Mayer-Rokitansky-Küster (-Hauser) syndroom genetische aspecten Philomeen Weijenborg, gynaecoloog Lotte Wissenburg Karoly Szuhai Ik ben gynaecoloog in het Leids Universitair Medisch Centrum. De aanleiding dat ik gevraagd ben op deze ochtend een voordracht te houden, is het feit dat ik al jarenlang de zogenaamde moeder van de MRK vrouwen ben. MRK vrouwen staat voor die vrouwen die geboren zijn met het Mayer Rokitansky Küster syndroom wat betekent dat een vrouw geboren is zonder baarmoeder en vagina. De diagnose wordt meestal tijdens de puberteit gesteld meestal door het uitblijven van de menstruatie, soms bij toeval op jongere leeftijd. Ik kwam tijdens mijn opleiding tot gynaecoloog in aanraking met MRK vrouwen omdat ik een onderzoek deed naar de beleving van dit syndroom en de gevolgen daarvan voor iemands leven. Ik interviewde een aantal vrouwen hierover. Na afloop werd op verzoek van een van de MRK vrouwen gestart met de mogelijkheid contact te hebben met lotgenoten door bijeenkomsten te organiseren. In de loop van de jaren is hieruit de lotgenotenorganisatie gegroeid: de Stichting MRK vrouwen. Het geboren zijn zonder baarmoeder en vagina betekent immers dat je als vrouw niet menstrueert, nooit zwanger kunt worden en meestal niet “zomaar” gemeenschap kunt hebben. Dit laatste “het maken van een vagina” is het onderwerp van deze ochtend.

Indeling MRKH Typisch: Atypisch: MURCS: uterus en vagina agenesie Uterus en vagina agenesie + nierafwijking (+ ovariele disfunctie) MURCS: Uterus en vagina agenesie+nier afwijking + afwijkingen aan skelet, hart en oor

Müllerse buis afwijkingen American Fertility Society   Tabel 1: Classification of Müllerian Anomalies according to the AFS Classification System (1) Müllerse buis afwijkingen American Fertility Society (tegenwoordig American Society of Reproductive Medicine)

Embryonale en foetale ontwikkeling 46 XY 46 XX

Geslachtelijke differentiatie van ♂ en ♀ SRY op Y remt ovaria ontwikkeling AMH regressie van Müllerse buizen

Van DNA naar eiwit “Knock out” muis

Factoren bij ♀♀ ontwikkeling: bepaalde gebieden op een chromosoom resulteren in eiwitproductie

Wnt4 gen Wnt4 -/- (knock out muis) Geen ontwikkeling van Mullerse buizen Testosteron productie in gonaden Klinisch onderzoek 28 vrouwen primaire amenorrhoe/100 controle vrouwen Bloedafname Onderzoek naar Wnt4 gen lokatie: in 1 vrouw mutatie gevonden, in de anderen niet .Hyperandrogenism en verminderde ovarium functie Philibert 2008

Rol van WNT4 eiwit in ontwikkeling van stamcel tot follikel

Genetische factoren bij ♀♀ ontwikkeling Van muis naar mens Van moleculair naar microarrays : copy number variance (CNV) “gevals beschrijvingen” Deletie of duplicatie van specifiek gebied Grootte van de imbalance Overerving of ‘de novo’ Wat is de functie van de afwijking? : variatie en expressie Hangt bevinding samen met afwijking? .

The New Shorter Oxford English Dictionary (OUP 1993) DECIPHER (ECARUCA) DatabasE of Chromosomal Imbalance and Phenotype in Humans using Ensemble Resources ‘To give the key to, to discover the meaning of (something obscure and perplexing)’. The New Shorter Oxford English Dictionary (OUP 1993)

DECIPHER

De toekomst Snelle ontwikkeling ontdekken van genetische aanleg: persoonsgerichte medicatie kanker onderzoek aangeboren afwijkingen (nog) geen direct voordeel voor vrouw met MRKH en familie