Praktische oefeningen: groei van Nederlandse kinderen André Heck AMSTEL Instituut, Universiteit van Amsterdam www.science.uva.nl/~heck/research/groei Introduce topic website AMSTEL

Opgave 1 Opvallend aan Shaq’s lengte naar leeftijd kromme is: - tot een jaar of 10 in de buurt van 2.5 SDS (P99.4). - tussen 16 en 21 jaar groeit hij nog 15 cm, terwijl 5 cm normaal is. - zijn eindlengte is ongewoon Uit gewicht naar lengte diagram volgt dat hij - een zwaar, maar niet uitzonderlijk postuur heeft (2 % heeft eenzelfde gewicht bij gegeven lengte)

Uitgangspunten voor groeidiagrammen groei van het individuele kind wordt afgezet tegen de gemiddelden en parameters van de spreiding van een referentiepopulatie gemakkelijk toepasbaar, zowel voor invullen en interpretatie door gezondheidszorgpersoneel, als voor uitleg aan ouders en kinderen keuze referentielijnen zodanig dat ze maximaal behulpzaam zijn bij het onderscheiden van kinderen met groeistoornissen referentiewaarden moeten op populatie niveau een index kunnen geven voor gezondheid en welvaart

Opgave 2 Lonneke Bruidegom: leeftijd: 13,9 jr. lengte: 167 cm gewicht: 42 kg a) lengte_SDS= (167 - 164,7) / 6,7 = 0,34 binnen normale range b) Voor meisjes: Los op (min_L - 167,1) / 6,6 = -2,5 minimale lengte = 150,6 cm Voor jongens: Los op (min_L - 174,4) / 7,9 = -2,5 minimale lengte = 154,7 cm

c) Nederlandse maatstaven: gemiddelde eindlengte 184 cm, SD = 7,1 cm lengte_SDS = (216 - 184) / 7,1 = 4,5 Amerikaanse maatstaven (NHANES III) gemiddelde eindlengte 176,5 cm, SD = 7,6 cm lengte_SDS = (216 - 176,5) / 7,6 = 5,2 Voor Amerikaanse begrippen is Shaq meer uitzonderlijk lang dan naar Nederlandse maatstaven

Opgave 3 verschil in eindlengten: 184 - 170,6 = 13,4 cm naar beneden afgerond: 13 cm TH = gem. ouderlengte ± 1/2*sexe_verschil + generatie_verschil = (LV+LM)/2 ± 13/2 + 4,5 = (LV+LM)/2 + 11 (voor jongens) = (LV+LM)/2 - 2 (voor meisjes)

Andere formules voor eindlengte eindlengte = 2 x lengte op leeftijd van 2 jaar. (voor meisjes) eindlengte = a x lengte bij menarche + b, met a en b parameters uit een tabel. eindlengte = a + b x lengte + c x gewicht + d x gemiddelde ouderlengte, met a, b, c, d, parameters uit een tabel Formules van belang voor sportbeoefening en beroep

Opgave 4 Lonneke Bruidegom: Lengte vader 189 cm Lengte moeder 167 cm lengte op leeftijd van 13,9 jaar = 167 cm (= 0,34 SDS) Target height = (189 + 167)/2 - 2 = 176 cm TH_SDS = (176 - 170,6) / 6,5 = 0,83 huidige lengte is binnen streefgebied 97% van de kinderen groeit tussen 3 jaar en het begin van de puberteit binnen hun streefgebied

Opgave 5 Enige toepasbare criterium voor is afbuiging van 0,25 SDS gedurende opeenvolgende metingen met minimaal tussen- pozen van 6 maanden: leeftijd lengte SDS 6 121,5 +0.29 6,5 123,9 +0.1 7 126,0 - 0.11 7,5 127,5 - 0.22 8 129,1 - 0.64 Op basis van metingen op leeftijd van 6, 7 en 8 jaar inderdaad reden tot doorverwijzing naar kinderarts.

Casus: achterstand in puberteits- ontwikkeling

Opgave 6 a) Op leeftijd van 19 jaar is het gemiddelde gewicht gelijk aan 72 kg. In het gewicht naar lengte diagram lezen we af dat het gemiddelde gewicht van 36 kg past bij een lengte van 146 cm. In het lengte naar leeftijd diagram lezen we af dat een gemiddelde lengte van 146 cm past bij 10,5 jaar Dus pas tussen 10 en 11 jaar wordt de helft van het eindgewicht bereikt. gemiddelde vroeg-volwasssen lengte = 184 cm leeftijd waarop gemiddelde lengte 92 cm is: 2 jaar en 3 maanden b) Voor meisjes: Los op (min_L - 167,1) / 6,6 = -2,5 minimale lengte = 150,6 cm Voor jongens: Los op (min_L - 174,4) / 7,9 = -2,5 minimale lengte = 154,7 cm

b) Punt ligt halverwege 0 en 2 SDS-lijn. schatting: 1 SDS c) In gewicht naar lengte diagram lezen we af dat 69 pond (=34,5 kg) correspondeert met een lengte van 144 cm. In lengte naar leeftijd diagram lezen we af dat een lengte van 144 cm correspondeert met een leeftijd van 10 jaar

Opgave 7 a) Elke SDS-lijn heeft dezelfde vorm: stijl omhoog in 1e levensjaar, maximum bij 1 jaar ongeacht de SDS-lijn; vervolgens een daling tot het lokale minimum dat de “adipeuze rebound” heet; het lokale minimum verschilt wel per SDS-lijn; hierna gestage toename van BMI. Wiskundig model: ln(BMI) is een derdegraads veelterm in ln(leeftijd) b) Overgewicht op vroeg-volwassen leeftijd als BMI>25 Deze grenswaarde stemt volgens diagram overeen met 1 SDS oftwel P84 voor jongens en meisjes. Dus 16 % heeft overgewicht.

c) Ondergewicht op vroeg-volwassen leeftijd als BMI<18,5 c) Ondergewicht op vroeg-volwassen leeftijd als BMI<18,5. Deze grenswaarde stemt volgens diagram voor meisjes overeen met -2 SDS oftwel P2. Dus 2 % van 21-jarige meisjes heeft ondergewicht. Bij jongens stemt de grenswaarde overeen met - 1,6 SDS. Het komt bij jongens dus volgens dit criterium meer voor. d) Bij hogere SDS-lijnen komt adipeuze rebound eerder. e) Een vroege adipeuze rebound, zeg bij leeftijd van 3 jaar, kan een indicatie van (aanleg tot) zwaarlijvigheid zijn.