanmaken van een nieuwe log entry hoe: de toepassing via dewelke de persoonsgegevens werden verkregen

Beheer van loggings Wie Wanneer Wat Hoe TRANSACTIONDATE APPLICATION SUBAPPLICATION FUNCTION USERID SECTOR 15/09/2009   eCare-SAFE 2 50091020328 eCare eH1N1vac 50091020517 SPF-Sante 16/09/2009 RC 50091065894 CR 50091075146 50091029834 Hoe

Vercijfering een library is uitgewerkt voor het genereren van veilige asymmetrische sleutelparen door de actoren in de gezondheidszorg, zonder dat het eHealth-platform op enig moment kennis heeft van de private sleutels van de onderscheiden actoren in de gezondheidszorg een openbaar toegankelijke gegevensbank wordt gehost bij het eHealth-platform waarin de publieke sleutels kunnen worden opgeslagen en opgevraagd die gegenereerd worden door de actoren in de gezondheidszorg

Vercijfering een library is uitgewerkt voor het vercijferen en het ontcijferen van berichten m.b.v. de asymmetrische sleutelparen door de onderscheiden actoren in de gezondheidszorg het eHealth-platform stelt sedert maart 2010 een dienst ter beschikking ter ondersteuning van de veilige symmetrische vercijfering en ontcijfering van berichten door de actoren in de gezondheidszorg

Vercijfering bekende bestemmeling Healthcare actor Person or entity eHealth-platform Internet 1 3 Connector or other software to generate key pair Authenticates sender 4 2 Identification certificate Identification certificate Stores public key Sends public key Web service Register key 2 Public keys repository Stores private key in a secure way

Vercijfering bekende bestemmeling eHealth-platform Message originator Internet 1 Web service Ask public key Identification certificate Identification certificate 2 Asks for public key Authenticates sender Send message Any protocol 3 4 Sends public key Encrypts message Identification certificate Public keys repository Message recipient Stored private key 5 Decrypts message

Vercijfering bekende bestemmeling status gevalideerd door COSIC beschikbaar in acceptatie-omgeving wordt gebruikt door eBirth, zal worden gebruikt door Recip-e en wordt getest door meerdere softwarehuizen beschikbare documentatie Java-bibliotheek cookbooks SLA (authentication en encryption token key (ETK) repository)

Vercijfering onbekende bestemmeling Key Management / Depot Symmetric key Encrypted with public key of user 1 Encrypted with public key of user 2 Symmetric key 2 sends key 5 receives key User 1 Originator 1 asks for key User 2 Recipient 4 justifies right to obtain key 4 justifies right to obtain message 3 sends encrypted message Encrypted with public key of Message depot 5 receives message Encrypted with public key of User 2 Message encrypted with symmetric key Messages Depot Message encrypted with symmetric key Message encrypted with symmetric key

Vercijfering onbekende bestemmeling status gevalideerd door COSIC beschikbaar in acceptatie-omgeving zal worden gebruikt door Recip-e en wordt getest door meerdere softwarehuizen beschikbare documentatie Java-bibliotheek cookbooks SLA (authentication en encryption token key (ETK) repository)

Elektronische datering (time stamping) een systeem is uitgewerkt voor de elektronische datering van berichten die worden overgemaakt aan of via het eHealth-platform, zonder dat het eHealth-platform toegang dient te hebben tot de inhoud van deze berichten een systeem is uitgewerkt voor de archivering van de elektronisch gedateerde berichten indien daartoe wordt beslist door de betrokken actoren in de gezondheidszorg en/of de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité

Elektronische datering (time stamping) User eHealth-platform 1 6 document A document B archive hashing 2 hashcode A hashcode B 5 electronic signature 3 timestamp bag 4 electronic time stamping 6 archive

Elektronische datering (time stamping) status in productie in 10 ziekenhuizen (in samenwerking met meerdere commerciële softwarepakketten voor ziekenhuizen) beschikbare documentatie cookbook, SLA SLA is vastgelegd door Beheerscomité en wordt gerespecteerd SLA Beschikbaarheid = 99% SLA respons-tijd = 98% < 1 seconde

Elektronisch voorschrift ziekenhuizen het systeem voor elektronisch voorschrijven van geneesmiddelen in ziekenhuizen is operationeel de regelgeving is aangepast de nodige basisdiensten van het eHealth-platform zijn operationeel coördinatie van elektronische deelprocessen elektronische datering (time stamping) een open source referentie-implementatie, die eenvoudig kan worden geïntegreerd met de bestaande ziekenhuissoftware, is beschikbaar een viewer voor de controle-instanties is beschikbaar de nodige documentatie is beschikbaar op het portaal van het eHealth-platform 10 ziekenhuizen zijn in productie, 6 anderen hebben met gunstige resultaten getest

Elektronisch voorschrift ziekenhuizen Hospital eHealth-platform 1 prescription A prescription B 6 archive hashing 2 hashcode A hashcode B 5 electronic signature 3 timestamp bag 4 electronic time stamping 6 archive

Elektronisch voorschrift ambulant het systeem voor ambulant elektronisch voorschrijven van geneesmiddelen is in ontwikkeling de use cases zijn vastgelegd de nodige basisdiensten van het eHealth-platform zijn operationeel coördinatie van elektronische deelprocessen geïntegreerd gebruikers- en toegangsbeheer beheer van loggings systeem voor end-to-end vercijfering elektronische datering (time stamping) de interoperabiliteitsstandaarden zijn vastgelegd het Recip-e consortium is opgericht de opdracht tot tijdelijke opslag van de vercijferde voorschriften is door het Recip-e consortium, met ondersteuning van het eHealth-platform, toegewezen aan een ICT-dienstverlener

Elektronisch voorschrift ambulant eHealth Key depot Prescriber Pharmacy 2 gives key 5 gives key 1 asks for key 4 asks for key 3 sends encrypted recipe 4 asks recipe 5 gives recipe Recip-e

Vereenvoudiging hoofdstuk IV Prescriber A couple of days A couple of days Pharmacy A couple of days After many days Sickness fund medical advisor

Vereenvoudiging hoofdstuk IV Prescriber A few seconds Pharmacy A few seconds A few seconds Sickness fund medical advisor

Vereenvoudiging hoofdstuk IV

Vereenvoudiging hoofdstuk IV In gegevensbank:

Vereenvoudiging hoofdstuk IV complex programma met meerdere stakeholders en projecten authentieke bron geneesmiddelen inclusief terugbetalingsvoorwaarden (FAGG, RIZIV, BCFI) aanmaken en verzenden van aanvragen (softwarepakketten voor voorschrijvers en webtoepassing) verwerken van aanvragen en gegevensbank van akkoorden (ziekenfondsen en NIC) raadplegen van akkoorden en afleveren van geneesmiddelen (softwarepakketten voor apothekers)

Netwerk tussen ziekenhuizen binnen de werkgroep van het Overlegcomité worden de nodige normen, standaarden en specificaties vastgelegd voor de technische interoperabiliteit en de semantische operabiliteit tussen informatiesystemen van de ziekenhuizen ter ondersteuning van de gegevensuitwisseling in het kader van de elektronische patiëntendossiers evenals de nodige standaarden inzake informatieveiligheid en bescherming van de persoonlijke levenssfeer bij de gegevensuitwisseling in het kader van de elektronische patiëntendossiers, onder andere inzake het elektronisch bewijs van therapeutische relaties en de informed consent

Netwerk tussen ziekenhuizen: nu Remote files unknown

Netwerk tussen ziekenhuizen: toekomst A 3: Fetch data from hub A 1: Where can we find data? Meta- Hub 2: In hub A and C 4: All data available 3: Fetch data from hub C C B

Verwijzingsrepertorium wordt uitgewerkt via een getrapt systeem de verwijzing naar de zorgverlener(s) of zorginstelling(en) waar m.b.t. een patiënt één of meerdere elektronische documenten beschikbaar zijn, wordt, mits informed consent van de patiënt, opgeslagen in een lokaal of regionaal verwijzingsrepertorium (een zgn. “hub”) het verwijzingsrepertorium beheerd door het eHealth-platform (de zgn. “metahub”) bevat enkel verwijzingen naar de hub(s) waar er m.b.t. een patiënt verwijzingen zijn opgeslagen de uitwerking via een getrapt systeem respecteert de organisatie van de regionale en lokale netwerken tussen zorgverleners en/of –instellingen vermijdt dat uit de informatie bewaard in het verwijzings-repertorium beheerd door het eHealth-platform gezondheidsinformatie over de patiënt kan worden afgeleid

Verwijzingsrepertorium de publicatie van de verwijzing in een hub en de meta-hub vereist een informed consent van de betrokkene model van informed consent is uitgewerkt, voorgelegd aan het Beheerscomité van het eHealth-platform en wordt nu aan “openbaar onderzoek” onderworpen de toegang tot informatiegegevens waarnaar wordt verwezen in een hub vereist een therapeutische relatie tussen de opvragende zorgverlener en de betrokkene de nota inzake het bewijs van een therapeutische relatie is goedgekeurd door Beheerscomité van het eHealth-platform, na overleg met o.a. de Orde van Geneesheren en het Federaal Platform inzake Patiëntenrechten, en door de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité een begeleidingscomité wordt ingesteld binnen het Overlegcomité van het eHealth-platform

Netwerk tussen ziekenhuizen het eHealth-platform stelt de basisdiensten van het eHealth-platform ter beschikking ter ondersteuning van de gegevensuitwisseling in het kader van de elektronische patiëntendossiers het eHealth-platform zorgt voor het overeenkomen en modelleren, op basis van overleg in het Overlegcomité, van de elektronische processen voor de gegevensuitwisseling in het kader van elektronische patiëntendossiers; hiertoe zijn 28 webservices beschreven het eHealth-platform ontwikkelt tegen einde 2010 de metahub evenals een fictieve test-hub om de elektronische gegevensuitwisseling tussen hubs te testen

Netwerk tussen ziekenhuizen >100 general hospitals will join a hub in 2010-2011 45

Registratie van softwarepakketten huisartsen de registratiecriteria (o.a. aanmaak ambulant elektronisch voorschrift) zijn goedgekeurd door de Overeenkomsten-commissie Artsen-Ziekenfondsen het lastenboek voor de keuze van de onafhankelijke derde die een 20-tal te verifiëren criteria dient te testen, is toegewezen definitie van de use cases voor de testen concrete uitvoering van de testen de registratie zal geschieden tussen augustus en december 2010 andere doelgroepen gesprekken zijn gaande met de kinesitherapeuten met de steun van het eHealth-platform zal een lastenboek worden opgesteld voor de uitwerking van een software voor het beheer van een elektronisch kinesitherapeutisch dossier gesprekken zijn gaande met de tandartsen

Introduction générale au projet epSOS epSOS (European Patients Smart Open Services project) est un projet pilote européen ayant pour but de développer, tester et valider les spécifications d’interopérabilité pour le “résumé patient’ (“patients summary”) et l’ePrescription entre pays membres de l’UE 48 partenaires provenant de 23 pays européens qui sont représentés par : des autorités nationales des centres de compétences (ou national contact points) l’industrie des associations de patients ou de prestataires de soins

Introduction générale au projet epSOS le projet epSOS se concrétise en deux phases epSOS I a débuté en juillet 2008  fin 2010 epSOS II débutera en janvier 2011  fin 2013 (3 ans) objectifs d’epSOS II sites pilotes qui valideront l’ePrescription et le « Patient summary » échangés et/ou consultés entre pays participants evaluer d’autres « use cases » tels que l’accès au “Patient Summary” par les services d’urgence 112 le résumé de la médication l’accès du patient à son “Patient Summary” la procédure de remboursement de soins donnés dans un pays tiers via l’eEHIC (Electronic European Health Card)

L’ePrescription dans epSOS le service d’ePrescription dans epSOS doit être compris comme la génération d’une prescription électronique par un professionnel médical autorisé (prescripteur) via son logiciel la transmission électronique de la préscription par le préscripteur à un dispensateur (pharmacie) le feedback vers le préscripteur de ce qui a été dispensé au patient par le dispensateur epSOS doit permettre à un patient d’obtenir ses médicaments dans un autre pays que le sien; pour y arriver, les requis fonctionnels doivent assurer la sécurité du service via une identification et une authentification adéquates que l’accès aux informations peut se faire dans un pays tiers une interprétation correcte de l’information (sémantique, identification correcte du médicament…)

L’ePrescription dans epSOS les centres de compétences doivent assurer deux services transfrontaliers le service Prescription permettant l’accès et l’utilisation d’une prescription émise dans un autre pays la prescription doit être interprétée comme un set de données telles que, par exemple, l’ID du médicament, le nom du médicament, sa forme, son dosage, ses indications … connues de chaque pays le set de données peut légèrement différé d’un pays à un autre. le service Résumé de la Médication permettant l’accès de l’historique de la médication d’un patient de l’étranger le Résumé de la médication doit être compris comme étant l’historique de la médication du patient, par exemple, liste de tous les médicaments qui sont actuellement pris par le patient.

Exemple d’un résumé simple de médication le listing courant de la médication du patient avec la date de délivrance, le nom du médicament, l'indication et le dosage pour chaque médicament

Accessibilité des deux services soit via une application web sur internet accès via un web browser où la prescription ou le résumé de la médication choisie peut être lu par des patients ou des professionnels de santé sans système TI intégré soit d’application à application via des échanges de messages électroniques structurées en appelant des services web où la prescription ou le résumé de la médication choisie peut être demandé et reçu comme partie intégrante des DMI des participants professionnels de la santé

Accessibilité des deux services

Avantages de l’ePrescription pour le patient grâce à l’accès facile et rapide de sa médication récente, le patient peut voyager ou séjourner dans un autre Etat Membre sans crainte, sachant que l’on lui administrera le médicament approprié cela concerne tout particulièrement les patients qui souffrent de maladies chroniques pour le prescripteur grâce à l’accès facile et rapide de la médication récente de son patient, le prescripteur limite le risque de prescrire une médication inappropriée (par exemple, interaction médicamenteuse entre le nouveau médicament prescrit et ceux pris récemment) de plus, la médication récente peut donner des indications précieuses sur les pathologies dont souffre le patient d’autant que ce dernier ne s’exprime pas dans la langue du praticien

Avantages de l’ePrescription pour le pharmacien la délivrance du médicament approprié à leurs patients pour l’industrie l’utilisation de standards communs entre les pays européens permettra à l’industrie de pénétrer plus facilement dans de nouveaux marchés nationaux d’autant qu’une codification unique des médicaments au niveau européen est en train de se mettre en place

La participation de la Belgique la plate-forme eHealth a rejoint le projet epSOS I en février 2010 afin de pouvoir réviser les délivrables techniques, sémantiques et juridiques la plate-forme eHealth a déposé sa candidature pour participer à epSOS II pour l’ePrescription, la plate-forme eHealth a prévu une la sous-traitance de la part de e.a. le consortium Recip-e au moins deux hubs régionaux (le Réseau Santé Wallon et le hub de Leuven des experts en interopérabilité sémantique un expert juridique

La participation de la Belgique les sites pilotes belges devraient être opérationnels vers le mois 25 d’epSOS II, soit en février 2013 et ce, pour une durée de 11 mois le choix du ou des pays avec lesquels la Belgique effectuera les tests sera déterminé dans le courant 2012

Pour plus d’informations portail plate-forme eHealth https://www.ehealth.fgov.be site web personnel de Frank Robben www.law.kuleuven.be/icri/frobben

Merci ! Questions ?